27
февраль
2019
Білім туралы заңы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ Білім туралы (10.07.2012 жылғы жағдай бойынша өзгерістер және толықтырулармен) Осы Заң білім беру саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, осы саладағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптерін айқындайды және Қазақстан Республикасы азаматтарының, сондай-ақ Қазақстан Республикасында тҧрақты тҧратын шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың білім алуға конституциялық қҧқығын қамтамасыз етуге бағытталған. 1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР 1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ҧғымдар Осы Заңда мынадай негізгі ҧғымдар пайдаланылады: 1) адъюнктура - әскери оқу орындарында жоғары білікті ғылыми-педагогтік кадрлар даярлау нысаны; 2) академия – мамандықтардың бір-екі тобы бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын жоғары оқу орны; 2-1) академиялық оралымдылық – оқыту немесе зерттеулер жҥргізу ҥшін белгілі бір академиялық кезеңге: семестрге немесе оқу жылына ӛзінің жоғары оқу орнында немесе оқуды жалғастыру ҥшін басқа жоғары оқу орнында кредиттер тҥрінде меңгерген білім беретін оқу бағдарламаларынан міндетті тҥрде қайта сынақ тапсыра отырып, басқа жоғары оқу орнына (ел ішінде немесе шетелге) білім алушыларды немесе оқытушы-зерттеушілерді ауыстыру; 2-2) аккредиттеу органдары – стандарттарды (регламенттерді) әзірлейтін және ӛздері әзірлеген стандарттар (регламенттер) негізінде білім беру ҧйымдарын аккредиттеуден ӛткізетін заңды тҧлғалар; 2-3) аккредиттеу стандарттары (регламенттері) – аккредиттеу органының аккредиттеу рәсіміне қойылатын талаптарды белгілейтін қҧжаттары; 3) атаулы стипендия - тиісті білім беру бағдарламаларын ойдағыдай меңгерген, ғылыми-зерттеу жҧмыстарымен айналысатын, оқу орнының қоғамдық, мәдени және спорттық ӛміріне белсене қатысатын неғҧрлым қабілетті білім алушыларды кӛтермелеу ҥшін жеке немесе заңды тҧлғалар тағайындайтын стипендия; 3-1) әдістемелік кабинет – білім беруді басқару органдарының білім беру процесінің ҧйымдастырушылық-әдістемелік қамсыздандырылуын, нәтижелілігін талдау мен бағалауды, педагог кадрлардың шығармашылық ӛсуіне және олардың кәсіптік тҧрғыдан ӛзін-ӛзі жетілдіруіне жәрдемдесетін инновациялық педагогикалық тәжірибені жинақтау мен таратуды қамтамасыз ететін қҧрылымдық бӛлімшесі; 4) бакалавр - жоғары білім берудің тиісті білім беру бағдарламаларын меңгерген адамдарға берілетін академиялық дәреже; 5) бейін алды даярлық - білім алушының жеке білім беру траекториясының негізгі орта білім беруді таңдауын мақсатты педагогикалық қолдау; 5-1) бейіндік мектеп – жалпы орта білім берудің білім беретін оқу бағдарламасын іске асыратын оқу орны; 6) бейінді оқыту - білім алушылардың мҥдделерін, бейімділігі мен қабілеттерін ескере отырып, оқытуды саралау және даралау процесі, білім беру процесін ҧйымдастыру; 7) "Болашақ" халықаралық стипендиясы – Қазақстан Республикасының азаматтарын жетекші шетелдік жоғары оқу орындарында кҥндізгі оқу нысаны бойынша оқыту немесе ғылыми, педагог, инженерлік-техникалық және медицина қызметкерлерінің шетелдік ҧйымдарда тағылымдамадан ӛтуі ҥшін Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайтын стипендия;
7-1) біліктілікті арттырудың ваучерлік-модульдік жҥйесі – білім беру қызметкеріне ҧйымды, оқытудың мазмҧны мен мерзімдерін таңдауға мҥмкіндік беретін, мемлекет белгілеген және белгілі бір ақша сомасымен қамтамасыз етілген, атаулы қҧжат (ваучер) тҥрінде ресімделген жан басына шаққандағы норматив негізінде қаржыландырылатын біліктілікті арттыру нысаны; 7-2) біліктілікті арттыру институты – ҥздіксіз білім беру жҥйесінде кадрлардың кәсіптік біліктілігін арттырудың және оларды қайта даярлаудың актуалды білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын, білім берудегі әдістемелік жҧмыстың тиімділігін қамтамасыз ететін инновациялық процестерді қолдауды жҥзеге асыратын білім беру ҧйымы; 7-3) біліктілікті беру – нақты мамандық бойынша тиісті кәсіптік қызмет тҥрінің шеңберінде жҧмысты орындау ҥшін қажетті жеке қабілеттілік, кәсіптік білім, шеберлік пен дағдылар жиынтығын растау рәсімі; 7-4) білім алу ҥшін арнайы жағдайлар – мҥмкіндігі шектеулі адамдардың онсыз жалпы білім беретін және кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеруі мҥмкін болмайтын, арнайы білім беретін оқу бағдарламаларын және арнайы оқыту әдістерін, техникалық және ӛзге де қҧралдарды, ӛмір сҥру ортасын, сондай-ақ медициналық, әлеуметтік және ӛзге де қызметтер кӛрсетуді қоса алғанда, білім алу ҥшін жағдайлар; 8) білім алушыларды аралық аттестаттау - білім алушылардың бір оқу пәнін оны зерделеп бітіргеннен кейінгі бір бӛлігінің немесе бҥкіл кӛлемінің мазмҧнын меңгеру сапасын бағалау мақсатында жҥргізілетін рәсім; 9) білім алушыларды қорытынды аттестаттау - тиісті білім беру деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында кӛзделген оқу пәндерінің кӛлемін олардың меңгеру дәрежесін айқындау мақсатында жҥргізілетін рәсім; 10) білім беру гранты - жоғары білім алуға тӛлеу ҥшін Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген шарттармен білім алушыға берілетін ақшаның нысаналы сомасы; 10-1) білім беру кредиті – қаржылық ҧйымдар мерзімділік, ақылылық және қайтарымдылық шарттарымен оқыту ақысын тӛлеу ҥшін қарыз алушыға беретін ақша; 11) білім беру қызметі - білім беру субъектілерінің мақсатты, педагогтік негізделген, дәйекті ӛзара іс-қимылы барысында жеке адамды оқыту, дамыту және тәрбиелеу міндеттері шешілетін процесс; 12) білім беру мониторингі - білім беру процестерін жҥзеге асырудың жай-кҥйін және нәтижелері мен шарттары ӛзгеруінің серпінін, білім алушылар контингентін, білім беру ҧйымдары желісін, сондай-ақ олардың қызметі жетістіктерінің рейтингілік кӛрсеткіштерін жҥйелі тҥрде байқау, талдау, бағалау және болжау; 13) білім беру саласындағы уәкілетті орган - білім беру саласындағы басшылықты және салааралық ҥйлестіруді жҥзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы; 14) білім беру сапасын бағалаудың ҧлттық жҥйесі - білім беру сапасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына, жеке адамның, қоғам мен мемлекеттің қажеттіліктеріне сәйкестігін белгілеудің институционалдық қҧрылымдары, рәсімдері, нысандары мен әдістерінің жиынтығы; 15) білім беру туралы қҧжаттарды нострификациялау - басқа мемлекеттерде, халықаралық немесе шетелдік оқу орындарында (олардың филиалдарында) білім алған адамдарға берілген қҧжаттардың баламалылығын айқындау мақсатында жҥргізілетін рәсім; 16) білім беру ҧйымдарын аккредиттеу – білім беру қызметтерінің сапасы туралы объективті ақпарат беру және оны арттырудың тиімді тетіктерінің бар екенін растау мақсатында аккредиттеу органының белгіленген аккредиттеу стандарттарына (талаптарына) сәйкестігін тану рәсімі; 17) білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттау - білім беру ҧйымдары кӛрсететін білім беру қызметтерінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт талаптарына сәйкестігін бақылау мақсатымен жҥргізілетін рәсім; 17-1) білім беру ҧйымының ерекше мәртебесі – оқуға қабылдаудың тәртібін дербес анықтауға, ӛз бетінше әзірленген білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыруға, оқу, ғылыми және әдістемелік
қызмет саласында ӛзінің нормалары мен нормативтерін пайдалануға, білім туралы ӛз ҥлгісіндегі қҧжаттарды беруге мҥмкіндік жасайтын жҧмыс істеудің ерекше режимі; 18) гимназия – білім алушылардың бейімділігі мен қабілетіне сәйкес қоғамдық-гуманитарлық және ӛзге де бағыттар бойынша кең ауқымда және тереңдете білім беруді қамтамасыз ететін бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін және қосымша білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 18-1) ғылыми-әдістемелік жҧмыс – ғылым жетістіктері мен озық педагогикалық тәжірибеге негізделген және ҥздіксіз білім беру жҥйесінің жҧмыс істеуін және оны дамытуды жетілдіруге бағытталған қызмет тҥрі; 18-2) ғылым кандидаты, ғылым докторы – ізденушілердің диссертациялар қорғауы негізінде берілген ғылыми дәрежелер; 18-3) докторант – докторантурада білім алатын адам; 18-4) докторантура – философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор ғылыми дәрежесі беріле отырып, ғылыми және педагог кадрларды даярлауға бағытталған, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламасы; 19) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 20) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 21) жалпы білім беретін мектеп - бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ оқушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім берудің оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 21-1) жоғары техникалық мектеп – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің интеграцияланған білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 21-2) зерттеу университеті – Қазақстан Республикасының Ҥкіметі бекіткен, бес жылға арналған даму бағдарламасын және мамандықтардың ҥш және одан да кӛп тобы бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің ӛз бетінше әзірленген білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын, жаңа білімді жинақтау мен трансферттеу ҥшін іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеу нәтижелерін пайдаланатын жоғары оқу орны; 21-3) инклюзивті білім беру – оқытудың тиісті білім беретін оқу бағдарламаларына білім алушылардың ӛзге де санаттарымен тең қолжетімділікті, арнайы жағдайларды қамтамасыз ету арқылы дамытуға тҥзету-педагогикалық және әлеуметтік қолдауды кӛздейтін, мҥмкіндігі шектеулі адамдарды бірлесіп оқыту және тәрбиелеу; 22) инновациялық - білім беру консорциумы - жоғары оқу орындары, ғылыми ҧйымдар мен ӛндіріс саласында жҧмыс істейтін басқа да заңды тҧлғалар іргелі, қолданбалы ғылыми зерттеулер мен технологиялық инновациялар негізінде жоғары білікті мамандар даярлау ҥшін зияткерлік, қаржылық және ӛзге де ресурстарды біріктіретін, бірлескен қызмет туралы шарт негізіндегі ерікті тең қҧқықты бірлестік; 23) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 24) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 25) институт – жоғары білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын жоғары оқу орны; 26) институционалдық аккредиттеу - білім беру ҧйымының білім беру бағдарламаларын мәлімделген мәртебесіне сәйкес сапалы ҧсынуы жӛніндегі қызметін бағалау;
26-1) интеграцияланған білім беретін оқу бағдарламалары – білім беретін оқу бағдарламаларының тиісті мазмҧнды аспектілерін біріктіру негізінде әзірленген білім беретін оқу бағдарламалары; 27) интернаттық ҧйымдар — тҧратын орын беріле отырып, белгілі бір санаттағы адамдардың білім алу қҧқықтарына мемлекеттік кепілдіктерді қамтамасыз ететін білім беру ҧйымдары; 28) интернатура-медициналық жоғары оқу орындарының білім алушыларын базалық медициналық білім беру шеңберінде бір немесе екі жылдық даярлау нысаны; 28-1) кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтары – ата-анасын немесе басқа да заңды ӛкілдерін анықтау ҥшін ҥш жастан он сегiз жасқа дейiнгi қадағалаусыз және панасыз қалған балаларды, оларды уақтылы орналастыру мҥмкін болмаған жағдайда ата-анасының немесе оларды алмастыратын адамдардың қамқорлығынсыз қалған балаларды, қорғаншылық және қамқоршылық органы балалардың ӛміріне немесе денсаулығына тікелей қауіп тӛнген кезде ата-анасынан (олардың біреуінен) немесе қамқорлыққа алған басқа адамдардан алып қойған балаларды, арнаулы білім беру ҧйымдарына жіберілетін балаларды, сондай-ақ әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияга әкеп соққан қатыгездікпен қарау салдарынан ӛмірлік қиын жағдайда жҥрген балаларды қабылдауды және уақытша ҧстауды қамтамасыз ететін, білім беру органдарының қарамағындағы ҧйым; 29) кәсіптік бағдар - білім алушының кәсіптік қызығушылықтарына, жеке қабілеттері мен психикалық-физиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және кәсіптік мҥмкіндіктер саласында, мамандық пен оқитын орнын еркін және саналы таңдау қҧқықтарын іске асыруына ақпараттар мен консультациялық кӛмек беру; 29-1) кәсіптік даярлау – техникалық және қызмет кӛрсету еңбегі мамандарын даярлау бойынша қысқартылған мерзіммен оқытудың кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыруды кӛздейтін техникалық және кәсіптік білім беру жҥйесінің бір бӛлігі; 30) кәсіптік даярлықты бағалау – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары тҥлегінің біліктілік (қабілеті) деңгейінің тиісті кәсіптік қызмет тҥрі шеңберінде жҧмысты орындауға сәйкестігі дәрежесін айқындау; 31) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 32) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 33) кешенді тестілеу - ақпараттық технологиялар қолданылып, бірнеше оқу пәндері бойынша бір мезгілде ӛткізілетін емтихан нысаны; 34) клиникалық база - жоғары оқу орнының немесе денсаулық сақтау ҧйымының жергілікті денсаулық сақтау ҧйымдарының базасында жҧмыс істейтін, материалдық-техникалық базасының жоғары деңгейі болатын, ҧйымдық-әдістемелік, оқу, емдеу-диагностикалық және ғылыми-зерттеу жҧмысының қазіргі заманғы әдістері негізінде дәрігерлерді, ғылыми кадрларды даярлауды және қайта даярлауды жҥзеге асыратын және медициналық кӛмектің барлық тҥрлерін кӛрсететін клиникасы; 35) колледж – жалпы орта және техникалық пен кәсіптік білім берудің немесе орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 35-1) кооперативтік оқыту – мемлекеттің, жҧмыс берушілердің және оқу орындарының корпоративтік жауапкершілігіне негізделген, кадрларды кәсіптік даярлауды ҧйымдастыру нысандарының бірі; 36) кредиттік оқыту технологиясы - білім алушының және оқытушының оқу жҧмысының кӛлемін ӛлшеудің сәйкестендірілген бірлігі ретінде кредитті пайдалана отырып, білім алушылардың пәндерді оқып зерделеу дәйектілігін таңдауы және дербес жоспарлауы негізіндегі оқыту; 37) қабылдау квотасы - I, II топтағы мҥгедектер, жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша Ҧлы Отан соғысының қатысушылары мен мҥгедектеріне теңестірілген адамдар, бала кезінен мҥгедектер, мҥгедек балалар, ауыл жастары арасынан шыққан азаматтар мен Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын ҧлты қазақ адамдарды, сондай-ақ жетім балалар мен ата-анасының
қамқорлығынсыз қалған балаларды техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беретін білім беру ҧйымдарына қабылдау ҥшін бӛлінетін мемлекеттік білім беру тапсырысының, оның ішінде білім беру гранттары кӛлемінің шекті саны; 37-1) Қазақстан Республикасы Тҧңғыш Президентінің – Елбасының "Ӛркен" білім беру гранты (бҧдан әрі – "Ӛркен" гранты) – "Назарбаев Зияткерлік мектептері" мамандандырылған білім беру ҧйымдарында дарынды балалардың оқуына ақы тӛлеу ҥшін Қазақстан Республикасының Тҧңғыш Президенті тағайындайтын грант; 37-2) қауымдастырылған профессор (доцент), профессор – жоғары оқу орнының немесе ғылыми ҧйымның қолдаухаты бойынша білім беру саласындағы уәкілетті орган беретiн ғылыми атақтар; 38) қашықтықтан білім беру технологиясы - білім алушы мен педагог қызметкердің жанама (алыстан) немесе толық емес жанама ӛзара іс-қимылы кезінде ақпараттық және телекоммуникациялық қҧралдарды қолдана отырып жҥзеге асырылатын оқыту; 38-1) қосымша білім беретін мектептен тыс ҧйым – білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу-тәрбие ҧйымы; 39) қосымша білім беру – білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жан-жақты қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында жҥзеге асырылатын тәрбиелеу мен оқыту процесі; 40) лицей – оқушылардың бейімділігі мен қабілетіне сәйкес оларға кең ауқымда және тереңдете жаратылыстану-математикалық білім беруді қамтамасыз ететін негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін және қосымша білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 41) магистр - жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын меңгерген адамдарға берілетін академиялық дәреже; 41-1) магистрант – магистратурада білім алатын адам; 41-2) магистратура – тиісті мамандығы бойынша "магистр" академиялық дәрежесі беріле отырып, ғылыми және педагог кадрлар даярлауға бағытталған, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламасы; 42) мамандандырылған аккредиттеу - білім беру ҧйымы іске асыратын жекелеген білім беру бағдарламаларының сапасын бағалау; 43) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 44) мемлекеттік атаулы стипендия - Қазақстан Республикасының Президенті және (немесе) Қазақстан Республикасының Ҥкіметі тағайындайтын стипендия; 45) мемлекеттік білім беру тапсырысы - мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жӛнінде, экономиканың қажеттілігін қамтамасыз ету, білікті жҧмыс кҥші мен қоғамның зияткерлік әлеуетін молықтыру ҥшін білікті қызметкерлер мен мамандарды даярлау, біліктілігін арттыру және қайта даярлау жӛнінде, сондай-ақ білім беру жҥйесін оқу-әдістемелік қамтамасыз ету жӛнінде мемлекет қаржыландыратын қызмет кӛрсетулер кӛлемі; 45-1) мемлекеттік бітіру емтиханы – білім алушылардың жалпы орта білім беру курсын бітіргенін куәландыратын мемлекеттік ҥлгідегі қҧжатты алуы ҥшін қажетті талап болып табылатын, жалпы орта білім беру ҧйымдарында оларды қорытынды аттестаттау нысандарының бірі; 46) оқу бағдарламасы – әрбір оқу пәні (сабақ) бойынша меңгерілуге тиісті білімнің, шеберліктің, дағдылар мен біліктіліктің мазмҧны мен кӛлемін айқындайтын бағдарлама; 47) оқу жоспары - білім берудің тиісті деңгейіндегі оқу пәндерінің (предметтерінің) тізбесі мен кӛлемін, оларды зерделеу тәртібі мен бақылау нысандарын регламенттейтін қҧжат;
48) оқу-клиникалық орталығы - медициналық жоғары оқу орнының қазіргі заманғы аппаратурамен, фантомдармен және муляждармен жабдықталған және білім алушылардың және (немесе) медицина қызметкерлерінің практикалық (клиникалық) машықтарды меңгеруіне және оларды бақылауға арналған қҧрылымдық бӛлімшесі; 49) орта білім - азаматтардың Қазақстан Республикасының Конституциясымен кепілдік берілген, білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеруі нәтижесінде алатын білімі; 49-1) "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" гранты – облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органдары мемлекеттік орта білім беру ҧйымдарына рейтингілік кӛрсеткіштері негізінде конкурс қорытындылары бойынша жыл сайын бӛлетін ақша; 50) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 51) резидентура - клиникалық мамандықтар бойынша жоғары оқу орнынан кейінгі тереңдетілген медициналық білім алу нысаны; 51-1) резидентура тыңдаушысы – клиникалық мамандықтар бойынша жоғары оқу орнынан кейінгі тереңдетілген медициналық білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеретін маман; 52) рухани (діни) білім беру ҧйымдары - дін қызметшілерін даярлаудың кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орындары; 53) стипендия - білім алушыларға олардың тамағына, кҥнелтуіне және оқу әдебиетін сатыға алуына жҧмсалатын шығындарды ішінара жабу ҥшін берілетін ақша сомасы; 53-1) студент – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымында оқитын адам; 53-2) тірек мектеп (ресурс орталығы) – шағын жинақталған мектеп оқушыларының сапалы білім алуына қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында қысқа мерзімді сессиялық сабақтарды және аралық әрі қорытынды аттестаттауды ӛткізу ҥшін базасында таяу маңдағы шағын жинақталған мектептердің білім беру ресурстары шоғырланатын жалпы орта білім беру ҧйымы; 54) университет – мамандықтардың ҥш және одан да кӛп тобы бойынша жоғары білім берудің, магистратураның және докторантураның білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын, іргелі және қолданбалы зерттеулерді жҥзеге асыратын, ғылыми және әдістемелік орталық болып табылатын жоғары оқу орны; 55) училище – мәдениет пен ӛнер саласында негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік немесе орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 56) ҧлттық бірыңғай тестілеу - орта білімнен кейінгі немесе жоғары білім беретін білім беру ҧйымдарына тҥсу емтихандарымен біріктірілетін, жалпы орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттау нысандарының бірі; 56-1) ҧлттық жоғары оқу орны – елдің жетекші ғылыми және әдістемелік орталығы болып табылатын, ерекше мәртебесі бар жоғары оқу орны; 56-2) ҧлттық зерттеу университеті – ерекше мәртебесі және Қазақстан Республикасының Ҥкіметі бекіткен, бес жылға арналған даму бағдарламасы бар, мамандықтардың ҥш және одан да кӛп тобы бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің ӛз бетінше әзірленген білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын, жаңа білімді жинақтау мен трансферттеу ҥшін іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеу нәтижелерін пайдаланатын жоғары оқу орны; 57) философия докторы (РhD), бейіні бойынша доктор – тиісті мамандықтар бойынша докторантураның кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын меңгерген және диссертация қорғаған адамдарға берілетін ғылыми дәреже; 57-1) халықаралық мектеп – ӛз бетінше әзірлеген интеграцияланған білім беру бағдарламаларын іске
асыратын, Халықаралық Бакалавриат Ҧйымында авторландырудан немесе халықаралық институционалдық аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымы; 58) шағын жинақты мектеп - білім алушылар контингенті шағын, сынып-жинақтары біріктірілген және оқу сабақтарын ҧйымдастырудың ӛзіндік нысаны бар жалпы білім беретін мектеп; 59) эксперименттік алаң – жаңа педагогикалық технологиялар мен білім беретін оқу бағдарламаларын сынақтан ӛткізуге арналған эксперимент режимінде білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымы; 60) экстернат – білім алушы сабаққа ҥнемі қатыспай-ақ тиісті білім беру бағдарламасының оқу пәндерін ӛз бетімен оқитын оқыту нысандарының бірі; 61) элиталық білім - дарынды адамдарға арналған мамандандырылған білім беру ҧйымдарында іске асырылатын арнайы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша алынатын білім. Ескерту. 1-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.09 № 535-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.02.2014 № 175-V (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 2-бап. Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасы 1. Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының ӛзге де нормативтік қҧқықтық актілерінен тҧрады. 2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан ӛзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады. 3-бап. Білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың принциптері 1. Білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптері мыналар болып табылады: 1) баршаның сапалы білім алуға қҧқықтарының теңдігі; 2) білім беру жҥйесін дамытудың басымдығы; 3) әрбір адамның зияткерлік дамуы, психикалық-физиологиялық және жеке ерекшеліктері ескеріле отырып, халықтың барлық деңгейдегі білімге қолжетімділігі; 4) білім берудің зайырлы, гуманистік және дамытушылық сипаты, азаматтық және ҧлттық қҧндылықтардың, адам ӛмірі мен денсаулығының, жеке адамның еркін дамуының басымдығы; 5) адамның қҧқықтары мен бостандықтарын қҧрметтеу; 6) жеке адамның білімдарлығын ынталандыру және дарындылығын дамыту; 7) білім беру деңгейлерінің сабақтастығын қамтамасыз ететін білім беру процесінің ҥздіксіздігі; 8) оқытудың, тәрбиенің және дамытудың бірлігі; 9) білім беруді басқарудың демократиялық сипаты, білім беру жҥйесі қызметінің ашықтығы; 10) білім беру ҧйымдарының меншік нысандары, оқыту мен тәрбиенің нысандары, білім беру бағыттары бойынша алуан тҥрлі болуы. 2. Білім беру ҧйымдарында саяси партиялар мен діни ҧйымдардың (бірлестіктердің) ҧйымдық қҧрылымдарын қҧруға және олардың қызметіне тыйым салынады.
Ескерту. 3-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 2-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІН БАСҚАРУ 4-бап. Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің білім беру саласындағы қҧзыреті Қазақстан Республикасының Ҥкіметі: 1) білім беруді дамыту жӛніндегі мемлекеттік саясатты әзірлейді және іске асырады; 2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 3) еңбек нарығының кадрларға ағымдағы және келешектегі қажеттігінің тҧрақты мониторингі жҥйесін қалыптастырады; 4) әлеуметтік әріптестердің кәсіптік білім беру проблемаларын шешуге қатысуын қамтамасыз етеді және республикалық бюджеттен қаржыландырылатын білім беру ҧйымдарында (Қарулы Кҥштер, басқа да әскерлер мен әскери қҧралымдар, сондай-ақ арнаулы мемлекеттік органдар ҥшін мамандар даярлауды жҥзеге асыратын білім беру ҧйымдарын қоспағанда) жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі, сондай-ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандар даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын бекітеді; 5) жоғары білім алуға ақы тӛлеу ҥшін білім беру грантын беру ережелерін бекітеді; 5-1) "Ӛркен" грантын беру қағидаларын және оның мӛлшерін бекітеді; 6) білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын әзірлеу тәртібін айқындайды; 7) Білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттау қағидаларын бекітеді; 8) білім беру қызметіне қойылатын біліктілік талаптарын бекітеді; 9) мемлекеттік ҥлгідегі білім беру туралы қҧжаттардың тҥрлері мен нысандарын және оларды беру тәртібін анықтайды; 10) халықтың тығыздығына және елді мекендердің қашықтығына қарай білім беру ҧйымдары желісінің кепілдік берілген мемлекеттік нормативін бекітеді; 11) мемлекеттік білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің ҥлгілік штаттарын, сондай-ақ педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген адамдар лауазымдарының тізбесін айқындайды; 12) Қазақстан Республикасының Президентіне адам тәрбиесіне, оқуына және кәсіптік қалыптасуына аса зор ҥлес қосқан жекелеген білім беру ҧйымдарына ерекше мәртебе беру туралы ҧсыныс енгізеді және Білім беру ҧйымдарының ерекше мәртебесі туралы ережені бекітеді; 13) егер Қазақстан Республикасының заңдарында ӛзгеше кӛзделмесе, мемлекеттiк басқару органының ҧсынысы бойынша бюджет қаражаты есебiнен қаржыландырылатын мемлекеттiк бiлiм беру ҧйымдарын қҧрады, қайта ҧйымдастырады және таратады; 14) білім беру мониторингін жҥзеге асырудың тәртібін белгілейді; 15) "Болашақ" халықаралық стипендиясын беруге арналған Ҥміткерлерді іріктеу қағидаларын бекітеді және "Болашақ" халықаралық стипендиясын жҧмсау бағыттарын айқындайды; 16) мемлекеттік атаулы стипендияларды бекітеді; 17) "Алтын белгі" белгісі туралы ережені бекітеді; 18) "Жоғары оқу орнының ҥздік оқытушысы" және "Ҥздік педагог" атақтарын беру ережелерін бекітеді; 19) тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымдары, оның ішінде балаларға арналған қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары қызметінің ҥлгілік ережелерін бекітеді; 20) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 21) мемлекеттік білім беру мекемелерінің мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалып, отбасыларда тҧратын балаларға, тӛтенше жағдайлардың салдарынан шҧғыл жәрдемді талап ететін отбасылардан шыққан балаларға және білім беру ҧйымының алқалы басқару органы айқындайтын ӛзге де санаттағы білім алушылар мен тәрбиеленушілерге жалпы білім беретін мектептерді ағымдағы ҧстауға бӛлінетін бюджет қаражатының кемінде бір пайызы мӛлшерінде қаржылай және материалдық кӛмек кӛрсетуге бӛлінетін қаражатты қалыптастыру, жҧмсау бағыты мен оларды есепке алу қағидаларын бекітеді; 22) "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" грантын беру тәртібін және оның мӛлшерін белгілей отырып, оны беруге арналған конкурсты ӛткізу қағидаларын бекітеді;
22-1) қаржы ҧйымдары беретін білім беру кредиттерін кепілдендіру тәртібін айқындайды; 22-2) маманды жҧмысқа жіберу, ӛз бетімен жҧмысқа орналасу қҧқығын беру, мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алған, осы Заңның 47-бабының 17-тармағында аталған азаматтарды жҧмысын ӛтеу жӛніндегі міндетінен босату немесе олардың міндетін тоқтату тәртібін айқындайды; 23) бірінші басшыларын Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайтын жоғары оқу орындарының тізбесін және оларды тағайындау, аттестаттау және қызметтен босату тәртібін бекіту туралы Қазақстан Республикасының Президентіне ҧсыныс енгізеді; 24) білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекітеді; 24-1) білім беру саласындағы уәкілетті органның ҧсынысы бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға тҥсу кезінде қабылдау квотасының мӛлшерін бекітеді; 25) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдаудың ҥлгілік қағидаларын бекітеді; 25-1) осы Заңның 8-бабы 4-тармағының екінші бӛлігінде аталған азаматтарға әлеуметтік кӛмектің мӛлшерін, кӛздерін, тҥрлерін және оны беру тәртібін айқындайды; 26) білім алушыларды білім беру ҧйымдарының ҥлгілері бойынша ауыстыру және қайта қабылдау қағидаларын бекітеді; 27) білім беру ҧйымдарында білім алушыларға академиялық демалыстар берудің тәртібін бекітеді; 28) жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар қҧрамы мен ғылыми қызметкерлерін лауазымдарға конкурстық тағайындау қағидаларын бекітеді; 29) қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ҧйымдастыру қағидаларын бекітеді; 30) ӛзіне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жҥктелген ӛзге де функцияларды орындайды. Ескерту. 4-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. РҚАО-ның ескертпесі! 5-бапқа ӛзгеріс енгізу кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 5-бап. Білім беру саласындағы уәкілетті органның қҧзыреті Білім беру саласындағы уәкілетті орган мынадай ӛкілеттіктерді орындайды: 1) азаматтардың білім беру саласындағы конституциялық қҧқықтары мен бостандықтарын сақтауды қамтамасыз етеді; 1-1) білім беру саласында жергiлiктi атқарушы органдарды ҥйлестіруді және оларға әдiстемелiк басшылық жасауды жҥзеге асырады; 2) білім беру саласындағы бірыңғай мемлекеттік саясатты іске асырады, салааралық ҥйлестіруді жҥзеге асырады, білім беру және ғылым саласындағы халықаралық бағдарламаларды әзірлейді және іске асырады; 2-1) магистратурада және докторантурада мамандықтар бойынша жоғары білімі бар мамандарды даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын бӛлуді бекітеді; 3) білім беруді дамытудың жай-кҥйі туралы жыл сайынғы ҧлттық баяндама әзірлеу және жариялау арқылы қоғам мен мемлекетті білім беру жҥйесінің жай-кҥйі және оның қызметінің тиімділігі туралы нақты ақпаратпен қамтамасыз етеді; 4) білім беруді басқару жҥйесінің білім беру мониторингін және оны ақпараттық қамтамасыз етуді жҥзеге асырады, білім берудің бірыңғай ақпараттық жҥйесін ҧйымдастыру және оның жҧмыс істеу ережелерін бекітеді; 5) білім беру сапасын басқаруды, білім беру ҧйымдары ҧсынатын білім беру қызметін әдістемелік және әдіснамалық қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 6) білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын әзірлеуді
ҧйымдастырады, білім берудің барлық деңгейінің ҥлгілік білім беретін оқу бағдарламаларын және ҥлгілік оқу жоспарларын бекітеді; 6-1) медициналық, фармацевтік және әскери білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын келіседі; 7) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 7-1) балалар музыка мектептерінің, балалар кӛркемӛнер мектептерінің және балалар ӛнер мектептерінің ҥлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 8) бiлiм беру қызметiн жҥзеге асыру қҧқығына лицензияларды және (немесе) қосымшаларды: бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғаларға; техникалық және кәсіптік білім берудің, оның ішінде кәсіптер мен мамандықтар бойынша кәсіптік бағдарламаларды іске асыратын заңды тҧлғаларға; орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары білімнен кейінгі білім берудің, оның ішінде мамандықтар бойынша кәсіптік бағдарламаларды іске асыратын заңды тҧлғаларға; рухани білім беру бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғаларға береді; 9) меншiк нысандары мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, мыналарды: мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің; арнайы және мамандандырылған білім берудің; балаларға арналған қосымша білім берудің; балалар мен жасӛспiрiмдерге арналған спорт бойынша қосымша білім берудің; техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің; жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің (медициналық және фармацевтiк бiлiм берудi қоспағанда) білім беру бағдарламаларын іске асыратын бiлiм беру ҧйымдарын мемлекеттiк аттестаттаудан ӛткiзедi; 9-1) инновациялық қызметті жҥзеге асыратын және ғылыми зерттеулердің нәтижелерін ӛндіріске енгізетін базалық жоғары оқу орындарын айқындайды; 10) аккредиттеу органдарына, оның ішінде шетелдік аккредиттеу органдарына қойылатын талаптарды және оларды танудың тәртібін белгілейді және танылған аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдарының және білім беретін оқу бағдарламаларының тізілімін қалыптастырады; 11) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдаудың ҥлгілік ережелерін әзірлейді; 12) Ҧлттық бірыңғай тестілеуді және кешенді тестілеуді ӛткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 13) мҥдделі министрліктермен, ӛзге де орталық атқарушы органдармен, жҧмыс берушілермен және басқа да әлеуметтік әріптестермен ӛзара іс-қимыл жасай отырып, кәсіптік оқу бағдарламаларының тҥрлері бойынша кадрлар даярлау ҥшін кәсіптер мен мамандықтар тізбесін айқындайды және кәсіптер мен мамандықтардың сыныптауыштарын бекітеді; 14) меншік нысандарына және ведомостволық бағыныстылығына қарамастан, білім беру ҧйымдарында оқу жылының басталу және аяқталу мерзімін айқындайды; 15) сырттай, кешкі нысандарда және экстернат нысанында білім алуға жол берілмейтін кәсіптер мен мамандықтардың тізбесін белгілейді және жоғары білім беретін білім беру ҧйымдарында экстернат нысанында оқытуға рҧқсат береді; 16) білім алушыларды білім беру ҧйымдарының ҥлгісі бойынша ауыстырудың және қайта қабылдаудың ережелерін әзірлейді; 17) білім беру ҧйымдарында білім алушыларға академиялық демалыстар берудің тәртібін әзірлейді; 18) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 19) білім алушылардың ҥлгеріміне ағымдық бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау ӛткізудің ҥлгілік ережелерін бекітеді; 20) кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және техникалық және қызмет кӛрсететін еңбек кәсіптері (мамандықтар) бойынша біліктілікті беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 21) білім туралы қҧжаттарды тану және нострификациялау тәртібін белгілейді; 22) білім және (немесе) біліктілік туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттардың бланкілеріне тапсырыс беруді ҧйымдастыру, оларды сақтау, есепке алу және беру және олармен жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарын, ведомстволық бағыныстағы білім беру ҧйымдарын қамтамасыз ету жӛніндегі қағидаларды әзірлейді және бекітеді және олардың пайдаланылуына бақылауды жҥзеге асырады;
23) білім беру ҧйымдары білім беру қызметінде пайдаланатын қатаң есептіліктегі қҧжаттардың нысанын әзірлейді және бекітеді, білім туралы қҧжаттарды ресімдеуге қойылатын талаптарды айқындайды; білім алуды аяқтамаған адамдарға берілетін анықтама нысанын бекітеді; 24) білім беру қызметтерін кӛрсетудің ҥлгілік шартының және кәсіптік практикадан ӛткізуге арналған ҥлгілік шарт нысандарын бекітеді; 25) оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмысқа басшылықты жҥзеге асырады және жҥргізуді ҥйлестіреді, оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмысты ҧйымдастырудың және жҥзеге асырудың ережелерін, оқытудың кредиттік технологиясы бойынша оқу процесін ҧйымдастырудың қағидаларын бекітеді және қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ҧйымдастырудың қағидаларын әзірлейді; 25-1) Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының дайындық бӛлімдерінің қызметін ҧйымдастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 25-2) жоғары оқу орындарының жанынан ҧқсас мамандық топтары бойынша оқу-әдістемелік бірлестіктер қҧрады және олардың қызметтері туралы ережені бекітеді; 26) республикалық орта білім беру ҧйымдарын, сондай-ақ халықаралық келісімдерге сәйкес шетелдік мектептерде оқитын отандастарды оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамтамасыз етеді; 26-1) мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім беру ҧйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 27) оқулықтарды, оқу-әдiстемелiк кешендері мен оқу-әдiстемелiк қҧралдарын әзiрлеу, оларға сараптама, сынақ ӛткізу және мониторинг жҥргізу, оларды басып шығару жӛнiндегi жҧмысты ҧйымдастыру қағидаларын әзірлейді әрі бекiтедi және осы жҧмысты ҧйымдастырады; 27-1) оқулықтардың, оқу-әдiстемелiк кешендерiнiң, қҧралдарының және басқа да қосымша әдебиеттердiң, оның ішінде электрондық жеткізгіштердегі тiзбесiн қалыптастырады және бекiтедi; 28) республикалық маңызы бар мектептен тыс іс-шаралар ӛткізуді ҧйымдастырады; 29) жаратылыстану-математика циклы пәндері бойынша Президенттік олимпиаданы, жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарын, орындаушылардың республикалық конкурстары мен кәсіби шеберлік конкурстарын ҧйымдастыру және ӛткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 29-1) жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық және халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың), орындаушылар конкурстарының, кәсіби шеберлік конкурстарының және спорттық жарыстардың тізбесін қалыптастырады және бекітеді; 30) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 31) ведомстволық бағыныстағы білім беру мекемелерінің жарғыларын бекітеді; 32) білім беру ҧйымдарында меншік нысандарына және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасының және нормативтік қҧқықтық актілерінің, мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының, сондай-ақ ведомстволық бағыныстағы ҧйымдардағы бюджеттік және қаржылық тәртіптің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес орындалуына мемлекеттік бақылау жасауды жҥзеге асырады; 33) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 34) педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген адамдар лауазымдарының ҥлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірлейді және бекітеді; 35) мемлекеттік орта білім беру мекемелерінің басшыларын конкурстық тағайындау қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 36) жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар қҧрамы мен ғылыми қызметкерлерін лауазымдарға конкурстық тағайындау ережелерін әзірлейді; 36-1) жоғары оқу орнының және ғылыми ҧйымдардың қолдаухаты бойынша қауымдастырылған профессор (доцент), профессор ғылыми атақтарын береді; 37) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 38) педагог кадрларды қайта даярлау мен олардың біліктілігін арттыруды ҧйымдастырады; 39) салалық кӛтермелеу жҥйесін әзірлейді және бекітеді; 40) шетелдік әріптестермен келіссӛздер жҥргізеді және ӛз қҧзыреті шегінде білім беру саласында, сондай-ақ ғылыми қызметте халықаралық шарттарға (келісімдерге) және бағдарламаларға қол қояды; білім беру ҧйымдары жҥзеге асыратын халықаралық ынтымақтастық ҧйымдарының ережелерін белгілейді және осы жҧмысты ҥйлестіреді;
41) шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқытуға жіберу тәртібін әзірлейді, бекітеді және белгілейді; 42) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 43) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға, техникалық және кәсiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi, жоғары және жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiмi бар мамандарды даярлауға, сондай-ақ жоғары оқу орындарының дайындық бӛлімдеріне мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын орналастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 44) Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасының анықталған бҧзушылықтарын нҧсқамада белгіленген мерзімде жою туралы орындалуы міндетті жазбаша нҧсқамалар береді; 44-1) білім беру ҧйымдарында эксперимент режимінде іске асырылатын білім беретін оқу бағдарламаларын әзірлеу, сынақтан ӛткізу және енгізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 44-2) білім беру жҥйесін басқару органдарын ақпараттық қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 44-3) бірыңғай ақпараттық білім беру жҥйесін ҧйымдастыру және оның жҧмыс істеу қағидаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 44-4) "Болашақ" халықаралық стипендиясы бойынша шығыс нормаларын, оқуға және тағылымдамадан ӛтуге арналған ҥлгілік шарттарды бекітеді; 44-5) білім беру ҧйымы тҥрлерінің номенклатурасын және олардың қызметінің, оның ішінде шағын жинақталған мектептердегі қызметтің ҥлгілік қағидаларын бекітеді; 44-6) мемлекеттік білім беру тапсырысына байланысты қызметтер кӛрсетудің тізбесін қалыптастырады және бекітеді; 45) «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті ведомстволық есептіліктің, тексеру парақтарының нысандарын, тәуекел дәрежесін бағалау ӛлшемдерін, тексерулер жҥргізудің жартыжылдық жоспарларын әзірлейді және бекітеді; 45-1) орта білім беру ҧйымдарында психологиялық қызметтің жҧмыс істеу қағидаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 45-2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сәйкестендіру нӛмірлерінің ҧлттық тізіліміндегі мәліметтерді алады; 45-3) білім беру ҧйымдарының ішкі тәртібінің ҥлгілік қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 46) кәмелетке толмағандарды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында ҧстаудың тәртібі мен шарттарын белгілейді; 46-1) орта, техникалық және кәсіптік білім берудің жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру әдістемесін әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 46-2) орта, техникалық және кәсіптік білім берудің жан басына шаққандағы қаржыландыру қағидаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 46-3) біліктілікті арттырудың ваучерлік-модульдік жҥйесінің әдістемесін әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 46-4) біліктілікті қашықтықтан арттыруды қамтамасыз етудің қағидаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 46-5) педагогтардың біліктілік деңгейін растау қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 46-6) базалық жоғары оқу орындарында магистрлер мен PhD докторларын нысаналы даярлау тетігін әзірлейді және бекітеді; 46-7) мемлекеттік жоғары оқу орындарының ректорларын тағайындау қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 46-8) университеттік интернет-ресустарға қойылатын талаптарды айқындайды және бекітеді; 46-9) мектеп-интернаттарға, бейіндік мектептерге қойылатын техникалық талаптарды әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 47) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің актілерінде кӛзделген ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. Ескерту. 5-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2009.07.17 N 188-IV(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.03.19 № 258-IV 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.01.2014
N 159-V (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 6-бап. Білім беру саласындағы жергілікті ӛкілді және атқарушы органдардың қҧзыреті 1. Жергілікті ӛкілді органдар: 1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 2) білім алушылардың қоғамдық кӛлікте жеңілдікпен жол жҥруі туралы шешім қабылдайды; 3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың қҧқықтары мен заңды мҥдделерін қамтамасыз ету жӛніндегі ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. 2. Облыстың жергілікті атқарушы органы: 1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 1-1) білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады; 2) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беруді қамтамасыз етеді; 3) балаларды арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша оқытуды қамтамасыз етеді; 4) мамандандырылған білім беру ҧйымдарында дарынды балаларды оқытуды қамтамасыз етеді; 5) білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттардың бланкілеріне тапсырыс беруді және негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын және техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарын солармен қамтамасыз етуді ҧйымдастырады және олардың пайдаланылуына бақылауды жҥзеге асырады; 5-1) алып тасталды - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен. 6) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын, мамандандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын, сондай-ақ балалар мен жасӛспірімдердің спорт мектептерін білім беру саласындағы уәкілетті органның келісімі бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қҧрады, қайта ҧйымдастырады және таратады; 7) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 7-1) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 7-2) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 8) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын бекітеді; 8-1) Қазақстан Республикасының Ҧлттық кәсіпкерлер палатасының ҧсыныстарын ескере отырып, техникалық және кәсіптік білімі бар мамандарды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастырады; 9) білім алушылардың ҧлттық бірыңғай тестілеуге қатысуын ҧйымдастырады; 10) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын, сондай-ақ арнайы және мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын (қылмыстық-атқару жҥйесінің тҥзеу мекемелеріндегі білім беру ҧйымдарын қоспағанда) іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 11) мемлекеттік білім беру мекемелерінің мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалып, отбасыларда тҧратын балаларға, тӛтенше жағдайлардың салдарынан шҧғыл жәрдемді талап ететін отбасылардан шыққан балаларға және білім беру ҧйымының алқалы басқару органы айқындайтын ӛзге де санаттағы білім алушылар мен тәрбиеленушілерге жалпы білім беретін мектептерді ағымдағы ҧстауға бӛлінетін бюджет қаражатының кемінде бір пайызы мӛлшерінде қаржылай және материалдық кӛмек кӛрсетуге қаражат жҧмсайды; 12) мемлекеттік тапсырыс негізінде техникалық және кәсіптік білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ мамандандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары ҥшін қағаз және электрондық жеткізгіштерде
оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерін сатып алуды және жеткізуді қамтамасыз етеді; 13) облыс ауқымында жалпы білім беретін пәндер бойынша мектеп олимпиадаларын және ғылыми жобалар конкурстарын, орындаушылар конкурстары мен кәсіби шеберлік конкурстарын ҧйымдастыруды және ӛткізуді қамтамасыз етеді; 14) балаларға облыстық деңгейде жҥзеге асырылатын қосымша білім беруді қамтамасыз етеді; 15) бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік білім беру ҧйымдарының кадрларын қайта даярлауды және қызметкерлердің біліктілігін арттыруды ҧйымдастырады; 16) балалар мен жасӛспірімдердің психикалық денсаулығын тексеруді және халыққа психологиялық-медициналық-педагогтік консультациялық кӛмек кӛрсетуді қамтамасыз етеді; 17) дамуында проблемалары бар балалар мен жасӛспірімдерді оңалтуды және әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз етеді; 18) жетім балаларды, ата-анаcының қамқорлығынсыз қалған балаларды белгіленген тәртіппен мемлекеттік қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 19) Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген тәртіппен білім алушылардың жекелеген санаттарын тегін және жеңілдікпен тамақтандыруды ҧйымдастырады; 20) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарын мемлекеттік білім беру тапсырысының негізінде бітірген адамдарды жҧмысқа орналастыруды қамтамасыз етеді; 20-1) берілген ӛтінімдерге сәйкес кейіннен жҧмысқа орналастыра отырып, ауылдық жердің кадрлар қажетсінуі туралы ӛтінімді білім беру және денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органдарға жыл сайын 15-ші сәуірге дейін ҧсынады; 21) білім алушылардың қоғамдық кӛлікте жеңілдікпен жол жҥруі туралы мәслихатқа ҧсыныс енгізеді; 22) білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша білім беруді облыстық басқару органының бірінші басшысын тағайындайды; 22-1) білім беру мониторингін жҥзеге асырады; 23) Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарының жҧмыс істеуін қамтамасыз етеді; 24) Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында ҧсталатын адамдарға жағдай жасайды; 24-1) қамқоршылық кеңестерге жәрдем кӛрсетеді; 24-2) мемлекеттік білім беру ҧйымдарының кадрмен қамтамасыз етілуін ҧйымдастырады; 24-3) конкурс жеңімпаздарына – мемлекеттік орта білім беру мекемелеріне "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" грантын тӛлейді; 24-4) мамандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында экстернат нысанында оқытуға рҧқсат береді; 24-5) әдістемелік кабинеттердің материалдық-техникалық базасын қамтамасыз етеді; 25) жергілікті мемлекеттік басқару мҥддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жҥктелетін ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. 3. Республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органы: 1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 2) мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды, оларды орта білім алғанға дейін оқытуды ҧйымдастырады; 3) кешкі (ауысымды) оқыту нысанын және интернат ҥлгісіндегі білім беру ҧйымдары арқылы ҧсынылатын орта білім беруді қоса алғанда, орта білім беруді ҧйымдастырады және қамтамасыз етеді; 4) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды қамтамасыз етеді; 5) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің, балаларға қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын, сондай-ақ арнайы және мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қҧрады, қайта ҧйымдастырады және таратады; 6) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 6-1) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 6-2) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 7) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын бекітеді; 7-1) мектепке дейiнгi тәрбие мен оқытуға мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын, жан басына шаққандағы
қаржыландыру және ата-ананың ақы тӛлеу мӛлшерін бекiтедi; 8) білім алушылардың ҧлттық бірыңғай тестілеуге қатысуын ҧйымдастырады; 9) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын, сондай-ақ мамандандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдары ҥшін оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерін сатып алуды және жеткізуді ҧйымдастырады; 10) балаларға арналған қосымша білім беруді қамтамасыз етеді; 11) мемлекеттік білім беру мекемелерінің мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалып, отбасыларда тҧратын балаларға, тӛтенше жағдайлардың салдарынан шҧғыл жәрдемді талап ететін отбасылардан шыққан балаларға және білім беру ҧйымының алқалы басқару органы айқындайтын ӛзге де санаттағы білім алушылар мен тәрбиеленушілерге жалпы білім беретін мектептерді ағымдағы ҧстауға бӛлінетін бюджет қаражатының кемінде бір пайызы мӛлшерінде қаржылай және материалдық кӛмек кӛрсетуге қаражат жҧмсайды; 12) мемлекеттік білім беру ҧйымдарының (қылмыстық-атқару жҥйесінің тҥзеу мекемелеріндегі білім беру ҧйымдарын қоспағанда) және мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ҧйымдарының материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін жҥзеге асырады; 13) арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша оқытуды ҧйымдастырады; 14) дарынды балаларды мамандандырылған білім беру ҧйымдарында оқытуды қамтамасыз етеді; 15) республикалық маңызы бар қала, астана ауқымында жалпы білім беретін пәндер бойынша мектеп олимпиадаларын, ғылыми жобалар конкурстарын, орындаушылар конкурстары мен кәсіби шеберлік конкурстарын ҧйымдастыруды және ӛткізуді қамтамасыз етеді; 16) балалар мен жасӛспірімдердің психикалық денсаулығын тексеруді және халыққа психологиялық-медициналық-педагогтік консультациялық кӛмек кӛрсетуді қамтамасыз етеді; 17) дамуында проблемалары бар балалар мен жасӛспірімдерді оңалтуды және әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз етеді; 18) кадрларды қайта даярлауды және бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің біліктілігін арттыруды қамтамасыз етеді; 19) жетім балаларды, ата-анаcының қамқорлығынсыз қалған балаларды белгіленген тәртіппен мемлекеттік қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 20) мектепке дейінгі білім беру ҧйымдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен білім беру ҧйымдарының білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне медициналық қызмет кӛрсетуді ҧйымдастырады; 21) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарын тегін және жеңілдікпен тамақтандыруды ҧйымдастырады; 22) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарын мемлекеттік білім беру тапсырысының негізінде бітірген адамдарды жҧмысқа орналастыруға жәрдемдеседі; 23) білім алушылардың қоғамдық кӛлікте жеңілдікпен жол жҥруі туралы мәслихатқа ҧсыныс енгізеді; 24) мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ҧйымдарына қажетті әдістемелік және консультациялық кӛмек кӛрсетеді; 25) білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша білім беруді басқару органының бірінші басшыларын тағайындайды; 25-1) негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын және техникалық пен кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарының білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттардың бланкілеріне тапсырыс беруін және солармен қамтамасыз етілуін ҧйымдастырады және олардың пайдаланылуына бақылауды жҥзеге асырады; 25-2) білім беру мониторингін жҥзеге асырады; 25-3) қамқоршылық кеңестерге жәрдем кӛрсетеді; 25-4) мемлекеттік білім беру ҧйымдарының кадрмен қамтамасыз етілуін ҧйымдастырады; 25-5) білім беру ҧйымдарындағы психологиялық қызметтің әдістемелік басшылығын қамтамасыз етеді; 25-6) конкурс жеңімпаздарына – мемлекеттік орта білім беру мекемелеріне "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" грантын тӛлейді; 25-7) негізгі орта, жалпы орта білім беру ҧйымдарында, сондай-ақ мамандандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында экстернат
нысанында оқытуға рҧқсат береді; 25-8) аудандық әдістемелік кабинеттердің, біліктілігін арттыру институтының материалдық-техникалық базасын қамтамасыз етеді; 26) Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарының жҧмыс істеуін қамтамасыз етеді; 27) Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында ҧсталатын адамдарға жағдай жасайды; 28) жергілікті мемлекеттік басқару мҥддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жҥктелетін ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. 4. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы: 1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 2) кешкі (ауысымды) оқу нысанын және интернат ҥлгісіндегі ҧйымдар арқылы ҧсынылатын жалпы орта білім беруді қоса алғанда, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беруді қамтамасыз етеді; 3) білім алушылардың ҧлттық бірыңғай тестілеуге қатысуын ҧйымдастырады; 4) мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды, оларды орта білім алғанға дейін оқытуды ҧйымдастырады; 5) арнайы және мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту және балаларға арналған қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын қоспағанда, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қҧрады, қайта ҧйымдастырады және таратады; 6) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 6-1) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 6-2) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 7) бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарының (қылмыстық-атқару жҥйесінің тҥзеу мекемелеріндегі білім беру ҧйымдарын қоспағанда) материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін жҥзеге асырады; 8) мектепалды даярлықтың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерді сатып алуды және жеткізуді ҧйымдастырады; 8-1) мектепке дейiнгi тәрбие мен оқытуға мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын, жан басына шаққандағы қаржыландыру және ата-ананың ақы тӛлеу мӛлшерін бекiтедi; 8-2) аудандық әдістемелік кабинеттердің материалдық-техникалық базасын қамтамасыз етеді; 9) балаларға қосымша білім беруді қамтамасыз етеді; 10) аудан (қала) ауқымында жалпы білім беретін пәндер бойынша мектеп олимпиадаларын және ғылыми жобалар конкурстарын ҧйымдастыру мен ӛткізуді қамтамасыз етеді; 11) мемлекеттік білім беру мекемелерінің мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалып, отбасыларда тҧратын балаларға, тӛтенше жағдайлардың салдарынан шҧғыл жәрдемді талап ететін отбасылардан шыққан балаларға және білім беру ҧйымының алқалы басқару органы айқындайтын ӛзге де санаттағы білім алушылар мен тәрбиеленушілерге жалпы білім беретін мектептерді ағымдағы ҧстауға бӛлінетін бюджет қаражатының кемінде бір пайызы мӛлшерінде қаржылай және материалдық кӛмек кӛрсетуге қаражат жҧмсайды; 12) жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды белгіленген тәртіппен мемлекеттік қамтамасыз етуді, оларды міндетті жҧмысқа орналастыруды және тҧрғын ҥймен қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 13) мектепке дейінгі білім беру ҧйымдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен білім беру ҧйымдарының білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне медициналық қызмет кӛрсетуді ҧйымдастырады; 14) Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген тәртіппен білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарын тегін және жеңілдікпен тамақтандыруды ҧйымдастырады; 15) білім беру ҧйымдарында оқу бітірген адамдарды жҧмысқа орналастыруға жәрдемдеседі; 16) ауылдық жердегі білім беру ҧйымдарына жҧмыс істеуге келген жас мамандарды тҧрғын ҥй-
тҧрмыстық жағдайлармен қамтамасыз етуге жәрдемдеседі; 17) білім алушылардың қоғамдық кӛлікте жеңілдікпен жол жҥруі туралы мәслихатқа ҧсыныс енгізеді; 18) мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ҧйымдарына және отбасыларына қажетті әдістемелік және консультациялық кӛмек кӛрсетеді; 19) облыстың жергілікті атқарушы органымен келісу бойынша аудандық (қалалық) білім бӛлімдерінің бірінші басшыларын тағайындайды; 19-1) білім беру мониторингін жҥзеге асырады; 19-2) негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарының білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттардың бланкілеріне тапсырыс беруін және солармен қамтамасыз етілуін ҧйымдастырады және олардың пайдаланылуына бақылауды жҥзеге асырады; 20) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 21) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 21-1) мемлекеттік білім беру ҧйымдарының кадрмен қамтамасыз етілуін жҥзеге асырады; 21-2) білім беру ҧйымдарындағы психологиялық қызметтің әдістемелік басшылығын қамтамасыз етеді; 21-3) негізгі орта, жалпы орта білім беру ҧйымдарында экстернат нысанында оқытуға рҧқсат береді; 22) жергілікті мемлекеттік басқару мҥддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жҥктелетін ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. 5. Қаладағы ауданның, облыстық, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкімі: 1) мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды ҧйымдастырады; 1-1) тірек мектептердің (ресурс орталықтарының) жҧмыс істеуін қамтамасыз етеді; 2) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды қамтамасыз етеді, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ҧйымдарына медициналық қызмет кӛрсетуді ҧйымдастырады. Кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкімі елді мекенде мектеп болмаған жағдайда білім алушыларды таяудағы мектепке дейін және кері қарай тегін жеткізіп салуды ҧйымдастырады. Ескерту. 6-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 7-бап. Білім беру жҥйесін басқару органдарын ақпараттық қамтамасыз ету 1. Білім беру жҥйесін басқару органдарын толық, дҧрыс, салыстырмалы ақпаратпен уақтылы қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасында білім беруді тиімді басқарудың мҥмкіндіктерін қамтамасыз ететін білім берудің бірыңғай ақпараттық жҥйесі қҧрылады және жҧмыс істейді. 2. Білім берудің бірыңғай ақпараттық жҥйесі білім беру мониторингінің деректерін, статистикалық байқауларды және білім беру саласындағы уәкілетті орган, жергілікті атқарушы органдар, білім беру ҧйымдары ӛз міндеттерін жҥзеге асыру кезінде алған ӛзге де деректерді қамтиды. Ескерту. 7-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 8-бап. Білім беру саласындағы мемлекеттік кепілдіктер 1. Мемлекет білім алу қҧқығын білім беру жҥйесін дамыту, оның жҧмыс істеуінің қҧқықтық негізін жетілдіру және Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес білім алу ҥшін қажетті әлеуметтік-экономикалық жағдайлар жасау арқылы қамтамасыз етеді. Білім беру сапасын мемлекеттік бақылау білім беру сапасын бағалаудың ҧлттық жҥйесін жасау және оның жҧмыс істеуін қамтамасыз ету арқылы жҥзеге асырылады.
2. Мемлекет Қазақстан Республикасы азаматтарының тегін мектепалды, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алуын, сондай-ақ, арнаулы мемлекеттік органдардың оқу орындарын және қҧқық қорғау органдарының білім беру ҧйымдарын қоспағанда, егер азамат осы деңгейлердің әр қайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуын қамтамасыз етеді. Қазақстан Республикасында тҧрақты тҧратын, сондай-ақ Қазақстан Республикасына отбасына қосылу мақсатында келген шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей мектепалды, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алуға қҧқығы бар. Әскери оқу орындарын қоспағанда, Қазақстан Республикасында тҧрақты тҧратын азаматтығы жоқ адамдарға, егер олар осы деңгейлердің әрқайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуға қҧқық беріледі. Шетелдіктердің мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуға қҧқығы Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарымен айқындалады. 3. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуға қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында Мемлекеттік білім беру жинақтау жҥйесін және мемлекеттік емес білім беруді кредиттеуді дамыту ҥшін жағдайлар жасалады. Мемлекет қаржылық ҧйымдар беретiн бiлiм беру кредиттерiнiң кепiлдiк жҥйесiн қҧру жӛнiнде шаралар қабылдайды. 4. Мемлекет әлеуметтік кӛмекке мҧқтаж Қазақстан Республикасы азаматтарын олардың білім алуы кезеңінде қаржылау шығыстарын толық немесе ішінара ӛтейді. Әлеуметтік кӛмек кӛрсетілетін Қазақстан Республикасы азаматтарының санатына: 1) жетім балалар, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар; 2) даму мҥмкіндіктері шектеулі балалар, мҥгедектер және бала кезінен мҥгедектер, мҥгедек балалар; 3) кӛп балалы отбасылардың балалары; 4) кәмелетке толмағандарды уақытша оқшаулау, бейімдеу және оңалту орталықтарындағы балалар; 5) жалпы және санаторийлік ҥлгідегі мектеп-интернаттарында, мектеп жанындағы интернаттарда тҧратын балалар; 6) дарынды балаларға арналған мамандандырылған интернаттық білім беру ҧйымдарында тәрбиеленетін және білім алатын балалар; 7) интернаттық ҧйымдардың тәрбиеленушілері; 8) мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы орташа табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан балалар; 9) денсаулық жағдайына байланысты бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру бағдарламалары бойынша ҧзақ уақыт бойы ҥйде немесе стационарлық кӛмек, сондай-ақ қалпына келтіру емін және медициналық оңалту кӛрсететін ҧйымдарда оқитын балалар; 10) Қазақстан Республикасының заңдарымен айқындалатын ӛзге де санаттағы азаматтар жатады. 4-1. Мемлекет Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген тәртіппен білім алушылардың жекелеген санаттарын тамақтандыруға жҧмсалатын шығыстарды толығымен немесе ішінара ӛтейді. Қазақстан Республикасының білім саласындағы заңнамасында орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды тамақтандыруды ҧйымдастыру бойынша кӛрсетілетін қызметтерді берушіні таңдау бӛлігінде реттелген қҧқықтық қатынастарға Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының кҥші қолданылмайды. Орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды тамақтандыруды ҧйымдастыру бойынша кӛрсетілетін қызметтерді берушілерді таңдау қағидаларын Қазақстан Республикасының Ҥкіметі бекітеді. 5. Денсаулық жағдайына қарай ҧзақ уақыт бойы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беретін ҧйымдарға бара алмайтын азаматтар ҥшін ҥйде немесе стационарлық кӛмек, сондай-ақ қалпына келтіру емін және медициналық оңалту кӛрсететін ҧйымдарда тегін жеке оқыту ҧйымдастырылады. V040003303
6. Мемлекет инклюзивті білім берудің мақсатын іске асыра отырып, білім берудің барлық деңгейінде даму мҥмкіндіктері шектеулі азаматтарға олардың білім алуына, дамуындағы ауытқуды тҥзетуіне және әлеуметтік бейімделуіне арнайы жағдайлар жасауды қамтамасыз етеді. 7. Мемлекет тҧрғындар саны аз елді мекендерде тҧратын балалардың бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім алу қҧқықтарын қамтамасыз ету ҥшін шағын жинақты мектептер мен интернат ҧйымдарының жҧмыс істеуіне кепілдік береді. 8. Мемлекет Қазақстан Республикасының дарынды азаматтарының элиталық білім, оның ішінде шетелде білім алуына қажетті жағдай жасайды. Ескерту. 8-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2013.01.14 N 68-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.05.2013 № 93-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.01.2014 № 161-V (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 9-бап. Оқыту және тәрбиелеу тілі 1. Білім беру ҧйымдарындағы тіл саясаты Қазақстан Республикасының Конституциясына және Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасына сәйкес жҥзеге асырылады. 2. Меншік нысандарына қарамастан барлық білім беру ҧйымдары білім алушылардың мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілін білуін, сондай-ақ білім берудің тиісті деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес орыс тілін және шет тілдерінің біреуін оқып-ҥйренуін қамтамасыз етуге тиіс. 3. Ана тілінде білім алу қҧқығы тиісті білім беру ҧйымдарының мҥмкіндіктері болған жағдайда сыныптар, топтар қҧрумен, сондай-ақ олардың жҧмыс істеуіне жағдай жасаумен қамтамасыз етіледі. Мемлекеттік тілде оқытатын тиісті білім беру ҧйымдарын, сыныптарды, топтарды қҧру басым бағыт болып табылады. 4. Мемлекеттік тіл және орыс тілі ҧлттық бірыңғай тестілеуді ӛткізу кезінде пәндер тізбесіне енгізілетін міндетті пәндер болып табылады. Ескерту. 9-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 9-1-бап. Білім беру ҧйымдарын аккредиттеу 1. Білім беру ҧйымын аккредиттеу ерікті негізде жҥзеге асырылады. Білім беру ҧйымы аккредиттеу органын ӛз бетінше таңдайды. 2. Аккредиттеуден ӛткізу туралы немесе аккредиттеуді ӛткізуден бас тарту туралы шешімді аккредиттеу органы білім беру ҧйымы ӛтінішінің және тізбесін аккредиттеу органы айқындайтын, ҧсынылған қҧжаттардың қаралу нәтижелері бойынша қабылдайды. Аккредиттеуді ӛткізудің шарттары мен мерзімдері білім беру ҧйымы мен аккредиттеу органы арасындағы аккредиттеуді ӛткізу туралы шартта айқындалады. 3. Аккредиттеу органы ӛзінің аккредиттеу стандарттарына (регламенттеріне) сәйкес институционалдық немесе мамандандырылған аккредиттеуді ӛткізеді. 4. Білім беру ҧйымын аккредиттеу білім беру ҧйымының қаражаты есебінен ӛткізіледі. 5. Білім беру ҧйымдары уәкілетті органның тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында ҧлттық және халықаралық институционалдық, мамандандырылған аккредиттеуден ӛтуге қҧқылы. 6. Біліктілікті арттыру институттары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жалпы негіздерде аккредиттеуден ӛтуге қҧқылы. Ескерту. 2-тарау 9-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 3-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІ 10-бап. Білім беру жҥйесі ҧғымы
Қазақстан Республикасының білім беру жҥйесі ӛзара іс-қимыл жасайтын: 1) білім беру деңгейінің сабақтастығын қамтамасыз ететін мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының және білім беретін оқу бағдарламаларының; 2) меншік нысандарына, ҥлгілері мен тҥрлеріне қарамастан, білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарының; 3) білім беруді басқару органдары мен тиісті инфрақҧрылымдардың, оның ішінде білім беру мониторингін жҥзеге асыратын оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету ҧйымдарының; 4) білім беру қызметінің субъектілері бірлестіктерінің жиынтығын бiлдiредi. Ескерту. 10-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 11-бап. Білім беру жҥйесінің міндеттері 1. Білім беру жҥйесінің міндеттері: 1) ҧлттық және жалпы адамзаттық қҧндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіптік шыңдауға бағытталған сапалы білім алу ҥшін қажетті жағдайлар жасау; 2) жеке адамның шығармашылық, рухани және кҥш-қуат мҥмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты ӛмір салтының берік негіздерін қалыптастыру, даралықты дамыту ҥшін жағдай жасау арқылы ой-ӛрісін байыту; 3) азаматтық пен патриотизмге, ӛз Отаны - Қазақстан Республикасына сҥйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздер мен мемлекеттік тілді қҧрметтеуге, халық дәстҥрлерін қастерлеуге, Конституцияға қайшы және қоғамға жат кез келген кӛріністерге тӛзбеуге тәрбиелеу; 4) белсенді азаматтық ҧстанымы бар жеке адамды тәрбиелеу, республиканың қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени ӛміріне қатысу қажеттігін, жеке адамның ӛз қҧқықтары мен міндеттеріне саналы кӛзқарасын қалыптастыру; 5) отандық және әлемдік мәдениеттің жетістіктеріне баулу; қазақ халқы мен республиканың басқа да халықтарының тарихын, әдет-ғҧрпы мен дәстҥрлерін зерделеу; мемлекеттік тілді, орыс, шетел тілдерін меңгерту; 6) педагог қызметкерлердің әлеуметтік мәртебесін арттыруды қамтамасыз ету; 7) білім беру ҧйымдарының еріктілігін, дербестігін кеңейту, білім беру ісін басқаруды демократияландыру; 8) қоғам мен экономиканың қажеттеріне жауап беретін білім беру сапасын бағалаудың ҧлттық жҥйесінің жҧмыс істеуі; 9) оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде кәсіптік білім беру бағдарламаларының қоғам мен еңбек нарығының ӛзгеріп отыратын қажеттеріне тез бейімделуіне ықпал ететін кредиттік, қашықтан оқыту, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу және тиімді пайдалану; 10) жалпы оқытудың, жҧмыс орны бойынша оқытудың және еңбек нарығының қажеттері арасындағы ӛзара байланысты қамтамасыз ететін және әркімге ӛзінің білім мен біліктілікке негізделген жеке әлеуетін қоғамда барынша пайдалануға кӛмектесетін оқыту жҥйесін ӛмір бойы дамыту; 11) білімнің, ғылымның және ӛндірістің интеграциясы; 12) білім алушылардың кәсіптік ҧмтылысын қамтамасыз ету;
13) жҧмыс берушілермен және басқа да әлеуметтік әріптестермен белсенді ӛзара іс-қимыл арқылы техникалық және кәсіптік білім берудің озық қарқынмен дамытылуын қамтамасыз ету; 14) мҥмкіндігі шектеулі балалардың сапалы білім алуына арнайы жағдайлар жасау болып табылады. Ескерту. 11-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 12-бап. Білім беру деңгейлері Қазақстан Республикасындағы білім беру жҥйесі білім беретін оқу бағдарламаларының ҥздіксіздігі және сабақтастығы принципі негізінде мынадай білім беру деңгейлерін: 1) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды; 2) бастауыш білім беруді; 3) негізгі орта білім беруді; 4) орта білім беруді (жалпы орта білім беруді, техникалық және кәсіптік білім беруді); 5) орта білімнен кейінгі білім беруді; 6) жоғары білім беруді; 7) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді қамтиды. 4-тарау. БІЛІМ БЕРУ МАЗМҦНЫ 13-бап. Білім беру мазмҧнының ҧғымы Білім беру мазмҧны - жеке адамның біліктілігі мен жан-жақты дамуын қалыптастыру ҥшін негіз болып табылатын білім берудің әрбір деңгейі бойынша білімдер жҥйесі (кешені). Білім беру мазмҧны білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары негізінде әзірленетін білім беретін оқу бағдарламаларымен айқындалады. 14-бап. Білім беретін оқу бағдарламалары 1. Білім беретін оқу бағдарламалары мазмҧны мен бағыттарына (міндеттеріне) қатысты: 1) жалпы білім беретін (ҥлгілік, жҧмыстық); 2) кәсіптік (ҥлгілік, жҧмыстық); 3) қосымша болып бӛлінеді. Ҥлгілік оқу бағдарламалары мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес әзірленеді. Жҧмыстық оқу бағдарламалары тиісті ҥлгілік оқу жоспарлары мен ҥлгілік оқу бағдарламаларының негізінде әзірленеді. 2. Жалпы білім беретін оқу бағдарламалары жеке адамның жалпы мәдениетін қалыптастырудың, жеке адамды қоғамдағы ӛмірге бейімдеудің міндеттерін шешуге, кәсіпті, мамандықты саналы тҥрде таңдау мен меңгеру ҥшін негіз жасауға бағытталған. Жалпы білім беретін оқу бағдарламалары мазмҧнына қарай мынадай оқу бағдарламаларына: 1) мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту; 2) бастауыш білім беру; 3) негізгі орта білім беру; 4) жалпы орта білім беру болып бӛлінеді. Дарынды адамдардың әлеуетті мҥмкіндіктерін неғҧрлым толық дамыту ҥшін оқу бағдарламасының
жекелеген пәндерін тереңдетіп оқытуды кӛздейтін мамандандырылған білім беретін оқу бағдарламалары әзірленеді. Адамдардың жекелеген санаттары ҥшін психологиялық-медициналық-педагогтік консультациялардың ҧсынымдары ескеріле отырып айқындалатын, білім алушылар мен тәрбиеленушілердің даму және әлеуеттік мҥмкіндіктерінің ерекшеліктері ескерілетін арнайы білім беретін оқу бағдарламалары әзірленеді. 3. Кәсіптік оқу бағдарламалары экономика салаларындағы кәсіптік қызметтердің бағыттары бойынша техникалық, қызмет кӛрсету және басқару еңбегі мамандарын даярлауға, жеке адамның кәсіптік және жалпы білім деңгейін жҥйелі арттыруға бағытталған. Кәсіптік оқу бағдарламалары мазмҧнына қарай: 1) техникалық және кәсіптік білім беретін; 2) орта білімнен кейінгі білім беретін; 3) жоғары білім беретін; 4) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беретін оқу бағдарламаларына бӛлінеді. 4. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары білім алушылардың ӛзін-ӛзі билеуін, шығармашылығын дамыту, олардың қабілеттерін іске асыру, қоғам ӛміріне бейімделуі, азаматтық сана-сезімін, жалпы мәдениетін, салауатты ӛмір салтын қалыптастыру, бос уақытын мазмҧнды ҧйымдастыру ҥшін жағдайлар жасауды кӛздейді. 5. Оқытудың жаңа технологияларын сынақтан ӛткізу, білім берудің жаңа мазмҧнын енгізу ҥшін эксперимент режимінде (эксперименттік алаңдарда) жҧмыс істейтін білім беру ҧйымдарында іске асырылатын эксперименттік білім беретін оқу бағдарламалары әзірленеді. 6. Интеграцияланған бiлiм беретін оқу бағдарламаларын бiлiм беру ҧйымдары әзiрлейдi. Интеграцияланған бiлiм беретін оқу бағдарламалары пәнаралық және деңгейаралық, жоғары оқу орындары аралық және халықаралық болуы мҥмкiн. 7. Әскери мамандықтар бойынша ҥлгілік оқу бағдарламаларын бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша тиісті мемлекеттік органның басшысы бекiтедi. 8. Медициналық және фармацевтік мамандықтар бойынша ҥлгілік оқу бағдарламаларын бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. 9. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында ӛзгеше кӛзделмесе, бiлiм беру ҧйымы лицензиясы болған жағдайда әртҥрлi деңгейдегi оқыту бағдарламаларын iске асыруға қҧқылы. Ескерту. 4-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 15-бап. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламалары 1. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламалары іс-әрекет тҥрлерінің мектеп жасына дейінгі балалар ҥшін ерекшеліктерін ескере отырып, мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартының негізінде әзірленеді. 2. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламалары: 1) балаларды тәрбиелеу, оқыту, дамыту және сауықтыру тҧтастығы принциптерін ескере отырып, мектепке дейінгі және бастауыш білім берудің сабақтастығы мен ҥздіксіздігін қамтамасыз етеді;
2) әр баланың талабын, бейімділігін, қабілеттілігін, дарындылығын іске асыруға және оның даму ерекшеліктері мен денсаулық жағдайын ескере отырып, дара әдіс негізінде оны бастауыш білім берудің білім беру бағдарламасын меңгеруге даярлауға бағдарланады. 3. Мектепке дейінгі оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламалары оқудың, жазудың, есептеудің және тілдік қатынас тәжірибесінің қарапайым дағдыларын қалыптастырады және бастауыш білім беруді меңгеру ҥшін бірдей бастапқы жағдайларды жасауды кӛздейді. 16-бап. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары 1. Бастауыш білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары баланың жеке басын қалыптастыруға, оның жеке қабілеттерін, оқу ісіндегі оң талпынысы мен алғырлығын: негізгі мектептің білім беру бағдарламаларын кейіннен меңгеру ҥшін оқудың, жазудың, есептеудің, тілдік қатынастың, шығармашылық тҧрғыдан ӛзін-ӛзі кӛрсетудің, мінез-қҧлық мәдениетінің берік дағдыларын дамытуға бағытталған. Бастауыш білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламасын игеру мерзімі - тӛрт жыл. 2. Негізгі орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары білім алушылардың ғылым жҥйесінің базалық негіздерін меңгеруге, олардың бойында тҧлғааралық және этносаралық қатынастың жоғары мәдениетін қалыптастыруға, жеке адамның ӛзін-ӛзі билеуіне және кәсіптік бағдарлануына бағытталады. Жалпы білім беретін оқу бағдарламасы білім алушылардың бейін алды даярлығын қамтиды. Әрбір пәннің мазмҧнын зерделеу негізгі орта білім беру деңгейінде аяқталады. Негiзгi орта бiлiм берудің жалпы бiлiм беретін оқу бағдарламасын меңгеру мерзiмi – бес жыл. Он екі жылдық білім беруге кӛшкен жағдайда негiзгi орта бiлiм берудiң жалпы бiлiм беретiн оқу бағдарламасын меңгеру мерзiмi – алты жыл. 3. Жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары жаратылыстану-математикалық және қоғамдық-гуманитарлық бағыттар бойынша бейіндік оқытуды енгізе отырып саралау, интеграциялау және білім беру мазмҧнын кәсіптік бағдарлау негізінде әзірленеді. Жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламасын игеру мерзімі - екі жыл. Ескерту. 16-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 17-бап. Техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары 1. Техникалық және кәсіптік білім беру орта білім беру деңгейінің қҧрамдас бӛлігі болып табылады және қоғамдық-пайдалы кәсіптік қызметтің негізгі бағыттары бойынша білікті қызметкерлер мен орта буын мамандарды даярлауға бағытталған. 2. Техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары олардың мазмҧнына және білім алушылардың даярлық біліктілігінің деңгейіне қарай мынадай білім беретін оқу бағдарламалары болып бӛлінеді: 1) техникалық және қызмет кӛрсету еңбегінің бҧқаралық кәсіптері бойынша кадрлар даярлауды кӛздейтін. Білім беретін оқу бағдарламаларының мазмҧны: жалпы кәсіптік және арнайы пәндерді меңгеру ҥшін бейіндеуші болып табылатын жалпы білім беретін пәндер бойынша интеграцияланған курстарды зерделеуді, кәсіптік дағдыларды меңгеру бойынша ӛндірістік оқудан және кәсіптік практикадан ӛтуді; білім алушыларға нақты кәсіп бойынша кәсіптік біліктіліктің белгіленген деңгейін (разряд, сынып, санат) беруді кӛздейді; 2) экономиканың барлық салаларында жоғары технологиялармен және кәсіптік қызметпен байланысты жҧмыстарды орындаудың кҥрделі (аралас) кәсіптері мен практикалық дағдыларын меңгеруді кӛздейтін. Білім беретін оқу бағдарламаларының мазмҧны: жалпы білім беретін, жалпы гуманитарлық, экономикалық, жалпы кәсіптік, арнайы пәндерді зерделеуді,
кәсіптік дағдыларды игеру және бекіту бойынша ӛндірістік оқудан және кәсіптік практикадан ӛтуді; білім алушыларға нақты мамандық бойынша кәсіптік біліктіліктің жоғары деңгейін беруді кӛздейді; 3) орта буын мамандарды даярлауды қамтамасыз ететін. Білім беретін оқу бағдарламаларының мазмҧны техникалық және кәсіптік білім берудің интеграцияланған білім беретін оқу бағдарламаларын жоғары оқу орындарының 1-2-курстарының білім беретін оқу бағдарламаларымен қоса зерделеуді кӛздейді. Аралық аттестаттау қорытындысы бойынша (оқытудың әрбір курсынан кейін) білім алушыларға нақты мамандық бойынша кәсіптік біліктіліктің қол жеткізген деңгейі (разряды, сыныбы, санаты) беріледі. Оқытудың толық курсын аяқтағаннан және қорытынды аттестаттаудан ӛткеннен кейін білім алушыларға орта буын маманы біліктілігі беріледі. 3. Мәдениет және ӛнер мамандықтары бойынша техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары кӛрсетілген мамандықтар бойынша білім алушылардың ерте мамандануы қағидаты мен даярлау ерекшеліктері ескеріле отырып әзірленеді. Оқыту ҧзақтығы оқу бағдарламаларының кҥрделілігі мен берілетін біліктілік деңгейіне байланысты және ол тиісті мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартымен айқындалады. 4. Жалпы орта білімі бар азаматтар ҥшін техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары жалпы кәсіптік, экономикалық, арнайы пәндерді зерделеуді және таңдаған мамандығы бойынша болашақ кәсіптік қызметін айқындайтын оқу-ӛндірістік жҧмыстарды орындауды кӛздейді. 5. Техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары теориялық және ӛндірістік оқыту бағдарламаларынан және кәсіптік практикадан тҧрады. Ескерту. 17-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 18-бап. Мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламалары Мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламалары негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары негізінде әзірленеді және білім алушылардың ғылым, мәдениет, ӛнер, спорт, әскери іс негіздерін терең игеруіне, олардың шығармашылық әлеуеттері мен дарын-қабілеттерін дамытуға бағытталған. Мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламалары дарынды балаларға арналған мамандандырылған білім беру ҧйымдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскер қатарына шақыруға дейінгі терең даярлықты мамандандырылған мектептерінде іске асырылады. 19-бап. Арнайы білім беретін оқу бағдарламалары 1. Арнайы білім беретін оқу бағдарламалары бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары негізінде әзірленеді және мҥмкіндігі шектеулі балаларды оқытуға және дамытуға бағытталған, білім алушылар мен тәрбиеленушілердің психологиялық-медициналық-педагогтік консультациялар ҧсынымдары ескеріле отырып айқындалатын психикалық-физикалық ерекшеліктері мен танымдық мҥмкіндіктері ескеріледі. 2. Ҧзақ уақыт емделуді қажет ететін адамдар ҥшін, сондай-ақ даму мҥмкіндіктері шектеулі балалар мен жасӛспірімдер ҥшін жалпы білім беретін арнайы тҥзеу оқу бағдарламалары әзірленеді және енгізіледі. 3. Арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламалары Қазақстан Республикасының заңдарында кӛзделген арнайы білім беру ҧйымдарында, жалпы білім беретін мектептерде немесе ҥйде іске асырылады. Ескерту. 19-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 20-бап. Орта білім беруден кейінгі кәсіптік оқу бағдарламалары
1. Орта білім беруден кейінгі кәсіптік оқу бағдарламалары орта білімі бар (жалпы орта немесе техникалық және кәсіптік) азаматтар қатарынан техникалық, қызмет кӛрсету және басқару еңбегінің мамандарын даярлауға бағытталған. Жалпы орта білімі бар азаматтардың орта білім беруден кейінгі кәсіптік оқу бағдарламаларын (медицина мамандықтарынан басқа) игеру мерзімі кемінде екі жыл, ал техникалық және кәсіптік білімі бар адамдар ҥшін - кемінде бір жыл. 2. Орта білім беруден кейінгі кәсіптік оқу бағдарламаларының мазмҧны: 1) кәсіптік пәндермен қатар жоғары білім берудің 1-2 курстарының кәсіптік оқу бағдарламаларымен интеграцияланған, әлеуметтік-гуманитарлық және ғылыми жаратылыстану пәндерін оқуды; 2) оқыту аяқталғаннан кейін қызмет кӛрсету және басқару еңбегінің кіші маманы біліктілігін беруді кӛздейді. Ескерту. 20-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 21-бап. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары 1. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары біліктілікті және (немесе) "бакалавр" академиялық дәрежесін бере отырып мамандар даярлауға, олардың кәсіптік даярлығының деңгейін дәйектілікпен арттыруға бағытталған. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламасы бойынша оқуды аяқтап, "бакалавр" академиялық дәрежесі берілген адамдар біліктілік талаптары жоғары білімі болуды кӛздейтін лауазымдарды атқара алады. 2. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларының мазмҧны жалпы білім беретін пәндер циклін, базалық пәндердің циклін, бейіндеуші пәндердің циклін зерделеуді, сондай-ақ тиісті мамандықтар бойынша кәсіптік практикадан ӛтуді кӛздейді. Жоғары білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламалары мiндеттi қҧрамдас бӛлiктен және таңдау бойынша қҧрамдас бӛлiктен тҧратын пәндерді қамтиды. Білім алушылардың таңдауы бойынша қҧрамдас бӛліктен тҧратын пәндер әрбір циклде міндетті қҧрамдас бӛлікті пәндерді мазмҧндық толықтыруы тиіс. Жоғары оқу орындары білім беру жҥйесін одан әрі дамытуға және жетілдіруге бағытталған оқытудың жаңа технологиялары мен әдістері қамтылатын инновациялық білім беретін оқу бағдарламаларын конкурстық негізде әзірлеуге және енгізуге қҧқылы. 3. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын игеру мерзімі мемлекеттік жалпыға міндетті жоғары білім беру стандартымен айқындалады және кемінде 4 жыл болуға тиіс. 4. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі немесе жоғары білімі бар азаматтар ҥшін жоғары оқу орындары оқыту мерзімін қысқартуды кӛздейтін кәсіптік оқу бағдарламаларын әзірлейді және іске асырады. 5. Жоғары әскери және арнаулы оқу орындары бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша тиісті мемлекеттiк органның басшысы бекiтетін әскери және ӛзге де мамандықтар бойынша кәсiптiк бiлiм беретін оқу бағдарламаларын iске асырады. 6. Интернатураның кәсіптік оқу бағдарламасын игеру денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган тізбесін бекітетін клиникалық мамандықтар бойынша жоғары медициналық білім алған азаматтарды клиникалық практикаға жіберудің міндетті шарты болып табылады. Интернатура туралы ережені денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. Ескерту. 21-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 22-бап. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары
1. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары жоғары білікті ғылыми және педагог кадрлар даярлауға, олардың ғылыми және педагогтік даярлық деңгейін дәйектілікпен арттыруға бағытталған. 2. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беретін кәсіптік оқу бағдарламаларының мазмҧны: базалық және бейіндік пәндерді қамтитын теориялық оқытуды; практиканы; диссертация жаза отырып ғылыми-зерттеу жҧмыстарын жҥргізуді кӛздейді. 3. Резидентураның кәсіптік оқу бағдарламаларын игеру денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган тізбесін бекіткен клиникалық мамандықтар бойынша жоғары медициналық білім алған азаматтарды клиникалық практикаға жіберудің міндетті шарты болып табылады. 23-бап. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары 1. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары білім алушылардың, тәрбиеленушілер мен мамандардың жан-жақты қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған. 2. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары мазмҧнына және бағытына қатысты: 1) білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім беру; 2) қазіргі заман талаптарына сай келетін кәсіптік біліктілікті дамытуға бағытталған, мамандарды қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру оқу бағдарламалары болып бӛлiнедi. 3. Мемлекеттік білім беру ҧйымдары іске асыратын қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын оларға қатысты мемлекеттік басқару органының функцияларын атқаратын органдар бекітеді. Ескерту. 23-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 24-бап. Ересектерге білім беру Ескерту. 24-бап алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 25-бап. Эксперименттік білім беретін оқу бағдарламалары Эксперименттік білім беретін оқу бағдарламалары оқытудың жаңа технологияларын сынақтан ӛткізуге, білім берудің жаңа мазмҧнын енгізуге бағытталған. 5-тарау. БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІН ҦЙЫМДАСТЫРУ 26-бап. Білім алушылар мен тәрбиеленушілерді білім беру ҧйымдарына қабылдауға қойылатын жалпы талаптар 1. Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау тәртібі тиісті ҥлгідегі оқу орындарына қабылдаудың ҥлгілік ережесімен белгіленеді. 1-1. Ерекше мәртебесі бар білім беру ҧйымдарына қабылдау тәртібін олардың ӛздері дербес айқындайды. 2. Білім беру ҧйымдарының қызмет кӛрсету аумақтарында тҧратын барлық балаларды қабылдауды қамтамасыз ететін мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау тәртібі ҥлгілік қабылдау ережелерінің негізінде жергілікті атқарушы органдары бекіткен қабылдау ережесімен белгіленеді. 2-1. "Ӛркен" гранты берілген Қазақстан Республикасының азаматтарын оқуға қабылдауды "Назарбаев Зияткерлік мектептері" мамандандырылған білім беру ҧйымдары жҥзеге асырады.
3. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау конкурстық негізде азаматтардың ӛтініші бойынша жҥзеге асырылады. Конкурстың шарттары білім алу қҧқықтарын сақтауға кепілдік беруге және неғҧрлым қабілетті және тиісті деңгейдегі кәсіптік оқу бағдарламаларын меңгеруге даярлығы бар азаматтарды қабылдауды қамтамасыз етуге тиіс. 3-1. Дербес білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау ҧлттық бірыңғай тестілеу рәсімін қолданбастан, аталған ҧйымдар айқындайтын тәртіппен жҥзеге асырылады. 4. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жыл сайын бекітілетін мамандықтар тізбесіне сәйкес оқытудың кҥндізгі нысаны бойынша жетекші шетелдік жоғары оқу орындарында жоғары оқу орнынан кейінгі білімді алу ҥшін Қазақстан Республикасы азаматының конкурстық негізде "Болашақ" халықаралық стипендиясын алу қҧқығы бар. "Болашақ" халықаралық стипендиясы берілген Қазақстан Республикасының азаматтарымен "Болашақ" халықаралық стипендиясы бойынша оқуға арналған шарт жасалады. 5. Бiлiм беру гранттарын алуға, сондай-ақ техникалық және кәсiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi және жоғары бiлiмдi кадрлар даярлауға мемлекеттiк білім беру тапсырысы бойынша бiлiм алушылардың қҧрамына қабылдауға арналған конкурсты ӛткiзу кезiнде: 1) "Алтын белгi" белгiсімен марапатталған адамдардың; 2) дербес бiлiм беру ҧйымдарының бiлiм туралы қҧжаттары бар адамдардың; 3) тiзбесiн бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi орган айқындайтын жалпы бiлiм беретiн пәндер бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың) (бiрiншi, екiншi және ҥшiншi дәрежелi дипломдармен марапатталған), орындаушылардың республикалық және халықаралық конкурстарының және спорттық жарыстардың (бiрiншi, екiншi және ҥшiншi дәрежелi дипломдармен марапатталған) соңғы ҥш жылдағы жеңiмпаздарының, сондай-ақ ӛздерi таңдаған мамандықтары олимпиаданың, конкурстың немесе спорттық жарыстың пәнiне сәйкес келген жағдайда, жалпы бiлiм беретiн пәндер бойынша ағымдағы жылғы Президенттік, республикалық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (бiрiншi, екiншi және ҥшiншi дәрежелi дипломдармен марапатталған) жеңiмпаздарының басым қҧқығы бар. Бiлiм беру гранттарын алуға, сондай-ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білімді кадрлар даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алушылардың қҧрамына қабылдауға арналған конкурсты ӛткiзу кезiнде кӛрсеткiштер бiрдей болған жағдайда жетiм балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың, медициналық-әлеуметтiк сараптаманың қорытындысына сәйкес тиiстi бiлiм беру ҧйымдарында оқуына болатын жағдайда I және II топтағы мҥгедектердiң, жеңiлдiктері мен кепiлдiктері бойынша Ҧлы Отан соғысының қатысушылары мен соғыс мҥгедектерiне теңестiрiлген адамдардың, бала кезiнен мҥгедектердiң, мҥгедек балалардың және ҥздiк бiлiмi туралы қҧжаттары (куәлiктерi, аттестаттары, дипломдары) бар адамдардың басым қҧқығы бар. 5-1. Білім беру грантын иеленуші оны жоғары оқу орнына қабылдағанға дейін одан бас тартқан жағдайда, білім беру грантын беру туралы куәліктің кҥші жойылады, ал білім беру гранты белгіленген тәртіппен беріледі. 6. Техникалық және кәсіптік білім алу ҥшін жоғары техникалық мектептерге оқуға қабылдау білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындаған шарттармен жҥзеге асырылады. 7. Жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіптік білім алу ҥшін жоғары оқу орындарына оқуға қабылдау білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен конкурстық негізде азаматтардың ӛтініштері бойынша жҥзеге асырылады. 8. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беретін кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға тҥсу кезінде: 1) I, II топтағы мҥгедектер, бала кезінен мҥгедектер, мҥгедек-балалар арасынан шыққан азаматтар ҥшін;
2) жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша Ҧлы Отан соғысының қатысушылары мен мҥгедектеріне теңестірілген адамдар ҥшін; 3) ауылдың әлеуметтік-экономикалық дамуын айқындайтын мамандықтар бойынша ауыл жастары арасынан шыққан азаматтар ҥшін; 4) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын ҧлты қазақ адамдар ҥшін; 5) жетім балалар және ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды қабылдау ҥшін квота кӛзделеді. 9. Арнаулы немесе шығармашылық дайындықты қажет ететін мамандықтарға оқуға қабылдау арнаулы немесе шығармашылық емтихандар нәтижелерін ескере отырып жҥзеге асырылады. Мамандықтар тізбесі және арнаулы немесе шығармашылық емтихандарды ӛткізу тәртібі ҥлгілік қабылдау ережелерімен белгіленеді. 10. Рухани (діни) білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау орта білімі бар адамдар арасынан қҧрылтайшы белгілеген тәртіппен жҥзеге асырылады. 11. Мемлекеттік қҧпиялармен жҧмыс істеу талап етілетін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім берудің жекелеген мамандықтары бойынша мемлекеттік білім беру тапсырыстарымен оқуға қабылдау Қазақстан Республикасының мемлекеттік қҧпиялар туралы заңнамасына сәйкес ҧлттық қауіпсіздік органдарының рҧқсаты бар білім беру ҧйымдарында жҥзеге асырылады. 12. Білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау тәртібін осы Заңмен және қабылдаудың тиісті ҥлгілік ережелерімен реттелмеген бӛлігінде білім беру ҧйымдарының қҧрылтайшысы немесе қҧрылтайшылары (мемлекеттік басқару органы) белгілейді. 13. Оқуға тҥскен адамдармен техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ҧйымдары ҥлгі нысанын білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін шарт жасасады. Ескерту. 26-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен. 27-бап. Білім алу нысандары Жеке адамның қажеттіліктері мен мҥмкіндіктері ескеріле отырып, білім беретін оқу бағдарламаларының мазмҧнына, білім берудің әрбір деңгейін алуға қол жеткізу жағдайларының жасалуына қарай оқыту кҥндізгі, кешкі, сырттай оқу, экстернат және мҥмкіндігі шектеулі балалар ҥшін қашықтықтан оқыту нысанында жҥзеге асырылады. Ескерту. 27-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 28-бап. Оқу-тәрбие процесін ҧйымдастыру 1. Білім беру ҧйымдарындағы оқу-тәрбие процесі жҧмыстық оқу жоспарлары мен жҧмыстық оқу бағдарламаларына сәйкес жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымдары жҥзеге асыратын оқу және тәрбие жҧмысын жоспарлау мен есепке алу оқу-тәрбие процесін ҧйымдастырудың негізі болып табылады. Оқу және тәрбие жҧмыстарын жоспарлау оқу жоспарлары мен бағдарламаларының толық кӛлемде уақтылы және сапалы орындалуын қамтамасыз етуге тиіс. Білім беру ҧйымдарындағы оқу және тәрбие жҧмыстарын жоспарлау оқу жылына арналған оқу-тәрбие процесінің графигі мен теориялық және практикалық сабақтардың кестесін бекіту арқылы жҥзеге асырылады. Білім беру ҧйымдарындағы оқу және тәрбие жҧмыстарының есебі теориялық және ӛндірістік оқытудың есепке алу журналдарын және оқу бағдарламаларының оқу сағаттарында орындалуын есепке алу табельдерін жҥргізу арқылы жҥзеге асырылады.
3. Білім беру ҧйымдарындағы тәрбие бағдарламалары білім беру процесінің қҧрамдас бӛлігі болып табылады және білім алушылардың, тәрбиеленушілердің патриоттық, азаматтық, интернационалдық, жоғары моральдық және имандылық сезімін қалыптастыруға, сондай-ақ жан-жақты қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытуға бағытталған. Білім беру ҧйымдарында нәсілдік, этностық, діни, әлеуметтік ымырасыздық пен айырықшалықты насихаттауға, милитаристік және де халықаралық қҧқық пен ізгіліктің жалпыға танылған принциптеріне қайшы келетін ӛзге де идеяларды насихаттауға тыйым салынады. 4. Оқу-тәрбие процесі білім алушылардың, тәрбиеленушілердің, педагог қызметкерлердің адамгершілік қадір-қасиетін ӛзара қҧрметтеу негізінде жҥзеге асырылады. Білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қатысты кҥш кӛрсету, моральдық және психикалық қысым жасау әдістерін қолдануға жол берілмейді. 5. Азаматтарды кҥндізгі бӛлімдерінде оқыту уақыты мерзімді әскери қызметті ӛткеруге теңестірілетін білім беру ҧйымдарындағы білім беру қызметін ҧйымдастыру тәртібін олардың мемлекеттік басқару органдары айқындайды. 6. Әскерге шақырылуға дейінгі және шақырылу жасындағы білім алушылардың негізгі орта білім беру базасындағы алғашқы әскери даярлығы - жалпы орта білім берудің жалпы орта білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беретін кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында (арнаулы білім беру ҧйымдарынан басқа), ал жоғары білім беретін кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен әскери кафедраларда жҥзеге асырылады. 7. Білім беру ҧйымдары білім алушылардың білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеруін бақылау мақсатында білім алушылардың ҥлгерімін ағымдағы бақылауды және білім алушыларды аралық аттестаттауды жҥзеге асырады. Білім беру ҧйымдары білім алушылардың ҥлгеріміне ағымдағы бақылауды және білім алушыларды аралық аттестаттауды жҥргізудің нысандарын, тәртібін және мерзімділігін таңдауда дербес болады. 8. Негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеру білім алушыларды міндетті қорытынды аттестаттаумен аяқталады. 9. Жалпы орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттау ҧлттық бірыңғай тестілеу нысанында немесе мемлекеттік бітіру емтиханы нысанында жҥзеге асырылады. Жалпы орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды және оқуын бiтiретiн жылы орта бiлiмнен кейiнгi немесе жоғары бiлiм беру ҧйымдарына оқуға тҥсуге ниет бiлдiрушiлердi қорытынды аттестаттау ҧлттық бiрыңғай тестiлеу нысанында жҥзеге асырылады. Қазақстан Республикасы Ҥкіметі айқындаған жағдайларда ҧлттық бірыңғай тестілеуге қатыспаған, жалпы орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттау мемлекеттік бітіру емтиханы нысанында жҥзеге асырылады және оқуын бiтiретiн жылы орта бiлiмнен кейiнгi немесе жоғары бiлiм беретiн білім беру ҧйымдарына кешенді тестілеу арқылы тҥсуге мҥмкіндік береді. 10. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдарының білім алушыларын қорытынды аттестаттау: 1) білім беру ҧйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттауды; 2) кәсіптік даярлығының деңгейін бағалауды және біліктілікті беруді қамтиды. Жоғары білімнен кейінгі кәсіптік оқу бағдарламаларын меңгерген білім алушыларды қорытынды аттестаттау ерекшеліктерін білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды. 11. Білім беру ҧйымдары кәмелетке толмаған білім алушылардың, тәрбиеленушілердің ата-аналарына және ӛзге де заңды ӛкілдеріне оқу-тәрбие процесінің барысымен және мазмҧнымен, сондай-ақ білім алушылардың ҥлгерімімен танысу мҥмкіндігін қамтамасыз етеді. Ескерту. 28-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
29-бап. Оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмысты ҧйымдастыру 1. Білім мен ғылымды интеграциялау, оқу-тәрбие процесін қамтамасыз ету және жетілдіру, оқытудың жаңа технологияларын әзірлеу және енгізу, білім беру ҧйымдарында және тиісті инфрақҧрылымда педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыруды қамтамасыз ету мақсатында оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмыс жҥзеге асырылады. 2. Оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмысқа басшылық жасау: жалпы орта білім беру ҧйымдарында аудандық (қалалық) білім бӛлімдерінің әдістемелік кабинеттеріне; техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдарында облыстық (қалалық) білім беруді басқару органдарының әдістемелік кабинеттеріне жҥктеледі. 3. Білім беру ҧйымдарында және тиісті инфрақҧрылымда, оның ішінде оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету ҧйымдарында ғылыми және оқу-әдістемелік қызметті ҥйлестіру білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жҥзеге асырылады. Ескерту. 29-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 30-бап. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту 1. Алты (жеті) жасқа дейiнгi балаларды мектепке дейiнгi тәрбиелеу отбасында немесе бiр жастан бастап мектеп жасына жеткенге дейін мектепке дейiнгi ҧйымдарда жҥзеге асырылады. 2. Мектепке дейiнгi оқыту балаларды мектепте оқытуға мектеп алды даярлық тҥрiнде бес жастан бастап жҥзеге асырылады. Мектеп алды даярлық мiндеттi және отбасында, мектепке дейiнгi ҧйымдарда, жалпы бiлiм беретiн мектептердiң, лицейлердiң және гимназиялардың мектеп алды сыныптарында жҥзеге асырылады. Мемлекеттiк бiлiм беру ҧйымдарындағы мектеп алды даярлық тегiн болып табылады. Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 31-бап. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру 1. 1-сыныпқа оқуға балалар алты (жеті) жастан қабылданады. 2. Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын орта білім беретін ҧйымдардың негізгі тҥрлері мектеп, шағын жинақталған мектеп, гимназия, лицей, бейіндік мектеп болып табылады. 3. Он алты жасқа дейінгі балаларды орта білім беретін мемлекеттік ҧйымдардан шығаруға қҧқыққа қарсы әрекеттер жасағаны, білім беру ҧйымдарының жарғысын ӛрескел және бірнеше рет бҧзғаны ҥшін білім беру ҧйымы мемлекеттік басқару органының шешімі бойынша ерекше жағдайларда рҧқсат етіледі. Жетім балаларды және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды шығару туралы шешім қорғаншы және қамқоршы ҧйымдардың келісімімен қабылданады. Ескерту. 31-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 32-бап. Техникалық және кәсіптік білім беру 1. Техникалық және кәсіптік білім беру негізгі орта және (немесе) жалпы орта білім беру базасында училищелерде, колледждерде және жоғары техникалық мектептерде жҥзеге асырылады. Техникалық және кәсіптік білім беретін ҧйымдардағы оқу процесі оқу-ӛндірістік шеберханаларында, оқу шаруашылықтары мен оқу полигондарында ӛндірістік оқыту шеберінің басшылығымен орындалатын теориялық сабақтарды және ӛндірістік оқытуды қамтиды. 2. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
Ескерту. 32-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 32-1-бап. Кәсіптік даярлық 1. Кәсіптік даярлық белгілі бір жҧмыс тҥрін орындау ҥшін қажетті жаңа немесе ӛзгерген кәсіптік дағдыларды білім алушылардың жедел меңгеруіне бағытталған. Кәсіптік даярлық білім алушының білім деңгейін арттырумен байланысты емес. 2. Қызметкерлердің немесе жҧмыс берушімен еңбек қатынастарында тҧрмайтын ӛзге де адамдардың кәсіптік даярлығын жҧмыс беруші тікелей ҧйымдарда, оқу орталықтарында, курстарда, сондай-ақ заңды тҧлғалардың әр тҥрлі оқу-ӛндірістік қҧрылымдарында немесе техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында жҥргізеді. 3. Кәсіптік даярлық оқыту шартына сәйкес жҧмыс берушінің қаражаты немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған ӛзге де қаражат есебінен жҥзеге асырылады. Кәсіптік даярлықтың нысанын, мазмҧны мен кӛлемін жҧмыс беруші тиісті кәсіп бойынша қолданыстағы білім беретін оқу бағдарламаларының негізінде айқындайды. Кәсіптік даярлық нысандарына кәсіпорындарда оқыту, басқа мамандыққа қайта оқыту, корпоративтік жауапкершілік және оқушылық негізінде кооперативтік оқыту жатады. 4. Кәсіптік даярлық деңгейін бағалау бойынша біліктілік емтиханынан табысты ӛткен адамдарға нақты мамандық бойынша тиісті біліктілік деңгейі беріледі және біліктілікті беру туралы белгіленген ҥлгідегі куәлік (сертификат) беріледі. Ескерту. 5-тарау 32-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 33-бап. Орта білімнен кейінгі білім беру Орта білімнен кейінгі кәсіптік оқу бағдарламалары негізгі тҥрі колледж болып табылатын білім беру ҧйымдарында іске асырылады. Орта білімнен кейінгі кәсіптік оқу бағдарламалары бойынша мамандарды даярлау, тізбесін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін мамандықтар бойынша жҥзеге асырылады. Ескерту. 33-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 34-бап. Жоғары техникалық мектептер Ескерту. 34-бап алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 35-бап. Жоғары білім беру 1. Жоғары білімді жалпы орта немесе техникалық және кәсіптік немесе орта білімнен кейінгі білімі бар азаматтар алады. Азаматтың конкурстық негізде тегін жоғары білім алуға қҧқығы бар. 2. Жоғары бiлiм берудiң кәсiптiк білім беретін оқу бағдарламалары жоғары оқу орындарында iске асырылады. Ҧлттық зерттеу университеті, ҧлттық жоғары оқу орны, зерттеу университеті, университет, академия, институт және оларға теңестiрiлгендер (консерватория, жоғары мектеп, жоғары училище) жоғары оқу орындарының негiзгi тҥрлерi болып табылады. 3. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын меңгеру бойынша қорытынды аттестаттаудан табысты ӛткен білім алушыға біліктілік және (немесе) "бакалавр" академиялық дәрежесі беріледі. 4. Білім беру бағдарламаларын іске асыру және ғылыми-қолданбалы зерттеулерді жҥргізу ҥшін жоғары оқу орындары инновациялық-білім беру консорциумын қҧруға және (немесе) оған кіруге қҧқылы. Ескерту. 35-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 36-бап. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру
1. Жоғары оқу орнынан кейінгі білімді жоғары білімі бар азаматтар алады. 2. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жоғары оқу орындарының магистратурасы мен докторантурасында, жоғары оқу орындарының және ғылыми ҧйымдардың резидентурасында, сондай-ақ "Болашақ" халықаралық стипендиясының стипендиаттарын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жыл сайын бекiтiлетiн мамандықтар тiзбесiне сәйкес кҥндiзгi оқыту нысаны бойынша жетекші шет елдердiң жоғары оқу орындарына оқуға жiберу арқылы жҥзеге асырылады. Әскери және ӛзге де мамандықтар бойынша жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсiптiк білім беретін оқу бағдарламаларын iске асыру жоғары әскери және арнаулы оқу орындарының адъюнктурасында жҥзеге асырылады. 3. Кадрларды магистратурада даярлау жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары негізінде: 1) екі жылдық оқу мерзімімен ғылыми және педагогтік; 2) кемінде бір жыл оқыту мерзімімен бейіндік болып екі бағытта жҥзеге асырылады. Мемлекеттік қорытынды аттестаттаудан табысты ӛткен және магистрлік диссертациясын кӛпшілік алдында қорғаған білім алушыға тиісті мамандығы бойынша магистр академиялық дәрежесі беріледі. 4. Докторантурада магистратураның кәсіптік оқу бағдарламалары негізінде кемінде ҥш жыл оқу мерзімімен философия докторлары (РhD) мен бейіні бойынша докторлар даярлау жҥзеге асырылады. 5. Жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық және фармацевтік білім беру резидентураны, магистратура мен докторантураны қамтиды. Резидентурада мамандануына қарай оқыту ҧзақтығы екі жылдан тӛрт жылға дейін клиникалық мамандықтар бойынша тереңдетіле даярлау жҥзеге асырылады. Резидентура туралы ережені денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. Ескерту. 36-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 37-бап. Қосымша білім беру 1. Балаларға қосымша білім беру олардың тҥрлерін білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайтын білім беру ҧйымдарында және мектептен тыс ҧйымдарда жҥзеге асырылады. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары бойынша білім беру қызметтерін білім алушыларға бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары кӛрсетеді және шарттық негізде ҧсынады. 2. Ересектерге (он сегiз жасқа толған адамдарға) бiлiм беру қоғамда болып жатқан әлеуметтiк-экономикалық ӛзгерiстерге сәйкес бiлiм мен дағдылардың қосымша кӛлемiн алу ҥшiн олардың ӛмiр бойы бiлiм алу қажеттiлiктерiн қанағаттандыруға бағытталған. Ересектерге бiлiм берудi бiлiм беру ҧйымдары, сондай-ақ қосымша бiлiм беретін оқу бағдарламаларын iске асыратын қҧрылымдық бӛлiмшелерi бар заңды тҧлғалар жҥзеге асырады. 3. Кадрлардың біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында, ғылыми ҧйымдарда, біліктілікті арттыру институттарында, ӛндірісте және ғылыми, педагог, инженерлік-техникалық және медицина қызметкерлерінің "Болашақ" халықаралық стипендиясы бойынша шетелдік ҧйымдарда тағылымдамадан ӛтуі кезінде жҥзеге асырылады. 4. Бiлiм беру ҧйымдары басшы кадрларының, педагог және ғылыми қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн арттыру бес жылда кемiнде бiр рет жҥзеге асырылады. 5. Медициналық және фармацевтік кадрлардың біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау медициналық білім және ғылым ҧйымдарында жҥзеге асырылады. 6. Қазақстан Республикасының азаматтары тағылымдамадан ӛту ҥшін "Болашақ" халықаралық стипендиясын алуға арналған конкурсқа қатысуға қҧқылы. Тағылымдамадан ӛту ҥшін "Болашақ" халықаралық стипендиясын алуға баллдары теңдей болған кезде Президенттік олимпиада жеңімпазы ғылыми жетекшісінің басым қҧқығы бар. "Болашақ" халықаралық стипендиясы берілген Қазақстан Республикасының азаматтарымен "Болашақ" халықаралық стипендиясы бойынша тағылымдамадан ӛту туралы шарт жасалады.
Ескерту. 37-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 37-1-бап. Жеке педагогтік қызмет 1. Табыс алумен байланысты жеке педагогтік қызмет кәсіпкерлік қызмет болып табылады. Жеке педагогтік қызметпен айналысатын тҧлғаны мемлекеттік тіркеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жҥзеге асырылады. 2. Жеке педагогтік қызмет лицензияланбайды. Ескерту. 5-тарау 37-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 38-бап. Білім алушылардың кәсіптік практикасы 1. Білім алушылардың кәсіптік практикасы мамандар даярлайтын кәсіптік оқу бағдарламаларының қҧрамдас бӛлігі болып табылады. Кәсіптік практика тиісті ҧйымдарда жҥргізіледі және оқыту процесінде алған білімдерді бекітуге, практикалық дағдыларды игеруге және озық тәжірибені меңгеруге бағытталған. 2. Кәсіптік практиканың тҥрлері, мерзімдері мен мазмҧны жҧмыстық оқу бағдарламаларымен және жҧмыстық оқу жоспарларымен айқындалады. 3. Кәсіптік практиканы ӛткізу ҥшін білім беру ҧйымдары шарттық негізде практиканың базасы ретінде ҧйымдары айқындайды, олармен практиканы ӛткізудің келісілген бағдарламалары мен кҥнтізбелік кестелерін бекітеді. Шарттарда білім беру ҧйымының, практиканың базасы болып табылатын ҧйымдардың және білім алушылардың міндеттері мен жауаптылықтары айқындалады. 4. Кәсіптік практикаға кететін шығындар білім беру ҧйымдарында және практиканың базасы болып табылатын ҧйымдарда кӛзделеді және жасасылған шарттармен айқындалады. 5. Практиканың базалары болып табылатын ҧйымдармен шарттар білім алушылардың кәсіптік практикасын ӛткізуге арналған шарттардың ҥлгілік нысаны негізінде жасасылады. 39-бап. Білім беру туралы қҧжаттар 1. Лицензиясы бар, мемлекеттік аттестаттаудан ӛткен және негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары қорытынды аттестаттаудан ӛткен азаматтарға білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттар береді. Аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдарының және білім беретін оқу бағдарламаларының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында мамандандырылған аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымдары азаматтарға аккредиттелген білім беретін оқу бағдарламалары (мамандықтар) бойынша білім туралы ӛзіндік ҥлгідегі қҧжаттарды беруге қҧқылы. Білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттарды толтыруға қойылатын талаптарды білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды. Дербес білім беру ҧйымдарының білім туралы қҧжаттары білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттарға теңестіріледі. 1-1. Ерекше мәртебесі бар білім беру ҧйымдары білім туралы ӛзіндік ҥлгідегі қҧжаттар бере алады. 2. Білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі не ӛзіндік ҥлгідегі қҧжаттың болуы келесі деңгейдегі білім беру ҧйымдарында білім алуды жалғастыру ҥшін қажетті талап болып табылады. 3. Білім алуды аяқтамаған не қорытынды аттестаттаудан ӛтпеген азаматтарға белгіленген ҥлгідегі анықтама беріледі. 4. Шетелдік білім беру ҧйымдары берген білім туралы қҧжаттар Қазақстан Республикасының аумағында халықаралық шарттар (келісімдер) негізінде танылады. Халықаралық шарттар (келісімдер) болмаған кезде азаматтардың шетелдік білім беру ҧйымдарында
алған білімі туралы қҧжаттарын нострификациялау және оларға тиісті куәліктерді беру білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жҥзеге асырылады. 5. "Болашақ" халықаралық стипендиясын иеленуші Қазақстан Республикасының азаматтарына шетелдік жоғары оқу орындары, ғылыми орталықтары мен зертханалары берген білім туралы қҧжаттар тану немесе нострификациялау рәсімдерінен ӛтпей-ақ Қазақстан Республикасында танылады. Ескерту. 39-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен. 6-тарау. БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІНІҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ РҚАО-ның ескертпесі! 40-бапқа ӛзгеріс енгізу кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 40-бап. Білім беру ҧйымдары 1. Бір немесе бірнеше білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын және (немесе) білім алушыларды, тәрбиеленушілерді асырау мен тәрбиелеуді қамтамасыз ететін заңды тҧлғалар білім беру ҧйымдары болып табылады. Білім беру ҧйымдарын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке және заңды тҧлғалар (қҧрылтайшылар) қҧрады. Білім беру ҧйымдарының қызметі тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымдары қызметінің ҥлгілік ережелерімен және солардың негізінде әзірленген жарғылармен реттеледі. 2. Білім беру ҧйымдарында білім беру қызметін жҥргізу қҧқығы: 1) лицензиялауды талап ететін білім беру қызметінің кіші тҥрлері ҥшін – егер Қазақстан Республикасының заңдарында ӛзгеше кӛзделмесе, лицензия алған сәттен бастап және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен лицензиядан айыру немесе оны жарамсыз деп тану туралы соттың шешімі заңды кҥшіне енген сәттен бастап; 2) лицензиялауды талап етпейтін білім беру қызметінің кіші тҥрлері ҥшін – заңды тҧлғаларды мемлекеттік тіркеген сәттен бастап туындайды. 2-1. Заңды тҧлға ретінде мемлекеттік тіркеуден ӛткен кезден бастап алты ай ішінде білім беру қызметімен айналысу қҧқығына лицензия алмаған жағдайда білім беру ҧйымы сот тәртібімен таратылады. Осы мерзімнің ӛтуін білім беру саласындағы уәкілетті орган білім беру ҧйымының білім беру қызметімен айналысу қҧқығына лицензия алу туралы материалдарын қарау мерзіміне тоқтата тҧрады. 3. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында ӛзгеше кӛзделмесе, бiлiм беру ҧйымының мәртебесін (ҥлгісін, тҥрін) оның қҧрылтайшылары айқындайды және осы Заңның талаптары, білім беру қызметін лицензиялау кезіндегі біліктілік талаптары, тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымдары қызметінің ҥлгілік ережелері ескеріле отырып, оның жарғыларында кӛрсетіледі. 4. Іске асырылатын білім беретін оқу бағдарламаларына қарай білім беру ҧйымдарының мынадай ҥлгілері болуы мҥмкін: 1) мектепке дейінгі ҧйымдар; 2) жалпы білім беру ҧйымдары (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта); 3) техникалық және кәсіптік білім беру; 4) орта білімнен кейінгі білім беру; 5) жоғары білім беру; 6) жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру; 7) мамандандырылған білім беру ҧйымдары; 8) арнайы білім беру ҧйымдары; 9) жетім балалар мен ата-анасының (заңды ӛкілдерінің) қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ҧйымдары; 10) балаларға арналған қосымша білім беру ҧйымдары; 11) ересектерге арналған қосымша білім беру ҧйымдары. Білім беру ҧйымдары тҥрлерінің номенклатурасын білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді.
5. Медициналық білім беру ҧйымдары қаржыландырылуы Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған кӛздерден жҥзеге асырылатын клиникалық базасы бар болған кезде ғана жҧмыс істеуі мҥмкін. Клиникалық базалар туралы ережені денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. Ескерту. 40-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 41-бап. Білім беру ҧйымының жарғысы 1. Білім беру ҧйымының жарғысы Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында кӛзделген талаптардан басқа, мыналарды: 1) іске асырылатын білім беретін оқу бағдарламаларының тізбесін; 2) білім беру ҧйымдарына қабылдау тәртібін; 3) білім беру процесін ҧйымдастыру тәртібін (оның ішінде оқыту және тәрбиелеу тілін (тілдерін), білім алушылардың, тәрбиеленушілердің сабақ режимін); 4) білімдерді ағымдағы бақылау, білім алушыларды аралық және қорытынды аттестаттау жҥйесін, оларды ӛткізудің нысандарын және тәртібін; 4-1) білім алушыларды, тәрбиеленушілерді оқудан шығару негіздерін және тәртібін; 5) ақылы қызмет кӛрсетудің тізбесін және тәртібін; 6) білім беру ҧйымының білім алушылармен, тәрбиеленушілермен және (немесе) олардың ата-аналарымен және ӛзге де заңды ӛкілдерімен қатынастарын ресімдеу тәртібін қамтуға тиіс. 2. Білім беру ҧйымының жарғысында оның қызметіне қатысты және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін ӛзге де ережелер қамтылуы мҥмкін. 3. Білім беру ҧйымының жарғысы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітіледі. Ескерту. 41-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 42-бап. Білім беру ҧйымдарын қҧру, қайта ҧйымдастыру және тарату 1. Білім беру ҧйымдарын қҧру, қайта ҧйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымы лицензиясынан айырылған немесе таратылған жағдайда оның қҧрылтайшысы (қҧрылтайшылары) білім алушыларды оқуын жалғастыру ҥшін басқа білім беру ҧйымдарына ауыстыруға шаралар қолданады. 43-бап. Білім беру ҧйымдарының қҧзыреті 1. Білім беру ҧйымдары Қазақстан Республикасының заңнамасында, тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымдарының қызметі туралы ҥлгілік ережелер мен білім беру ҧйымдарының жарғыларында белгіленген шектерде оқу-тәрбие процесін жҥзеге асыруда, кадрларды іріктеу мен орналастыруда ғылыми, қаржы-шаруашылық және ӛзге де қызметте дербес болады. 2. Білім беру ҧйымдары ӛз қызметін жария тҥрде жҥзеге асырады, жҧртшылықты оқу, ғылыми-зерттеу және қаржы қызметі туралы хабардар етеді. 3. Білім беру ҧйымдарының қҧзыретіне мынадай функциялар:
1) ішкі тәртіп ережелерін әзірлеу және бекіту; 2) әскери мамандықтар және арнаулы мемлекеттік органдар оқу орындарының және қҧқық қорғау органдары білім беру ҧйымдарының мамандықтары бойынша жҧмыс оқу бағдарламаларын бекітуден басқа, жҧмыс оқу жоспарлары мен жҧмыстық оқу бағдарламаларын әзiрлеу және бекiту; 2-1) қысқартылған оқыту мерзімімен білім беретін оқу бағдарламаларын әзірлеу және бекіту; 3) егер осы Заңда және қабылдаудың Ҥлгілік ережесінде ӛзгеше кӛзделмесе білім беру қызметін жҥргізу қҧқығына берілген лицензияға сәйкес білім алушылардың, тәрбиеленушілердің контингентін қалыптастыру; 4) оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде оқытудың кредиттік технологиясын және қашықтықтан білім беру технологияларын енгізу; 5) ҧлттық бірыңғай тестілеу мен техникалық және қызмет кӛрсету еңбегінің кәсіптері (мамандықтары) бойынша біліктілікті беруді қоспағанда, білім алушылардың ҥлгерімін ағымдық бақылауды, аралық және қорытынды аттестатталуын жҥргізу; 6) ӛз қаржы қаражаттары шектерінде мемлекеттік білім беру ҧйымдарындағы қызметкерлерге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен лауазымдық айлықақылар (ставкалар), қосымша ақылар, ҥстеме ақылар және ӛзге де ынталандыратын тӛлемдер белгілеу; 7) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен кадрлардың біліктілігін арттыруды және оларды қайта даярлауды қамтамасыз ету; 8) білім беру ҧйымдарын материалдық-техникалық қамтамасыз ету, жарақтандыру мен жабдықтау; 9) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен ақылы негізде тауарларды (жҧмыстарды, қызметтер кӛрсетуді) ҧсыну; 10) жарғылық қызметті жҥзеге асыру ҥшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қосымша қаржылық және материалдық қаражат кӛздерін тарту; 11) білім алушыларды тамақпен және медициналық қызмет кӛрсетумен қамтамасыз ету, білім алушылардың, тәрбиеленушілердің денсаулығын сақтау мен нығайтуды қамтамасыз ету; 12) білім алушылардың, тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарына Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген қосымша жеңілдіктер материалдық қамсыздандыру тҥрлерінің уақтылы берілуін қамтамасыз ету; 13) білім алушылар мен тәрбиеленушілерді асырау және олардың тіршілік ету жағдайларының белгіленген нормалардан тӛмен болмауын қамтамасыз ету; 14) қоғамдық ӛзін-ӛзі басқару органдарының, қоғамдық бірлестіктердің қызметіне жәрдемдесу; 15) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қаржылық есептілікті табыс ету; 16) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 17) жоғары оқу орындарында білім алушыларға "бакалавр" және "магистр" академиялық дәрежелерін беру; 18) кадрларды кәсіптік даярлаудың қазіргі заманғы нысандарын енгізу жатады. 4. Ерекше мәртебесі бар білім беру ҧйымы білім беру қызметтерін кӛрсету шартының нысанын ӛз бетінше бекітеді. 5. Ерекше мәртебесі бар білім беру ҧйымдары білім беру қызметін ӛз бетінше әзірлеген білім беретін оқу бағдарламалары, білім алушылар мен профессорлық-оқытушылық қҧрамның арақатынасы, оқу жҥктемесінің нормалары, еңбекақы тӛлеу нысандары мен мӛлшерінің негізінде жҥзеге асырады.
Ескерту. 43-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.05.2013 № 93-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 44-бап. Білім беру ҧйымдарын басқару 1. Білім беру ҧйымдарын басқару Қазақстан Республикасының заңнамасына, тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымы қызметінің ҥлгілік ережелері мен білім беру ҧйымының жарғысына сәйкес жеке-дара басқару және алқалылық принциптерімен жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымын тікелей басқаруды оның басшысы жҥзеге асырады. 3. Лауазымға тағайындау және лауазымнан босату тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын жекелеген мемлекеттік жоғары оқу орындарының бірінші басшыларын қоспағанда, білім беру ҧйымының басшысы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен лауазымға тағайындалады және лауазымнан босатылады. Бірінші басшыларын Қазақстан Республикасының Президенті лауазымға тағайындайтын және лауазымнан босататын мемлекеттік жоғары оқу орындарының тізбесін Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді. Мемлекеттік мекеме ҧйымдық-қҧқықтық нысанындағы мемлекеттік орта білім беру ҧйымының басшысы лауазымға конкурстық негізде тағайындалады. 4. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 5. Мемлекеттік білім беру ҧйымының басшысы ҥш жылда бір рет Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен аттестаттаудан ӛтеді. Қазақстан Республикасының Президенті лауазымға тағайындайтын және лауазымнан босататын жекелеген мемлекеттік жоғары оқу орындарының бірінші басшыларының аттестаттаудан ӛту тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды. 6. Мемлекеттік білім беру ҧйымының (медициналық және фармацевтік білім беру ҧйымдарынан басқа) басшысы мемлекеттік басқару органымен келісім бойынша бас бухгалтерді лауазымға тағайындайды және лауазымнан босатады. 7. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарының басшыларына ӛздерінің лауазымдарын білім беру ҧйымдары ішіндегі немесе одан тыс жерлердегі басқа да басшылық (ғылыми және ғылыми-әдістемелік басшылықтан басқа) лауазымдармен қоса атқаруға тыйым салынады. 8. Мемлекеттік білім беру ҧйымдары басшыларының лауазымдық міндеттерін қоса атқаруға болмайды. 9. Білім беру ҧйымдарында алқалы басқару органдары қҧрылады. Білім беру ҧйымын алқалы басқарудың нысандары, оларды сайлау тәртібімен қоса, жҧмысты ҧйымдастырудың ҥлгілік ережелерін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін білім беру ҧйымының кеңесі (ғылыми кеңес), қамқоршылық кеңес, педагогтік, әдістемелік (оқу-әдістемелік, ғылыми әдістемелік), кеңестер және басқа да нысандар бола алады. 9-1. Дербес білім беру ҧйымдарын қоспағанда, мемлекеттік техникалық және кәсіптік білім беру ҧйымының алқалы басқару органының қҧрамына Қазақстан Республикасының Ҧлттық кәсіпкерлер палатасының ӛкілі келісу бойынша кіреді. 10. Осы бап қадағалау кеңесі бар шаруашылық жҥргізу қҧқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның ҧйымдық-қҧқықтық нысанында қҧрылған білім беру ҧйымдарына «Мемлекеттік мҥлік туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген ережелерге қайшы келмейтін бӛлігінде қолданылады. Ескерту. 44-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2011.03.01 N 414-IV (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк
он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi); 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 45-бап. Еңбек қатынастары және білім беру ҧйымы басшысының жауапкершілігі 1. Қызметкер мен білім беру ҧйымының еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен реттеледі. Жоғары оқу орындарындағы ғылыми-педагогтік қызметкерлердің (профессорлық-оқытушылық қҧрамның, ғылыми қызметкерлердің) лауазымдарға орналасуы конкурстық негізде жҥзеге асырылады. 2. Азаматтарды кҥндізгі бӛлімдерінде оқыту уақыты әскери қызметті ӛткеруге теңестірілетін білім беру ҧйымдарының басшылары мен профессорлық-оқытушылық қҧрамын лауазымға тағайындау тәртібін және олардың еңбек жағдайларын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес олардың мемлекеттік басқару органдары айқындайды. 3. Білім беру ҧйымының басшысы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен: 1) білім беру ҧйымы білім алушыларының, тәрбиеленушілерінің, қызметкерлерінің қҧқықтары мен бостандықтарын бҧзғаны; 2) ӛзінің қҧзыретіне жатқызылған функцияларды орындамағаны; 3) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының талаптарын бҧзғаны; 4) білім беру ҧйымы білім алушыларының және тәрбиеленушілерінің, қызметкерлерінің оқу-тәрбие процесі кезіндегі ӛмірі мен денсаулығы; 5) қаржы-шаруашылық қызметтің жай-кҥйі, оның ішінде материалдық және ақша қаражаттарын нысаналы пайдаланбағаны; 6) нормативтік қҧқықтық актілерде және еңбек шартының талаптарында кӛзделген талаптарды ӛзге де бҧзғаны ҥшін жауаптылықта болады. 45-1-бап. Кәсіптік білім беру саласындағы әлеуметтік әріптестік 1. Кәсіптік білім беру саласындағы әлеуметтік әріптестік білім беру жҥйесінің қызметі нәтижелерінің барабарлығын арттыруға, кадрларды даярлау деңгейін экономика салаларының және жҧмыс берушілердің қажеттіліктеріне жақындатуға, оқытудың ӛндіріспен байланысын нығайтуға, қаржыландырудың қосымша кӛздерін тартуға бағытталған. 2. Кәсіптік білім беру саласындағы әріптестердің ӛзара іс-қимылдарының негізгі бағыттары: 1) жҧмыс берушілердің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын, ҥлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламаларын әзірлеуге қатысу; 2) кәсіпорындардың технологиялық базасын пайдалана отырып, білім алушылардың кәсіптік практикасын, арнайы пәндер бойынша оқытушылардың және мамандардың тағылымдамаларын ҧйымдастыру; 3) мамандар даярлау және оларды жҧмысқа орналастыруға жәрдемдесу мәселелері бойынша тараптардың ӛзара іс-қимылдарын дамыту; 4) экономиканың тиісті салаларында кәсіптік қызмет тәжірибесі бар мамандарды оқыту процесіне тарту; 5) кәсіптік білім беру сапасын бақылауды ҧйымдастыруға және тҥлектердің кәсіптік даярлығын бағалауға қатысу; 6) жҧмыс берушілердің қаржылай қаражатын білім беру ҧйымдарын дамытуға тарту болып табылады. 3. Әлеуметтік әріптестік: 1) республикалық деңгейде; 2) ӛңірлік (облыстық, қалалық, аудандық) деңгейде комиссиялар қҧру арқылы тараптардың ӛзара іс-қимылы жолымен жҥзеге асырылады. 4. Кәсіптік және техникалық білім беру саласындағы әлеуметтік әріптестік жӛніндегі комиссиялардың ҥлгі ережесі мен қызметінің тәртібін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді.
Ескерту. 6-тарау 45-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; ӛзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 130-V(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен. 46-бап. Білім беру жҥйесіндегі бірлестіктер Білім беру жҥйесіндегі білім беру қызметі субъектілерінің мҥдделерін олардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қҧрылған және әрекет ететін бірлестіктері білдіре алады. 47-бап. Білім алушылар мен тәрбиеленушілердің қҧқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі 1. Қазақстан Республикасы азаматтарының, Қазақстан Республикасында тҧрақты тҧратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың қабылдау талаптарына сәйкес білім беру ҧйымдарын және білім алу нысандарын таңдауға қҧқығы бар. 2. Білім алатын адамдар білім алушылар немесе тәрбиеленушілер болып табылады. Бiлiм алушыларға оқушылар, кадеттер, студенттер, магистранттар, адъюнкттар, интерндер, курсанттар, тыңдаушылар және докторанттар жатады. Тәрбиеленушілерге мектепке дейінгі, интернаттық ҧйымдарда білім алушы және тәрбиеленуші адамдар жатады. 3. Білім алушылар мен тәрбиеленушілердің: 1) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына сәйкес сапалы білім алуға; 2) білім беру ҧйымы кеңесінің шешімі бойынша жалпыға міндетті мемлекеттік білім беру стандарттары шеңберінде жеке оқу жоспарлары, қысқартылған білім беретін оқу бағдарламалары бойынша оқуға; 3) оқу жоспарларына сәйкес баламалы курстарды таңдауға; 4) ӛзінің бейімділігі мен қажеттеріне қарай қосымша білім беру қызметтерін, білімдерді ақылы негізде алуға; 5) білім беру ҧйымдарын басқаруға қатысуға; 6) қайта қабылдануға және бір оқу орнынан басқасына, бір мамандықтан басқасына, ақылы негізден мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша оқуға немесе оқудың бір нысанынан басқасына ауысуға; 7) білім беру ҧйымдарында ақпараттық ресурстарды тегін пайдалануға, оқулықтармен, оқу-әдістемелік кешендермен және оқу-әдістемелік қҧралдармен қамтамасыз етілуге; 8) спорт, оқу, акт залдарын, компьютерлік сыныптарын және кітапхананы тегін пайдалануға; 9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес халықты жҧмыспен қамту саласындағы жағдай туралы ақпарат алуға; 10) ӛзінің пікірі мен сенімін еркін білдіруге; 11) ӛзінің адамдық қадір-қасиетінің қҧрметтелуіне; 12) оқудағы, ғылыми және шығармашылық қызметтегі табыстары ҥшін кӛтермеленуге және сыйақы алуға қҧқығы бар. 4. Меншік нысаны мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, барлық білім беру ҧйымдарының кҥндізгі оқу нысаны бойынша білім алушылары мен тәрбиеленушілерінің: 1) жергілікті ӛкілді органдардың шешімі бойынша қоғамдық кӛлікте (таксиден басқа) жеңілдікпен жол жҥруге; 2) оқудан бос уақытта оқуды жҧмыспен ҧштастыруға;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әскери қызметке шақырылу мерзімін кейінге қалдыруға қҧқығы бар. 5. Медициналық айғақтар бойынша және ӛзге де ерекше жағдайларды білім алушыға академиялық демалыс берілуі мҥмкін. 6. Азаматтар бітірген білім беру ҧйымдарының меншік нысандарын қарамастан, келесі деңгейдегі білім беру ҧйымына тҥсу кезінде бірдей қҧқықтарға ие болады. 6-1. Білім беру саласындағы уәкілетті орган «Назарбаев Зияткерлік мектептерін» және халықаралық мектептерді бітіргеннен кейін білім туралы қҧжат алған адамдарға білім беру гранттарын алуға арналған конкурсқа қатысу ҥшін ҧлттық бірыңғай тестілеу нәтижелері туралы сертификаттар береді. Сертификаттардың балдары білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін шәкіл бойынша қорытынды бағаларды (балдарды) ауыстыру арқылы белгіленеді. 6-2. Жалпы білім беретін пәндер бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың) соңғы ҥш жылдағы жеңімпаздары, сондай-ақ жалпы білім беретін пәндер бойынша ағымдағы жылғы осы халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың) қатысушылары (ерекше ҥлгідегі аттестат және "Алтын белгі" белгісін алуға ҥміткер тҥлектерді қоспағанда) білім беру саласындағы уәкілетті орган қорытынды бағаларды сертификаттар баллына ауыстыру негізінде берген ҧлттық бірыңғай тестілеудің нәтижелері туралы сертификаттар алады. Білім алушының жылдық бағаларын сертификаттар баллына ауыстыруға арналған шәкілді білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді. 7. Білім беру ҧйымдарында кҥндізгі оқу нысаны бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алушы (кәсіптік лицейлердің оқушыларынан басқа) студенттерге, интерндерге, магистранттарға, докторанттарға, резидентура тыңдаушыларына, жоғары оқу орындарының дайындық бӛлімдерінің тыңдаушыларына мемлекеттік стипендия тӛленуі мҥмкін. Мемлекеттік стипендияны тағайындау және тӛлеу қағидаларын, сондай-ақ оның мӛлшерін Қазақстан Республикасының Ҥкіметі бекітеді. Мемлекеттiк атаулы стипендия жоғары оқу орындарының неғҧрлым дарынды магистранттарына және Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының кҥндiзгi оқу нысаны бойынша бiлiм алушыларына жоғары оқу орындары ғылыми кеңестерiнiң шешiмдерi негiзiнде тӛленеді. Кӛзі кӛрмейтін мҥгедектердің және қҧлағы естімейтін мҥгедектердің, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және қорғаншылыққа (қамқорлыққа) алынған балалардың, сондай-ақ кезекті аралық аттестаттаудың нәтижелері бойынша "ҥздік" деген бағаға ғана оқитын студенттер мен магистранттардың мӛлшерін Қазақстан Республикасының Ҥкіметі айқындайтын жоғары мемлекеттік стипендия алуға қҧқығы бар. Жеке және заңды тҧлғалар тағайындайтын атаулы стипендиялар техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ҧйымдарында оқытудың кҥндізгі нысаны бойынша білім алушыларға тағайындалады. Атаулы стипендиялардың мӛлшерін және оларды тӛлеу тәртібін оларды тағайындаған органдар мен тҧлғалар айқындайды. 8. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 9. Мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес оқуға қабылданған білім алушыларды білім беру ҧйымдары ӛздері белгілеген тәртіппен жатақханалардағы орындармен қамтамасыз етеді. 10. Білім алушылар мен тәрбиеленушілерді оқу процесінен алаңдатуға жол берілмейді. 11. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ҧйымдарында білім алушы және (немесе) тәрбиеленуші жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар толық мемлекет қамқорлығында ҧсталады. 12. Білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарына Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес басқа да жеңілдіктер беріледі.
13. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беретін ҧйымдарда мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушылардың қысқы және жазғы каникул кезінде қалааралық теміржол және автомобиль (таксиден басқа) кӛлігінде жеңілдікпен жол жҥруге қҧқығы бар. 14. Білім алушылар мен тәрбиеленушілер мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес білімді, шеберлікті, практикалық дағдылар мен біліктілікті меңгеруге, ішкі тәртіп ережелерін сақтауға, білім беру ҧйымының жарғысында және білім беру қызметтерін кӛрсету туралы шартта кӛзделген басқа да талаптарды орындауға міндетті. 15. Білім алушылар мен тәрбиеленушілер ӛздерінің денсаулығы ҥшін қам жеуге, рухани және тән саулығын ӛздігінен жетілдіруге ҧмтылуға міндетті. 15-1. Білім алушылар білім беру ҧйымдарында белгіленген киім ҥлгісін сақтауға міндетті. 16. Білім алушылар мен тәрбиеленушілер педагог қызметкердің ар-намысы мен қадір-қасиетін, ӛздері білім алатын оқу орнының дәстҥрлерін қҧрметтеуге міндетті. 17. Осы Заңның 26-бабы 8-тармағының 3) тармақшасында белгiленген квота шегiнде педагогтік, медициналық және ветеринарлық мамандықтар бойынша оқуға тҥскен ауыл жастары қатарынан шыққан азаматтар жоғары оқу орнын бітіргеннен кейiн тиісінше мемлекеттік бiлiм беру ҧйымдарында, мемлекеттік медицина ҧйымдарында, ветеринария саласында қызметін жҥзеге асыратын мемлекеттік органдар бӛлімшелерінде не ауылдық жерде орналасқан мемлекеттік ветеринария ҧйымдарында кемiнде ҥш жыл жҧмысты ӛтеуге мiндеттi. Мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде педагогтік және медициналық мамандықтар бойынша білім алушы азаматтар Қазақстан Республикасының Ҥкіметі айқындайтын тәртіппен мемлекеттік білім беру ҧйымдарында және мемлекеттік медицина ҧйымдарында жҧмысты ӛтеуге міндетті. Мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде философия докторлары (РhD) бағдарламасы бойынша докторантураға оқуға тҥскен азаматтар оқуын бітіргеннен кейін жоғары оқу орындарында немесе ғылыми ҧйымдарда кемінде ҥш жыл жҧмысты ӛтеуге міндетті. Осы тармақта аталған адамдардың жҧмысты ӛтеу жӛніндегі ӛз міндеттерін орындауына немесе жҧмысты ӛтемеген жағдайда бюджет қаражатының шығыстарын ӛтеуіне мониторингті және олардың сақталуына бақылауды қамтамасыз ету білім беру саласындағы уәкілетті орган сенім білдірген агентке жҥктеледі. 17-1. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарына және мемлекеттік медицина ҧйымдарына жҧмысқа бірінші кезекте бӛліну қҧқығына мыналар ие: 1) жҧбайы (зайыбы) бос орынды ҧсынған елді мекенде немесе оған жақын орналасқан елді мекенде тҧратын, жҧмыс істейтін немесе қызметін ӛткеретін адамдар; 2) ата-анасының біреуі немесе екеуі де І және ІІ топтағы мҥгедектер болып табылатын адамдар, сондай-ақ бос орынды ҧсынған елді мекенде қорғаншылар және қамқоршылар тҧрақты тҧрғындар болып табылатын адамдар. 17-2. Осы баптың 17-тармағында кӛзделген жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндеттен босату жас мамандарды жеке-жеке бӛлу жӛніндегі комиссияның шешімімен мынадай санаттағы жас мамандарға: 1) жҧбайы (зайыбы) тҧратын, жҧмыс істейтін немесе қызметін ӛткеретін елді мекенде не жақын орналасқан елді мекенде бос орын болмаған жағдайдағы адамдарға; 2) І және ІІ топтағы мҥгедектерге; 3) одан әрі оқу ҥшін магистратураға, резидентураға, докторантураға тҥскен адамдарға; 4) жҥкті әйелдерге, ҥш жасқа дейінгі баласы (балалары) бар, сондай-ақ ҥш жасқа дейінгі баланы (балаларды) ӛзі тәрбиелеп жатқан адамдарға беріледі. 17-3. Оқумен байланысты бюджет қаражаты есебінен шыққан шығыстар ӛтелместен, осы баптың 17-тармағында кӛзделген жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндеттің тоқтатылуы: 1) жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндеттің орындалуына байланысты; 2) тиісті қҧжатпен расталатын білім алушының (жас маманның) қайтыс болуына байланысты; 3) жҧмысты ӛтеу мерзімі ішінде І және ІІ топтағы мҥгедектік белгіленген жағдайда; 4) осы баптың 17-2-тармағында кӛзделген жағдайларда жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндеттен босатылуына байланысты басталады. 17-4. Осы баптың 17-2-тармағында кӛзделген жағдайларды қоспағанда, осы баптың 17-тармағында кӛзделген жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндетті орындамағаны ҥшін жас маман ӛзінің оқуына байланысты бюджет қаражаты есебінен шыққан шығыстарды ӛтеуге міндетті.
18. Білім алушылардың, тәрбиеленушілердің міндеттерін бҧзғаны ҥшін оларға білім беру ҧйымының ішкі тәртібінің ережелерімен және жарғысымен кӛзделген тәртіптік ықпал ету шаралары не білім беру қызметтерін кӛрсету туралы шартта кӛзделген ӛзге де шаралар қолданылуы мҥмкін. Ескерту. 47-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.09 № 535-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 48-бап. Білім алушылардың, тәрбиеленушілердің денсаулығын сақтау 1. Білім беру ҧйымдарында білім алушылардың, тәрбиеленушілердің науқастануын болдырмау, денсаулығын нығайту, тән саулығын жетілдіру, салауатты ӛмір салтына қалыптастыру жӛніндегі қажетті шаралардың орындалуы қамтамасыз етіледі. 2. Білім алушылардың, тәрбиеленушілердің оқу жҥктемесі, сабақ режимі мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары, санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар, оқу жоспарлары мен денсаулық сақтау және білім беру органдарының ҧсынымдары негізінде әзірленген білім беру ҧйымдары бекітетін ережелермен айқындалады. 3. Денсаулық сақтау жҥйесінің ҧйымдары білім алушылардың, тәрбиеленушілердің денсаулық жағдайына ҥнемі бақылау жасауды, оларға медициналық қызмет кӛрсетуді жҥзеге асырады. Білім беру ҧйымдары медициналық пункттер ҥшін ҥй-жайлар ҧсынады. Білім алушылардың, тәрбиеленушілердің денсаулығын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында білім беру ҧйымдары білім алушыларға және тәрбиеленушілерге медициналық қызмет кӛрсетуді қамтамасыз ететін қҧрылымдық бӛлімшелер қҧруға қҧқылы. 4. Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлері Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жыл сайын тегін медициналық тексеруден ӛтіп тҧруға міндетті. 5. Білім беру ҧйымдарындағы сабақ кестесінде білім алушылар мен тәрбиеленушілердің тамақтануы және белсенді тынығуы ҥшін ҧзақтығы жеткілікті ҥзіліс жасалуы кӛзделуге тиіс. Білім беру ҧйымдарында білім алушылардың тамақтануын ҧйымдастыру ҥшін жағдай жасалады. Тамақ сапасын бақылау денсаулық сақтау органдарына жҥктеледі. 6. Білім беру ҧйымдарында оқытудың, тәрбиелеудің, еңбек пен тынығудың салауатты және қауіпсіз жағдайларын жасау ҥшін жауапкершілік олардың басшыларына жҥктеледі. Ескерту. 48-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 49-бап. Ата-аналардың және ӛзге де заңды ӛкілдердің қҧқықтары мен міндеттері 1. Кәмелетке толмаған балалардың ата-аналары мен ӛзге де заңды ӛкілдерінің: 1) баланың тілегін, жеке бейімділігі мен ерекшеліктерін ескере отырып білім беру ҧйымын таңдауға; 2) ата-аналар комитеттері арқылы білім беру ҧйымдарын басқару органдарының жҧмысына қатысуға; 3) білім беру ҧйымдарынан ӛз балаларының ҥлгеріміне, мінез-қҧлқына және оқу жағдайларына қатысты ақпарат алуға; 4) ӛз балаларын оқыту мен тәрбиелеу проблемалары жӛнінде психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялардан консультациялық кӛмек алуға; 5) балаларының шарттық негізде қосымша қызмет кӛрсетулер алуына қҧқығы бар. 2. Ата-аналар мен ӛзге де заңды ӛкілдер:
1) балаларға ӛмірі мен оқуы ҥшін салауатты және қауіпсіз жағдайлар жасауға, олардың ой-ӛрісі мен дене кҥшін дамытуды, имандылық тҧрғысынан қалыптасуын қамтамасыз етуге; 2) балаларды одан әрі жалпы білім беретін мектепке беруді айқындай отырып, мектеп алды даярлығын қамтамасыз етуге; 3) білім беру ҧйымының жарғысында айқындалған қағидаларды орындауға; 4) балалардың оқу орнындағы сабаққа баруын қамтамасыз етуге міндетті. Ескерту. 49-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 7-тарау. ПЕДАГОГ ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ МӘРТЕБЕСІ 50-бап. Педагог қызметкердің мәртебесі 1. Білім беру ҧйымдарында, сондай-ақ білім беру бағдарламаларын іске асыратын басқа да ҧйымдарда білім алушылар мен тәрбиеленушілерді оқытуға және тәрбиелеуге байланысты білім беру қызметімен айналысатын адамдар педагог қызметкерлерге жатады. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлері азаматтық қызметшілер болып табылады. 2. Мемлекет қоғамдағы педагог қызметкерлердің ерекше мәртебесін таниды және кәсіптік қызметін жҥзеге асыруы ҥшін жағдайлар жасайды. 51-бап. Педагог қызметкердің қҧқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі 1. Тиісті бейіні бойынша арнайы педагогтік немесе кәсіптік білімі бар адамдар педагогтік қызметпен айналысуға жіберіледі. 2. Педагог қызметкердің: 1) кәсіби қызметіне арналған жағдаймен қамтамасыз етіле отырып, педагогтік қызметпен айналысуға; 2) ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-эксперименттік жҧмыспен айналысуға, педагогтік практикаға жаңа әдістемелер мен технологияларды енгізуге; 3) жеке педагогтік қызметке; 4) тиісті білім беру деңгейіндегі мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт талаптары сақталған кезде педагогтік қызметті ҧйымдастырудың әдістері мен нысандарын еркін таңдауға; 5) білім беру ҧйымдарын басқарудың алқалы органдарының жҧмысына қатысуға; 6) ҧзақтығы тӛрт айдан аспайтын, бес жылда кем дегенде бір рет біліктілігін арттыруға; 7) санатын арттыру мақсатында мерзімінен бҧрын аттестатталуға; 8) педагогтік қызметтегі табыстары ҥшін мемлекеттік наградалар, қҧрметті атақтар, сыйлықтар мен атаулы стипендиялар тҥріндегі моральдық және материалдық кӛтермеленуге; 9) ӛзінің кәсіптік ар-намысы мен қадір-қасиетінің қорғалуына; 10) әскери қызметке шақырылу мерзімінің кейінге қалдырылуына; 11) ғылыми қызметпен айналысу ҥшін педагогтік стажы сақтала отырып, шығармашылық демалыс алуға; 12) білім беру ҧйымы әкімшілігінің бҧйрықтары мен ӛкімдеріне шағымдануға қҧқығы бар. 3. Педагог қызметкер:
1) ӛзінің кәсіптік қҧзыреті саласында тиісті теориялық және практикалық білімді және оқыту дағдыларын меңгеруге; 2) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес кӛрсетілетін білім беру қызметтерінің сапасын қамтамасыз етуге; 3) білім алушыларды жоғары имандылық, ата-аналарына, этномәдени қҧндылықтарға қҧрмет кӛрсету рухында, қоршаған дҥниеге ҧқыпты қарауға тәрбиелеуге; 4) білім алушылардың ӛмірлік дағдыларын, біліктіліктерін, ӛздігінен жҧмыс істеуін, шығармашылық қабілеттерін дамытуға; 5) ӛзінің кәсіптік шеберлігін, зияткерлік, шығармашылық және жалпы ғылыми деңгейін ҧдайы жетілдіріп отыруға; 6) бес жылда кемінде бір рет аттестаттаудан ӛтуге; 7) педагогтік әдеп нормаларын сақтауға; 8) оқушылардың, тәрбиеленушілердің және олардың ата-аналарының абыройы мен қадір-қасиетін қҧрметтеуге міндетті. Міндеттері мен педагогтік әдеп нормаларын бҧзғаны ҥшін педагог қызметкер Қазақстан Республикасының заңдарында кӛзделген жауаптылыққа тартылуы мҥмкін. 4. Қазақстан Республикасының заңдарында кӛзделген жағдайларды қоспағанда, педагог қызметкерлерді ӛздерінің кәсіптік міндеттерін орындаумен байланысы жоқ жҧмыс тҥрлеріне тартуға жол берілмейді. РҚАО-ның ескертпесі! 5-тармақ жаңа редакцияда кӛзделген - ҚР 03.07.2014 № 227-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі). 5. Білім беру ҧйымдарында жҧмыс істеуге педагогтік қызметіне сот ҥкімімен немесе медициналық қорытындымен тыйым салынған адамдар, сондай-ақ заңда белгіленген тәртіппен ӛтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар адамдар жіберілмейді. 6. Педагог қызметкерлердің білім беру процесін саяси ҥгіттеу, діни насихат жҥргізу мақсатында немесе білім алушыларды Қазақстан Республикасының Конституциясына және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келетін әрекеттерге итермелеу пиғылымен пайдалануына тыйым салынады. Ескерту. 51-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 52-бап. Білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің еңбегіне ақы тӛлеу жҥйесі 1. Мемлекеттік білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің еңбегіне ақы тӛлеу жҥйесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен айқындалады. Жеке меншік білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің еңбегіне ақы тӛлеуді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес олардың қҧрылтайшылары немесе оған уәкілетті адам айқындайды. 2. Бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік білім беру ҧйымдары қызметкерлеріне жалақыны есептеу ережесін еңбек саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді. 3. Білім беретін мемлекеттік мекемелер мен қазыналық кәсіпорындардың педагог қызметкерлерінің лауазымдық айлықақысы, қосымша ақылар мен ҥстеме ақылар, сондай-ақ ынталандыру сипатындағы басқа да тӛлемдер Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалады. 4. Білім беру ҧйымдарының қызметкерлеріне ауылдық жерде жҧмыс істегені ҥшін, сынып жетекшілігі ҥшін, дәптерді, жазу жҧмыстарын тексергені ҥшін, оқу кабинеттеріне меңгерушілік еткені, пәндерді тереңдетіп оқытқаны ҥшін, эксперимент режимінде жҧмыс істегені ҥшін, мҥмкіндігі шектеулі
балалармен жҧмыс істегені ҥшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қосымша ақы және басқа да тӛлемдер тӛлеу жҥргізіледі. 5. Ерекше мәртебесі бар мемлекеттік жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар қҧрамы мен басшы қызметкерлерінің лауазымдық айлықақысы арттырылып отыратын коэффициентті ескере отырып айқындалады. 6. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлеріне тиісті дипломы бар болған кезде негізгі жҧмыс орны бойынша: философия докторы (РhD) және бейіні бойынша доктор дәрежесі ҥшін бір айлық ең тӛменгі жалақы мӛлшерінде; ғылым кандидаты дәрежесі ҥшін бір айлық ең тӛменгі жалақы және ғылым докторы дәрежесі ҥшін екі айлық ең тӛменгі жалақы мӛлшерінде қосымша ақы белгіленеді. 7. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарында оқу-тәрбие процесін тікелей жҥзеге асыратын педагог қызметкерлерге айлық жалақыны есептеу ҥшін аптасына нормативтік оқу жҥктемесі: 1) 18 сағат: бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдары ҥшін; білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім беру ҧйымдары ҥшін; мамандандырылған және арнайы білім беру ҧйымдары ҥшін; 2) 24 сағат: мектепке дейінгі ҧйымдар және мектепке дейінгі тәрбие берудің мектепалды топтары және білім беру ҧйымдарының мектеп алды сыныптары ҥшін; балалар мен жасӛспірімдердің спорттық білім беру ҧйымдары ҥшін; 3) 30 сағат интернаттық ҧйымдардың, демалыс лагерьлерінің, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдары жатақханаларының тәрбиешілері ҥшін; 4) 25 сағат арнайы білім беру ҧйымдары және жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ҧйымдарының тәрбиелеушілері ҥшін белгіленеді. Нормативтік оқу жҥктемесі белгіленбеген білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің жҧмыс уақытының ҧзақтығы Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес белгіленеді. Жоғары оқу орындары профессор-оқытушылар қҧрамының жылдық оқу жҥктемесі жҧмыс уақытының жылдық нормасының шегінде белгіленеді және ғылыми кеңестің шешімі негізінде жоғары оқу орнының басшысы бекітеді. 8. Мемлекеттік білім беру тапсырысын айқындау кезінде мемлекеттік жоғары оқу орындары профессор-оқытушылар қҧрамының жалпы саны мынадай орташа арақатынасты негізге ала отырып есептеледі: 1) студенттер мен оқытушылар (бір оқытушыға шаққандағы студенттердің орташа саны) тиісінше: кҥндізгі оқу нысаны ҥшін - 8:1 (медициналық жоғары оқу орындары ҥшін - 6:1); кешкі оқу нысаны ҥшін - 16:1; сырттай оқу нысаны ҥшін - 32:1; 2) магистранттар және оқытушылар - 4:1; 3) докторанттар және оқытушылар - 3:1. Ескерту. 52-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 53-бап. Әлеуметтік кепілдіктер 1. Педагог қызметкерлер мынадай: 1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тҧрғын ҥй, оның ішінде қызметтік ҥй және (немесе) жатақхана;
2) жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлері мен оларға теңестірілген адамдар ҥшін ҧзақтығы кҥнтізбелік 56 кҥн; оқу-әдістемелік қызметкерлері қамтамасыз ету, мектепке дейінгі және қосымша білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлері мен оларға теңестірілген адамдар ҥшін - кҥнтізбелік 42 кҥн ақы тӛленетін жыл сайынғы демалыс алудың әлеуметтік кепілдіктерін иеленеді. 2. Ауылдық жерде жҧмыс істейтін білім берудің педагог қызметкерлері жергілікті ӛкілді органдардың шешімі бойынша: 1) қала жағдайында педагогтік қызметпен айналысатын педагог қызметкерлердің ставкаларымен салыстырғанда айлықақылар мен тарифтік ставкалар кемінде жиырма бес процентке арттырылып белгіленеді; 2) коммуналдық қызмет кӛрсетулерге шығыстарды жабуға және тҧрғын ҥй-жайларды жылыту ҥшін отын сатып алуға жергілікті ӛкілді органдардың шешімі бойынша белгіленетін мӛлшерде бюджет қаражаты есебінен біржолғы ақшалай ӛтемақы тӛленеді; 3) (алынып тасталды - ҚР 2008.12.24. N 111-IV (2009.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен). 2-1. Ауылдық жерде жҧмыс істейтін білім беру саласының педагог қызметкерлеріне Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген қосымша әлеуметтік қолдау шаралары ҧсынылады. 2-2. Ауылдық жерде жҧмыс істейтін, жеке меншігінде малы бар білім беру саласының педагог қызметкерлеріне жергілікті ӛкілді және атқарушы органдардың шешімі бойынша жемшӛп, мал жаю және шӛп шабу ҥшін жер учаскелері беріледі. 3. Білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлеріне жыл сайын тиісті бюджет қаражаты есебінен: 1) оларға кезекті еңбек демалысын беру кезінде мемлекеттік білім беру ҧйымдарында Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасымен айқындалған мӛлшерде кҥнтізбелік жылда бір рет сауықтыруға жәрдемақы; 2) "Жоғары оқу орнының ҥздік оқытушысы" атағын иеленушіге жҧмсау бағытын Қазақстан Республикасының Ҥкіметі айқындайтын айлық есептік кӛрсеткіштің 2000 еселенген мӛлшерінде мемлекеттік грант; 3) "Ҥздік педагог" атағын иеленушіге айлық есептік кӛрсеткіштің 1000 еселенген мӛлшерінде сыйақы тӛленеді. Ескерту. 53-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2008.12.24 N 111-IV (2009.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен. 8-тарау. БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ 54-бап. Білім беру саласындағы мемлекеттік реттеудің мақсаты мен нысандары 1. Білім беру саласындағы мемлекеттік реттеу білім алуға конституциялық қҧқықтарды іске асыруды қамтамасыз ететін жағдайларды жасауға және білім беру ҧйымдары ҧсынатын білім беру қызметтерін кӛрсетудің жоғары сапасын қамтамасыз етуге бағытталған. 2. Білім беру саласындағы мемлекеттік реттеу қҧқықтық қамтамасыз ету, білім сапасын басқару, стандарттау, бақылау жҥргізу арқылы жҥзеге асырылады. 55-бап. Білім беру сапасын басқару 1. Білім беру сапасын басқару білім беру саласындағы бірыңғай мемлекеттік саясатты іске асыруға бағытталған және білім сапасын бағалаудың бірыңғай ҧлттық жҥйесін қҧрайтын мемлекеттік және институционалдық қҧрылымдарын, білім беруді қаржыландыруға бӛлінетін қаражатты пайдалану ҧтымдылығын және білім беру жҥйесі жҧмыс істеуінің тҧтастай тиімділігін қамтиды.
2. Білім беру сапасын басқару білім беру мониторингінің нәтижелері, негізінде барлық деңгейлерде басқарушылық шешімдерді қабылдау арқылы жҥзеге асырылады. 3. Бiлiм беру мониторингi бiлiм беру жҥйесінің сапасын сырттай және iшкi бағалау ҥшін статистикалық және талдамалық бағалау кӛрсеткіштерінің кешені кӛмегімен жҥзеге асырылады. 4. Оқу жетістіктерін сырттай бағалау білім беру ҧйымына тәуелсіз, оқыту сапасына мониторинг тҥрлерінің бірі болып табылады. Оқу жетістіктерін сырттай бағалау білім беру қызметтерінің сапасын бағалау және білім алушылардың негізгі орта, жалпы орта білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын және жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттында кӛзделген оқу пәндерінің кӛлемін меңгеру деңгейін айқындау мақсатында жҥзеге асырылады. 5. Оқу жетістіктерін сырттай бағалау негізгі орта, жалпы орта және жоғары білім алуды аяқтағаннан кейін: негізгі мектепте (9 (10)-сыныптан кейін) – оқытудың одан әрі траекториясын айқындау мақсатында; жалпы орта (бейіндік) мектепте – оқу жетістіктерінің деңгейін бағалау мақсатында; жоғары білім беруде – оқыту бағыттары бойынша оқу бағдарламасын меңгеруді мониторингілеу мақсатында іріктеліп жҥргізіледі. 6. Оқу жетістіктеріне сырттай бағалау жҥргізілетін негізгі орта, жалпы орта білім беру ҧйымдарының және жоғары білімді мамандықтардың тізбесін білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды. Ескерту. 55-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 56-бап. Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары 1. Қазақстан Республикасында әрбір білім беру деңгейі бойынша: 1) білімнің мазмҧнына; 2) білім алушылар мен тәрбиеленушілердің оқу жҥктемесінің ең кӛп кӛлеміне; 3) білім алушылардың даярлық деңгейіне қойылатын жалпы талаптардың жиынтығын айқындайтын білім берудің мемлекеттік жалпыда міндетті стандарттары белгіленеді. 2. Тиісті білім беру деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары, меншік нысандарына, ҥлгілері мен тҥрлеріне қарамастан, барлық білім беру ҧйымдары ҥшін міндетті. РҚАО-ның ескертпесі! 57-бап жаңа редакцияда кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 57-бап. Білім беру қызметін лицензиялау 1. Заңды тҧлғалардың (бҧдан әрі - лицензиат) білім беру қызметі Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасына сәйкес лицензиялануға жатады. 2. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғалардың білім беру қызметін кәсіптік біліктілік деңгейлерін ескере отырып, олар ҥшін жаңа кәсіптер мен мамандықтар бойынша лицензиялау оларда лицензиялардың болуына қарамастан, жалпы негіздерде жҥргізіледі. 3. Лицензиар лицензияны беру, оның қолданысын тоқтата тҧру мәселелерін алқалы және жария қарау ҥшін консультациялық-кеңесші орган қҧрады. 4. Лицензиардың білім беру қызметімен айналысуға қҧқық беретін лицензияның қолданысын алты ай мерзімге дейін Қазақстан Республикасының әкімшілік қҧқық бҧзушылық туралы заңнамасында кӛзделген тәртіппен тоқтата тҧруға қҧқығы бар. 5. Білім беру қызметімен айналысуға қҧқық беретін лицензиядан айыруды Қазақстан Республикасының әкімшілік қҧқық бҧзушылық туралы заңнамасында кӛзделген тәртіппен сот жҥзеге асырады.
6. Білім беру ҧйымдарының филиалдары лицензиялауға жататын білім беру қызметінің кіші тҥрлерін қоспағанда, білім беру қызметін жҥзеге асыруға қҧқылы. Ескерту. 57-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. РҚАО-ның ескертпесі! 8-тарауды 57-1-баппен толықтыру кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 58-бап. Білім беру ҧйымдарын аккредиттеу Ескерту. 58-бап алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. РҚАО-ның ескертпесі! 59-бапқа ӛзгеріс енгізу кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 59-бап. Білім беру жҥйесіндегі мемлекеттік бақылау 1. Білім беру жҥйесіндегі мемлекеттік бақылау мемлекеттің білім алуға деген қҧқықты қамтамасыз етуге және білім беру бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғалардың ӛздері жҥзеге асыратын білім беру қызметінің Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы және лицензиялау туралы заңнамасының талаптарына сәйкестігін сақтауға бағытталған және оны білім беру саласындағы уәкілетті орган мен жергілікті атқарушы органдар ӛз қҧзыреті шегінде жҥзеге асырады. 2. Білім беру жҥйесіндегі мемлекеттік бақылау объектілері: 1) білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғалардың білім беру қызметі; 2) білім алушылардың тиісті білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеру деңгейі болып табылады. 3. Мемлекеттік бақылаудың негізгі тҥрлері: 1) білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттау; 2) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 3) Қазақстан Республикасының білім туралы заңнамасының және білім беру қызметіне қойылатын біліктілік талаптарының сақталуын бақылау болып табылады. 4. Білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттауды, олардың ведомстволық бағыныстылығы мен меншік нысандарына қарамастан, білім беруді мемлекеттік басқару органдары ӛздерінің қҧзыретіне сәйкес жоспарлы тҥрде бес жылда бір рет ӛткізеді. Техникалық және кәсіптік білім берудің, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары ҥшін мемлекеттік аттестаттау да мамандықтар бойынша жҥзеге асырылады. Аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдары мен білім беретін оқу бағдарламаларының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында институционалдық және мамандандырылған аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымдары аккредиттеу мерзіміне, бірақ 5 жылдан аспайтын мерзімге аккредиттелген білім беретін оқу бағдарламалары (мамандықтар) бойынша мемлекеттік аттестаттау рәсімінен босатылады. Медициналық және фармацевтік білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттауды денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган жҥзеге асырады. Бірінші мемлекеттік аттестаттау жаңадан қҧрылған: 1) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында тӛрт жылдан кейін;
2) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында мамандардың алғашқы бітіру жылынан кешіктірілмей; 3) мектепке дейінгі ҧйымдарда және қосымша білім беру ҧйымдарында ҥш жылдан кейін ӛткізіледі. 4-1. Мемлекеттік аттестатталуға жататын білім беру ҧйымдары ӛзін-ӛзі бағалауды жҥргізеді және ӛзін-ӛзі бағалау материалдарын білім беруді басқарудың мемлекеттік органдарына табыс етеді. 5. Шетелдік білім беру ҧйымдары мен халықаралық білім беру ҧйымдарының филиалдарын аттестаттау, егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда ӛзгеше белгіленбесе, осы Заңға сәйкес жҥзеге асырылады. 6. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 7. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 8. Білім беру ҧйымдарының Қазақстан Республикасының білім туралы және лицензиялау туралы заңнамасының сақталуын бақылау тексеру нысанында және ӛзге де нысандарда жҥзеге асырылады. Тексеру "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жҥзеге асырылады. Мемлекеттік бақылаудың ӛзге де нысандары осы Заңға сәйкес жҥзеге асырылады. 9. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 10. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 11. Қазақстан Республикасының аумағында қҧрылған халықаралық және шетелдік білім беру ҧйымдары мен олардың филиалдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тексеріледі. 12. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 13. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 14. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 15. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 16. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. Ескерту. 59-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.17. N 188-IV(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 60-бап. Мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдардың қҧқықтары мен міндеттері 1. Білім беру саласындағы мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдар қажетті біліктілікке ие болуы және қосымша білім беруі жҥйесінде кемінде бес жылда бір рет тиісті оқытудан ӛтуі тиіс. 2. Білім беру саласындағы мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдардың: 1) білім беру ҧйымдарына, мекемелеріне және кәсіпорындарына, тексеру мақсатында қызметтік куәлікті кӛрсету арқылы кедергісіз кіруге, ал ведомстволық білім беру ҧйымдарына - оларға кірудің белгіленген режимін ескере отырып кіруге;
2) тексеруді жҥргізу кезінде кез келген қажетті ақпаратты сҧратып алуға, тексеру нысанасына жататын қҧжаттардың тҥпнҧсқаларымен танысуға қҧқығы бар. 3. Білім беру саласындағы мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдар: 1) Қазақстан Республикасының заңнамаларын, білім беру қызметі субъектілерінің қҧқықтары мен заңды мҥдделерін сақтауға; 2) тексерулерді осы Заң және Қазақстан Республикасының ӛзге де нормативтік қҧқықтық актілері негізінде және оларда белгіленген тәртіпке қатаң сәйкестікте жҥргізуге; 3) тексеру жҥргізу кезеңінде білім беру ҧйымдарының белгіленген жҧмыс режиміне кедергі келтірмеуге; 4) Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамаларымен белгіленген талаптарын бҧзушылықтардың алдын алу оларды анықтау және болдырмау жӛніндегі Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес берілген ӛкілеттілікті уақтылы және толық кӛлемде орындауға; 5) білім беру ҧйымына тексеру қорытындылары туралы анықтаманы оны аяқтаған кҥні беруге; 6) алынған қҧжаттар мен тексеру нәтижесінде алынған мәліметтердің сақталуын қамтамасыз етуге міндетті. 4. Білім беру саласындағы мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдардың іс-әрекетіне (шешімдеріне) және іс-әрекеттер жасау (шешімдерді қабылдау) ҥшін негіздеме болған ақпаратқа мҥдделі адамдар жоғары тҧрған лауазымды адамға және (немесе) сотқа шағымдануы мҥмкін. 9-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІН ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ 61-бап. Қаржыландыру жҥйесі, принциптері мен кӛздері 1. Білім беруді қаржыландыру жҥйесі - республикалық және жергілікті бюджеттердің, басқа да кіріс кӛздерінің жиынтығы. 2. Білім беруді қаржыландыру жҥйесі: 1) тиімділік пен нәтижелілік; 2) басымдық; 3) айқындылық; 4) жауаптылық; 5) бюджеттердің барлық деңгейлерінің ара жігін ажырату мен дербестік принциптеріне негізделеді. 3. Білім беру жҥйесі қаржыландыру кӛздері: 1) мемлекеттік білім беру мекемелерін ҧстауды бюджеттік қаржыландыру; 2) мемлекеттік білім беру тапсырысын бюджеттік қаржыландыру; 3) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін ақылы қызметтер кӛрсетуден тҥскен кірістер; 4) қаржылық ҧйымдардың кредиттері; 5) демеушілік және қайырымдылық кӛмек, ӛтемсіз аударымдар мен қайырмалдықтар, гранттар болып табылады. Ескерту. 61-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
62-бап. Білім беру ҧйымдарын мемлекеттік қаржыландыру 1. Мемлекет білім берудің басымдығын ескере отырып оған бюджеттік қаражаттардың бӛлінуін қамтамасыз етеді. 2. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарын қаржыландыру білім беру деңгейлері бойынша мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарымен белгіленген талаптар және Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалатын нормалар негізінде бюджеттік қаражаттар есебінен жҥзеге асырылады. 3. Мемлекеттік білім беру мекемелерін бюджеттік қаражаттар есебінен қаржыландыру мекемелердің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына сәйкес ҧсталуын және функцияларды орындауын қамтамасыз етеді. 4. Мемлекеттік білім беру кәсіпорындарын, басқа да ҧйымдық-қҧқықтық нысандағы білім беру ҧйымдарын қаржыландыру мемлекеттік білім тапсырысы негізінде жҥзеге асырылады. Мемлекеттік білім беру тапсырысына байланысты қызметтердің тізбесін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді. 5. Білікті жҧмысшылар мен мамандарды даярлауға, біліктілігін арттыруға және қайта даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысы: 1) мамандарды даярлау бағыттарын; 2) оқыту нысандары бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысының кӛлемін (орындар, гранттар санын); 3) бір маманды оқытуға жҧмсалатын шығыстардың орташа қҧнын қамтуға тиіс. Мемлекеттік білім беру мекемелерінде техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар мамандарды даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру кезінде бюджеттік бағдарламаның әкімшісі және білім беру ҧйымының атауы кӛрсетіледі. Мемлекеттік білім беру тапсырысына сонымен қатар осы Заңның 65-бабының 4-тармағында кӛзделген тәртіппен қҧрылған оқу орындарында және (немесе) олардың филиалдарында мамандарды даярлау, сондай-ақ жоғары оқу орындарының дайындық бӛлімдерінде шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды оқыту енеді. РҚАО-ның ескертпесі! ҚР 2011.10.24 N 487-IV Заңымен 5-1-тармақта бірінші және екінші абзац кӛзделген (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі). 5-1. Білім беру тапсырысының негізінде жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің мамандықтары бойынша кадрлар даярлауды қаржыландыру аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдарының және білім беретін оқу бағдарламаларының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында институционалдық аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымдарында жҥзеге асырылады. Білім беру тапсырысының негізінде жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің жекелеген мамандықтары бойынша кадрлар даярлауды қаржыландыру аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдарының және білім беретін оқу бағдарламаларының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында білім беретін оқу бағдарламалары бойынша мамандандырылған аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымдарында жҥзеге асырылады. 6. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ҧйымдарында орналастырылатын мемлекеттік білім беру тапсырысы тәрбиеленушілер санын және бір тәрбиеленушіге жҧмсалатын шығыстардың орташа қҧнын қамтуға тиіс. 7. Білім беру жҥйесін оқу-әдістемелік қамтамасыз ету бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысын ҧстауға қойылатын талаптарды білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды. 8. Жоғары білім беруді қаржыландыруға мемлекеттік білім беру тапсырысы білім беру гранттары тҥрінде мамандыққа, оқу орнының тҥрі мен мәртебесіне қарай саралана отырып орналастырылады. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарының ақылы негізде бір білім алушыға жҧмсалатын шығындары білім беру грантының немесе мемлекеттік білім беру тапсырысының мӛлшерінен кем болмайды.
Ескерту. 5-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен. 63-бап. Білім беру ҧйымдарының ақылы негізде тауарлар (жҧмыстар, қызметтер кӛрсету) ҧсынуы 1. Білім алушылар мен тәрбиеленушілерге білім беру ҧйымдары бюджет қаражаттары есебінен кӛрсететін білім беру қызметтері тегін ҧсынылады. 2. Мемлекеттiк бiлiм беру мекемелерiне: 1) бiлiм алушылар мен тәрбиеленушiлерге мемлекеттiк жалпыға мiндеттi бiлiм беру стандарттары шеңберiнде ақылы негiзде бiлiм беру қызметтерiн кӛрсетуге; 2) осы Заңның 63-бабының 3-тармағында кӛзделген жағдайларды қоспағанда, оқушылардан және педагог қызметкерлерден ақшаны ӛндіріп алуға тыйым салынады. Ӛнер мамандығы бойынша жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын, сондай-ақ техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру мекемелері бюджеттік қаражаттар есебінен кӛрсетілетін білім беру қызметтерінің кӛлемдерінен тыс ақылы негізде білім беру қызметтерін ҧсынуға қҧқылы. 3. Мемлекеттік білім беру мекемелері білім берудің мемлекеттік жалпы білім беру стандарттарының талаптарынан тыс, ақылы қызмет кӛрсету туралы шартты жасай отырып, ақылы негізде мынадай: 1) қосымша білім беру бағдарламаларын (балалар және жасӛспірімдер шығармашылығын, спорт, мәдениет және ӛнер саласындағы бейімділіктер мен қызығушылықтарды дамыту, мамандардың біліктілігін арттыру) іске асыру; 2) оқу жоспары мен бағдарламалары бойынша бӛлінген оқу уақытынан пәндер (сабақтар және сабақтардың циклдері) бойынша жекелеген білім алушылармен қосымша сабақтар ҧйымдастыру; 3) пәндер (сабақтар және сабақтардың циклдері) бойынша білім алушылармен ғылым негіздерін тереңдетіп оқып ҥйренуді ҧйымдастыру; 4) білім алушылар мен тәрбиеленушілер, педагог қызметкерлер мен ересек жҧртшылық арасында әр тҥрлі: спорт жарыстарын, семинарлар, кеңестер, конференциялар, сондай-ақ оқу-әдістемелік әдебиетті әзірлеу мен ӛткізу жӛніндегі іс-шаралар ҧйымдастыру және ӛткізу; 5) музыка аспаптарын пайдалануға беру және Интернет-байланыстың қосымша қызметтерін ҧсыну; 6) жазғы демалысты ҧйымдастыру, білім алушылар мен тәрбиеленушілердің, білім беру ҧйымында ӛткізілетін тҥрлі іс-шараларға қатысушылардың тамақтануын қамтамасыз ету; 7) энергия қондырғылары мен қазандықтар беретін жылу энергиясын жіберу; 8) кәсіптік білім беруді ҧйымдастыру (техникалық және қызмет кӛрсетуші еңбек мамандарын қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру); 9) оқу-ӛндірістік шеберханалардың, оқу шаруашылықтарының, оқу-тәжірибе учаскелерінің ӛнімдерін ӛндіру мен ӛткізуді ҧйымдастыру бойынша тауарларды (жҧмыстарды, қызметтер кӛрсетуді) беруге қҧқылы. 4. Мемлекеттік білім беру мекемелері ақылы негізде ҧсынатын тауарларға (жҧмыстарға және қызметтер кӛрсетуге) бағалар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілуге жатады. 5. Жеке меншік білім беру ҧйымдары ақылы негізде тауарларды (жҧмыстарды және қызметтер кӛрсетуді) ӛткізуден, оның ішінде мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының шеңберінде оқытудан тҥскен кірістерді, қҧрылтайшылардың қаражаттарын және заңнамамен тыйым салынбаған басқа да қаржыландыру кӛздерін дербес пайдаланады. 6. Ақылы негізде қызметтер кӛрсететін білім беру ҧйымдарының және білім алушының (тәрбиеленушінің), оның ата-анасының немесе ӛзге де заңды ӛкілдердің ӛзара қатынастары шартпен
реттеледі. Білім алушы шарт жасасу кезінде бҥкіл оқу кезеңіне шығыстарды бір мезгілде тӛлеген жағдайда тӛлем сомасы оқу мерзімі аяқталғанға дейін ӛзгермейтін болады. Оқуға тӛлемді кезең-кезеңмен тӛлеген ретте тӛлем сомасы жалақының ҧлғаюы жағдайында және инфляция индексі ескеріле отырып, жылына бір реттен жиі емес ӛзгертілуі мҥмкін. Ескерту. 63-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 64-бап. Білім беру ҧйымдарының материалдық-техникалық базасын дамыту 1. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарының материалдық-техникалық базасын жасау және дамыту бюджет қаражаттары, ақылы негізде кӛрсетілетін қызметтерден тҥскен кірістер, Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған ӛзге де кӛздер есебінен жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымдарының Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалатын тәртіппен мҥліктерге иелік ету және пайдалану қҧқығы бар. Білім беру ҧйымының мемлекеттік мҥлкі алып қойылуға немесе білім беру ҧйымының негізгі міндеттеріне қайшы келетін мақсаттарда пайдаланылуға тиіс емес. 3. Білім беру ҧйымдарын жекешелендіру «Мемлекеттік мҥлік туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша жҥзеге асырылады. 4. Конкурстық негізде "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" грантын алған мемлекеттік орта білім беру мекемелері грантты материалдық-техникалық және ғылыми-әдістемелік жағынан білім беру процесін қамтамасыз етуге жҧмсайды. Ескерту. 64-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.03.01 N 414-IV (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен. 10-тарау. БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ 65-бап. Халықаралық ынтымақтастық және сыртқы экономикалық қызмет 1. Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы халықаралық ынтымақтастығы Қазақстан Республикасының заңнамасы және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары негізінде жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымының ӛз жҧмысының ерекшеліктеріне сәйкес шетелдік білім беру, ғылым және мәдениет ҧйымдарымен, халықаралық ҧйымдармен және қорлармен тікелей байланыстар орнатуға, ынтымақтастық туралы екі жақтан және кӛп жақты шарттар жасасуға, студенттер, магистранттар, докторанттар, педагог және ғылыми қызметкерлер алмасудың халықаралық бағдарламаларына қатысуға, білім беру саласындағы халықаралық ҥкіметтік емес ҧйымдарға (қауымдастықтарға) кіруге қҧқығы бар. Әскери және арнаулы оқу орындарының халықаралық шарттар мен келiсiмшарттарға сәйкес шетелдiк азаматтардың қатарынан мамандар даярлауды жҥзеге асыруға қҧқығы бар. Білім беру ҧйымдары Қазақстан Республикасының заңнамасында және білім беру ҧйымдарының жарғысында айқындалған тәртіппен сыртқы экономикалық қызметпен айналысуға қҧқылы. 3. Қазақстан Республикасы білім беру ҧйымдарының халықаралық ынтымақтастықты жҥзеге асыру тәртібін білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілейді. 4. Қазақстан Республикасында халықаралық және шетелдік оқу орындарын және (немесе) олардың филиалдарын қҧру халықаралық шарттардың негізінде немесе Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің шешімі бойынша жҥзеге асырылады. Халықаралық мектеп мәртебесін беру Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің шешімі бойынша, ол айқындаған тәртіппен жҥзеге асырылады. 5. Халықаралық оқу орындарының және Қазақстан Республикасының аумағында басқа мемлекеттер немесе олардың заңды және жеке тҧлғалары оқу орындарының, олардың филиалдарының білім беру
қызметін лицензиялау, сондай-ақ оларды мемлекеттік аттестаттау мен аккредиттеу, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда ӛзгеше кӛзделмесе, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жҥзеге асырылады. Ескерту. 65-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.09 № 535-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 66-бап. Шет елдегі қазақ диаспорасының білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыру 1. Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын ҧлты қазақ адамдардың Қазақстан Республикасында білім алуға қҧқығы бар. 2. Мемлекет шет елдегі қазақ диаспорасының білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға жәрдемдеседі. 3. Шет елдегі қазақ диаспорасы ҥшін білім беру ҧйымдарын қҧру және оған қаржылық-материалдық кӛмек кӛрсету халықаралық шарттарда белгіленген тәртіппен жҥзеге асырылады. 11-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫН БҦЗҒАНЫ ҤШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ 67-бап. Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасын бҧзғаны ҥшін жауаптылық Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасын бҧзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады. 12-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 68-бап. Осы Заңның қолданысқа енгізілуі 1. Осы Заң, 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 8-баптың 2-тармағының екінші бӛлігін, 52-баптың 6-тармағының екінші абзацын, 7-тармағы 1) тармақшасының екінші және бесінші абзацтарын, 8-тармағының 2), 3) тармақшаларын және 53-баптың 3-тармағының 1), 3) тармақшаларын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған кҥнінен бастап кҥнтізбелік он кҥн ӛткеннен кейін қолданысқа енгізіледі. 2. Бiлiм беру ҧйымдарына осы Заң қолданысқа енгiзiлгенге дейiн тиісті оқу мерзімдерімен оқуға тҥскен адамдар оқуға тҥскен кезде қолданыста болған бiлiм беру бағдарламалары бойынша оқуын бiтiрiп, оларға оқуға тҥскен кезде қолданыста болған бiлiм туралы белгiленген ҥлгiдегi қҧжат берiледi. 3. "Білім туралы" 1999 жылғы 7 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы 1999 ж., N 13, 429-қҧжат; N 23, 927-қҧжат; 2001 ж., N 13-14, 173-қҧжат; N 24, 338-қҧжат; 2004 ж., N 18, 111-қҧжат; N 23, 142-қҧжат; 2006 ж., N 1, 5-қҧжат; N 3, 22-қҧжат; N 12, 71-қҧжат; N 15, 92-қҧжат; 2007 ж., N 2, 18-қҧжат; N 9, 67-қҧжат) кҥші жойылды деп танылсын. Ескерту. 68-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. Қазақстан Республикасының Президенті
7-1) біліктілікті арттырудың ваучерлік-модульдік жҥйесі – білім беру қызметкеріне ҧйымды, оқытудың мазмҧны мен мерзімдерін таңдауға мҥмкіндік беретін, мемлекет белгілеген және белгілі бір ақша сомасымен қамтамасыз етілген, атаулы қҧжат (ваучер) тҥрінде ресімделген жан басына шаққандағы норматив негізінде қаржыландырылатын біліктілікті арттыру нысаны; 7-2) біліктілікті арттыру институты – ҥздіксіз білім беру жҥйесінде кадрлардың кәсіптік біліктілігін арттырудың және оларды қайта даярлаудың актуалды білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын, білім берудегі әдістемелік жҧмыстың тиімділігін қамтамасыз ететін инновациялық процестерді қолдауды жҥзеге асыратын білім беру ҧйымы; 7-3) біліктілікті беру – нақты мамандық бойынша тиісті кәсіптік қызмет тҥрінің шеңберінде жҧмысты орындау ҥшін қажетті жеке қабілеттілік, кәсіптік білім, шеберлік пен дағдылар жиынтығын растау рәсімі; 7-4) білім алу ҥшін арнайы жағдайлар – мҥмкіндігі шектеулі адамдардың онсыз жалпы білім беретін және кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеруі мҥмкін болмайтын, арнайы білім беретін оқу бағдарламаларын және арнайы оқыту әдістерін, техникалық және ӛзге де қҧралдарды, ӛмір сҥру ортасын, сондай-ақ медициналық, әлеуметтік және ӛзге де қызметтер кӛрсетуді қоса алғанда, білім алу ҥшін жағдайлар; 8) білім алушыларды аралық аттестаттау - білім алушылардың бір оқу пәнін оны зерделеп бітіргеннен кейінгі бір бӛлігінің немесе бҥкіл кӛлемінің мазмҧнын меңгеру сапасын бағалау мақсатында жҥргізілетін рәсім; 9) білім алушыларды қорытынды аттестаттау - тиісті білім беру деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында кӛзделген оқу пәндерінің кӛлемін олардың меңгеру дәрежесін айқындау мақсатында жҥргізілетін рәсім; 10) білім беру гранты - жоғары білім алуға тӛлеу ҥшін Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген шарттармен білім алушыға берілетін ақшаның нысаналы сомасы; 10-1) білім беру кредиті – қаржылық ҧйымдар мерзімділік, ақылылық және қайтарымдылық шарттарымен оқыту ақысын тӛлеу ҥшін қарыз алушыға беретін ақша; 11) білім беру қызметі - білім беру субъектілерінің мақсатты, педагогтік негізделген, дәйекті ӛзара іс-қимылы барысында жеке адамды оқыту, дамыту және тәрбиелеу міндеттері шешілетін процесс; 12) білім беру мониторингі - білім беру процестерін жҥзеге асырудың жай-кҥйін және нәтижелері мен шарттары ӛзгеруінің серпінін, білім алушылар контингентін, білім беру ҧйымдары желісін, сондай-ақ олардың қызметі жетістіктерінің рейтингілік кӛрсеткіштерін жҥйелі тҥрде байқау, талдау, бағалау және болжау; 13) білім беру саласындағы уәкілетті орган - білім беру саласындағы басшылықты және салааралық ҥйлестіруді жҥзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы; 14) білім беру сапасын бағалаудың ҧлттық жҥйесі - білім беру сапасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына, жеке адамның, қоғам мен мемлекеттің қажеттіліктеріне сәйкестігін белгілеудің институционалдық қҧрылымдары, рәсімдері, нысандары мен әдістерінің жиынтығы; 15) білім беру туралы қҧжаттарды нострификациялау - басқа мемлекеттерде, халықаралық немесе шетелдік оқу орындарында (олардың филиалдарында) білім алған адамдарға берілген қҧжаттардың баламалылығын айқындау мақсатында жҥргізілетін рәсім; 16) білім беру ҧйымдарын аккредиттеу – білім беру қызметтерінің сапасы туралы объективті ақпарат беру және оны арттырудың тиімді тетіктерінің бар екенін растау мақсатында аккредиттеу органының белгіленген аккредиттеу стандарттарына (талаптарына) сәйкестігін тану рәсімі; 17) білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттау - білім беру ҧйымдары кӛрсететін білім беру қызметтерінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт талаптарына сәйкестігін бақылау мақсатымен жҥргізілетін рәсім; 17-1) білім беру ҧйымының ерекше мәртебесі – оқуға қабылдаудың тәртібін дербес анықтауға, ӛз бетінше әзірленген білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыруға, оқу, ғылыми және әдістемелік
қызмет саласында ӛзінің нормалары мен нормативтерін пайдалануға, білім туралы ӛз ҥлгісіндегі қҧжаттарды беруге мҥмкіндік жасайтын жҧмыс істеудің ерекше режимі; 18) гимназия – білім алушылардың бейімділігі мен қабілетіне сәйкес қоғамдық-гуманитарлық және ӛзге де бағыттар бойынша кең ауқымда және тереңдете білім беруді қамтамасыз ететін бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін және қосымша білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 18-1) ғылыми-әдістемелік жҧмыс – ғылым жетістіктері мен озық педагогикалық тәжірибеге негізделген және ҥздіксіз білім беру жҥйесінің жҧмыс істеуін және оны дамытуды жетілдіруге бағытталған қызмет тҥрі; 18-2) ғылым кандидаты, ғылым докторы – ізденушілердің диссертациялар қорғауы негізінде берілген ғылыми дәрежелер; 18-3) докторант – докторантурада білім алатын адам; 18-4) докторантура – философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор ғылыми дәрежесі беріле отырып, ғылыми және педагог кадрларды даярлауға бағытталған, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламасы; 19) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 20) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 21) жалпы білім беретін мектеп - бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ оқушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім берудің оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 21-1) жоғары техникалық мектеп – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің интеграцияланған білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 21-2) зерттеу университеті – Қазақстан Республикасының Ҥкіметі бекіткен, бес жылға арналған даму бағдарламасын және мамандықтардың ҥш және одан да кӛп тобы бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің ӛз бетінше әзірленген білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын, жаңа білімді жинақтау мен трансферттеу ҥшін іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеу нәтижелерін пайдаланатын жоғары оқу орны; 21-3) инклюзивті білім беру – оқытудың тиісті білім беретін оқу бағдарламаларына білім алушылардың ӛзге де санаттарымен тең қолжетімділікті, арнайы жағдайларды қамтамасыз ету арқылы дамытуға тҥзету-педагогикалық және әлеуметтік қолдауды кӛздейтін, мҥмкіндігі шектеулі адамдарды бірлесіп оқыту және тәрбиелеу; 22) инновациялық - білім беру консорциумы - жоғары оқу орындары, ғылыми ҧйымдар мен ӛндіріс саласында жҧмыс істейтін басқа да заңды тҧлғалар іргелі, қолданбалы ғылыми зерттеулер мен технологиялық инновациялар негізінде жоғары білікті мамандар даярлау ҥшін зияткерлік, қаржылық және ӛзге де ресурстарды біріктіретін, бірлескен қызмет туралы шарт негізіндегі ерікті тең қҧқықты бірлестік; 23) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 24) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 25) институт – жоғары білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын жоғары оқу орны; 26) институционалдық аккредиттеу - білім беру ҧйымының білім беру бағдарламаларын мәлімделген мәртебесіне сәйкес сапалы ҧсынуы жӛніндегі қызметін бағалау;
26-1) интеграцияланған білім беретін оқу бағдарламалары – білім беретін оқу бағдарламаларының тиісті мазмҧнды аспектілерін біріктіру негізінде әзірленген білім беретін оқу бағдарламалары; 27) интернаттық ҧйымдар — тҧратын орын беріле отырып, белгілі бір санаттағы адамдардың білім алу қҧқықтарына мемлекеттік кепілдіктерді қамтамасыз ететін білім беру ҧйымдары; 28) интернатура-медициналық жоғары оқу орындарының білім алушыларын базалық медициналық білім беру шеңберінде бір немесе екі жылдық даярлау нысаны; 28-1) кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтары – ата-анасын немесе басқа да заңды ӛкілдерін анықтау ҥшін ҥш жастан он сегiз жасқа дейiнгi қадағалаусыз және панасыз қалған балаларды, оларды уақтылы орналастыру мҥмкін болмаған жағдайда ата-анасының немесе оларды алмастыратын адамдардың қамқорлығынсыз қалған балаларды, қорғаншылық және қамқоршылық органы балалардың ӛміріне немесе денсаулығына тікелей қауіп тӛнген кезде ата-анасынан (олардың біреуінен) немесе қамқорлыққа алған басқа адамдардан алып қойған балаларды, арнаулы білім беру ҧйымдарына жіберілетін балаларды, сондай-ақ әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияга әкеп соққан қатыгездікпен қарау салдарынан ӛмірлік қиын жағдайда жҥрген балаларды қабылдауды және уақытша ҧстауды қамтамасыз ететін, білім беру органдарының қарамағындағы ҧйым; 29) кәсіптік бағдар - білім алушының кәсіптік қызығушылықтарына, жеке қабілеттері мен психикалық-физиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және кәсіптік мҥмкіндіктер саласында, мамандық пен оқитын орнын еркін және саналы таңдау қҧқықтарын іске асыруына ақпараттар мен консультациялық кӛмек беру; 29-1) кәсіптік даярлау – техникалық және қызмет кӛрсету еңбегі мамандарын даярлау бойынша қысқартылған мерзіммен оқытудың кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыруды кӛздейтін техникалық және кәсіптік білім беру жҥйесінің бір бӛлігі; 30) кәсіптік даярлықты бағалау – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары тҥлегінің біліктілік (қабілеті) деңгейінің тиісті кәсіптік қызмет тҥрі шеңберінде жҧмысты орындауға сәйкестігі дәрежесін айқындау; 31) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 32) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 33) кешенді тестілеу - ақпараттық технологиялар қолданылып, бірнеше оқу пәндері бойынша бір мезгілде ӛткізілетін емтихан нысаны; 34) клиникалық база - жоғары оқу орнының немесе денсаулық сақтау ҧйымының жергілікті денсаулық сақтау ҧйымдарының базасында жҧмыс істейтін, материалдық-техникалық базасының жоғары деңгейі болатын, ҧйымдық-әдістемелік, оқу, емдеу-диагностикалық және ғылыми-зерттеу жҧмысының қазіргі заманғы әдістері негізінде дәрігерлерді, ғылыми кадрларды даярлауды және қайта даярлауды жҥзеге асыратын және медициналық кӛмектің барлық тҥрлерін кӛрсететін клиникасы; 35) колледж – жалпы орта және техникалық пен кәсіптік білім берудің немесе орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 35-1) кооперативтік оқыту – мемлекеттің, жҧмыс берушілердің және оқу орындарының корпоративтік жауапкершілігіне негізделген, кадрларды кәсіптік даярлауды ҧйымдастыру нысандарының бірі; 36) кредиттік оқыту технологиясы - білім алушының және оқытушының оқу жҧмысының кӛлемін ӛлшеудің сәйкестендірілген бірлігі ретінде кредитті пайдалана отырып, білім алушылардың пәндерді оқып зерделеу дәйектілігін таңдауы және дербес жоспарлауы негізіндегі оқыту; 37) қабылдау квотасы - I, II топтағы мҥгедектер, жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша Ҧлы Отан соғысының қатысушылары мен мҥгедектеріне теңестірілген адамдар, бала кезінен мҥгедектер, мҥгедек балалар, ауыл жастары арасынан шыққан азаматтар мен Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын ҧлты қазақ адамдарды, сондай-ақ жетім балалар мен ата-анасының
қамқорлығынсыз қалған балаларды техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беретін білім беру ҧйымдарына қабылдау ҥшін бӛлінетін мемлекеттік білім беру тапсырысының, оның ішінде білім беру гранттары кӛлемінің шекті саны; 37-1) Қазақстан Республикасы Тҧңғыш Президентінің – Елбасының "Ӛркен" білім беру гранты (бҧдан әрі – "Ӛркен" гранты) – "Назарбаев Зияткерлік мектептері" мамандандырылған білім беру ҧйымдарында дарынды балалардың оқуына ақы тӛлеу ҥшін Қазақстан Республикасының Тҧңғыш Президенті тағайындайтын грант; 37-2) қауымдастырылған профессор (доцент), профессор – жоғары оқу орнының немесе ғылыми ҧйымның қолдаухаты бойынша білім беру саласындағы уәкілетті орган беретiн ғылыми атақтар; 38) қашықтықтан білім беру технологиясы - білім алушы мен педагог қызметкердің жанама (алыстан) немесе толық емес жанама ӛзара іс-қимылы кезінде ақпараттық және телекоммуникациялық қҧралдарды қолдана отырып жҥзеге асырылатын оқыту; 38-1) қосымша білім беретін мектептен тыс ҧйым – білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу-тәрбие ҧйымы; 39) қосымша білім беру – білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жан-жақты қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында жҥзеге асырылатын тәрбиелеу мен оқыту процесі; 40) лицей – оқушылардың бейімділігі мен қабілетіне сәйкес оларға кең ауқымда және тереңдете жаратылыстану-математикалық білім беруді қамтамасыз ететін негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін және қосымша білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 41) магистр - жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын меңгерген адамдарға берілетін академиялық дәреже; 41-1) магистрант – магистратурада білім алатын адам; 41-2) магистратура – тиісті мамандығы бойынша "магистр" академиялық дәрежесі беріле отырып, ғылыми және педагог кадрлар даярлауға бағытталған, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламасы; 42) мамандандырылған аккредиттеу - білім беру ҧйымы іске асыратын жекелеген білім беру бағдарламаларының сапасын бағалау; 43) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 44) мемлекеттік атаулы стипендия - Қазақстан Республикасының Президенті және (немесе) Қазақстан Республикасының Ҥкіметі тағайындайтын стипендия; 45) мемлекеттік білім беру тапсырысы - мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жӛнінде, экономиканың қажеттілігін қамтамасыз ету, білікті жҧмыс кҥші мен қоғамның зияткерлік әлеуетін молықтыру ҥшін білікті қызметкерлер мен мамандарды даярлау, біліктілігін арттыру және қайта даярлау жӛнінде, сондай-ақ білім беру жҥйесін оқу-әдістемелік қамтамасыз ету жӛнінде мемлекет қаржыландыратын қызмет кӛрсетулер кӛлемі; 45-1) мемлекеттік бітіру емтиханы – білім алушылардың жалпы орта білім беру курсын бітіргенін куәландыратын мемлекеттік ҥлгідегі қҧжатты алуы ҥшін қажетті талап болып табылатын, жалпы орта білім беру ҧйымдарында оларды қорытынды аттестаттау нысандарының бірі; 46) оқу бағдарламасы – әрбір оқу пәні (сабақ) бойынша меңгерілуге тиісті білімнің, шеберліктің, дағдылар мен біліктіліктің мазмҧны мен кӛлемін айқындайтын бағдарлама; 47) оқу жоспары - білім берудің тиісті деңгейіндегі оқу пәндерінің (предметтерінің) тізбесі мен кӛлемін, оларды зерделеу тәртібі мен бақылау нысандарын регламенттейтін қҧжат;
48) оқу-клиникалық орталығы - медициналық жоғары оқу орнының қазіргі заманғы аппаратурамен, фантомдармен және муляждармен жабдықталған және білім алушылардың және (немесе) медицина қызметкерлерінің практикалық (клиникалық) машықтарды меңгеруіне және оларды бақылауға арналған қҧрылымдық бӛлімшесі; 49) орта білім - азаматтардың Қазақстан Республикасының Конституциясымен кепілдік берілген, білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеруі нәтижесінде алатын білімі; 49-1) "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" гранты – облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органдары мемлекеттік орта білім беру ҧйымдарына рейтингілік кӛрсеткіштері негізінде конкурс қорытындылары бойынша жыл сайын бӛлетін ақша; 50) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 51) резидентура - клиникалық мамандықтар бойынша жоғары оқу орнынан кейінгі тереңдетілген медициналық білім алу нысаны; 51-1) резидентура тыңдаушысы – клиникалық мамандықтар бойынша жоғары оқу орнынан кейінгі тереңдетілген медициналық білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеретін маман; 52) рухани (діни) білім беру ҧйымдары - дін қызметшілерін даярлаудың кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орындары; 53) стипендия - білім алушыларға олардың тамағына, кҥнелтуіне және оқу әдебиетін сатыға алуына жҧмсалатын шығындарды ішінара жабу ҥшін берілетін ақша сомасы; 53-1) студент – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымында оқитын адам; 53-2) тірек мектеп (ресурс орталығы) – шағын жинақталған мектеп оқушыларының сапалы білім алуына қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында қысқа мерзімді сессиялық сабақтарды және аралық әрі қорытынды аттестаттауды ӛткізу ҥшін базасында таяу маңдағы шағын жинақталған мектептердің білім беру ресурстары шоғырланатын жалпы орта білім беру ҧйымы; 54) университет – мамандықтардың ҥш және одан да кӛп тобы бойынша жоғары білім берудің, магистратураның және докторантураның білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын, іргелі және қолданбалы зерттеулерді жҥзеге асыратын, ғылыми және әдістемелік орталық болып табылатын жоғары оқу орны; 55) училище – мәдениет пен ӛнер саласында негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік немесе орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны; 56) ҧлттық бірыңғай тестілеу - орта білімнен кейінгі немесе жоғары білім беретін білім беру ҧйымдарына тҥсу емтихандарымен біріктірілетін, жалпы орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттау нысандарының бірі; 56-1) ҧлттық жоғары оқу орны – елдің жетекші ғылыми және әдістемелік орталығы болып табылатын, ерекше мәртебесі бар жоғары оқу орны; 56-2) ҧлттық зерттеу университеті – ерекше мәртебесі және Қазақстан Республикасының Ҥкіметі бекіткен, бес жылға арналған даму бағдарламасы бар, мамандықтардың ҥш және одан да кӛп тобы бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің ӛз бетінше әзірленген білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын, жаңа білімді жинақтау мен трансферттеу ҥшін іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеу нәтижелерін пайдаланатын жоғары оқу орны; 57) философия докторы (РhD), бейіні бойынша доктор – тиісті мамандықтар бойынша докторантураның кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын меңгерген және диссертация қорғаған адамдарға берілетін ғылыми дәреже; 57-1) халықаралық мектеп – ӛз бетінше әзірлеген интеграцияланған білім беру бағдарламаларын іске
асыратын, Халықаралық Бакалавриат Ҧйымында авторландырудан немесе халықаралық институционалдық аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымы; 58) шағын жинақты мектеп - білім алушылар контингенті шағын, сынып-жинақтары біріктірілген және оқу сабақтарын ҧйымдастырудың ӛзіндік нысаны бар жалпы білім беретін мектеп; 59) эксперименттік алаң – жаңа педагогикалық технологиялар мен білім беретін оқу бағдарламаларын сынақтан ӛткізуге арналған эксперимент режимінде білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымы; 60) экстернат – білім алушы сабаққа ҥнемі қатыспай-ақ тиісті білім беру бағдарламасының оқу пәндерін ӛз бетімен оқитын оқыту нысандарының бірі; 61) элиталық білім - дарынды адамдарға арналған мамандандырылған білім беру ҧйымдарында іске асырылатын арнайы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша алынатын білім. Ескерту. 1-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.09 № 535-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.02.2014 № 175-V (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 2-бап. Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасы 1. Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының ӛзге де нормативтік қҧқықтық актілерінен тҧрады. 2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан ӛзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады. 3-бап. Білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың принциптері 1. Білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптері мыналар болып табылады: 1) баршаның сапалы білім алуға қҧқықтарының теңдігі; 2) білім беру жҥйесін дамытудың басымдығы; 3) әрбір адамның зияткерлік дамуы, психикалық-физиологиялық және жеке ерекшеліктері ескеріле отырып, халықтың барлық деңгейдегі білімге қолжетімділігі; 4) білім берудің зайырлы, гуманистік және дамытушылық сипаты, азаматтық және ҧлттық қҧндылықтардың, адам ӛмірі мен денсаулығының, жеке адамның еркін дамуының басымдығы; 5) адамның қҧқықтары мен бостандықтарын қҧрметтеу; 6) жеке адамның білімдарлығын ынталандыру және дарындылығын дамыту; 7) білім беру деңгейлерінің сабақтастығын қамтамасыз ететін білім беру процесінің ҥздіксіздігі; 8) оқытудың, тәрбиенің және дамытудың бірлігі; 9) білім беруді басқарудың демократиялық сипаты, білім беру жҥйесі қызметінің ашықтығы; 10) білім беру ҧйымдарының меншік нысандары, оқыту мен тәрбиенің нысандары, білім беру бағыттары бойынша алуан тҥрлі болуы. 2. Білім беру ҧйымдарында саяси партиялар мен діни ҧйымдардың (бірлестіктердің) ҧйымдық қҧрылымдарын қҧруға және олардың қызметіне тыйым салынады.
Ескерту. 3-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 2-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІН БАСҚАРУ 4-бап. Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің білім беру саласындағы қҧзыреті Қазақстан Республикасының Ҥкіметі: 1) білім беруді дамыту жӛніндегі мемлекеттік саясатты әзірлейді және іске асырады; 2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 3) еңбек нарығының кадрларға ағымдағы және келешектегі қажеттігінің тҧрақты мониторингі жҥйесін қалыптастырады; 4) әлеуметтік әріптестердің кәсіптік білім беру проблемаларын шешуге қатысуын қамтамасыз етеді және республикалық бюджеттен қаржыландырылатын білім беру ҧйымдарында (Қарулы Кҥштер, басқа да әскерлер мен әскери қҧралымдар, сондай-ақ арнаулы мемлекеттік органдар ҥшін мамандар даярлауды жҥзеге асыратын білім беру ҧйымдарын қоспағанда) жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі, сондай-ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандар даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын бекітеді; 5) жоғары білім алуға ақы тӛлеу ҥшін білім беру грантын беру ережелерін бекітеді; 5-1) "Ӛркен" грантын беру қағидаларын және оның мӛлшерін бекітеді; 6) білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын әзірлеу тәртібін айқындайды; 7) Білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттау қағидаларын бекітеді; 8) білім беру қызметіне қойылатын біліктілік талаптарын бекітеді; 9) мемлекеттік ҥлгідегі білім беру туралы қҧжаттардың тҥрлері мен нысандарын және оларды беру тәртібін анықтайды; 10) халықтың тығыздығына және елді мекендердің қашықтығына қарай білім беру ҧйымдары желісінің кепілдік берілген мемлекеттік нормативін бекітеді; 11) мемлекеттік білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің ҥлгілік штаттарын, сондай-ақ педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген адамдар лауазымдарының тізбесін айқындайды; 12) Қазақстан Республикасының Президентіне адам тәрбиесіне, оқуына және кәсіптік қалыптасуына аса зор ҥлес қосқан жекелеген білім беру ҧйымдарына ерекше мәртебе беру туралы ҧсыныс енгізеді және Білім беру ҧйымдарының ерекше мәртебесі туралы ережені бекітеді; 13) егер Қазақстан Республикасының заңдарында ӛзгеше кӛзделмесе, мемлекеттiк басқару органының ҧсынысы бойынша бюджет қаражаты есебiнен қаржыландырылатын мемлекеттiк бiлiм беру ҧйымдарын қҧрады, қайта ҧйымдастырады және таратады; 14) білім беру мониторингін жҥзеге асырудың тәртібін белгілейді; 15) "Болашақ" халықаралық стипендиясын беруге арналған Ҥміткерлерді іріктеу қағидаларын бекітеді және "Болашақ" халықаралық стипендиясын жҧмсау бағыттарын айқындайды; 16) мемлекеттік атаулы стипендияларды бекітеді; 17) "Алтын белгі" белгісі туралы ережені бекітеді; 18) "Жоғары оқу орнының ҥздік оқытушысы" және "Ҥздік педагог" атақтарын беру ережелерін бекітеді; 19) тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымдары, оның ішінде балаларға арналған қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары қызметінің ҥлгілік ережелерін бекітеді; 20) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 21) мемлекеттік білім беру мекемелерінің мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалып, отбасыларда тҧратын балаларға, тӛтенше жағдайлардың салдарынан шҧғыл жәрдемді талап ететін отбасылардан шыққан балаларға және білім беру ҧйымының алқалы басқару органы айқындайтын ӛзге де санаттағы білім алушылар мен тәрбиеленушілерге жалпы білім беретін мектептерді ағымдағы ҧстауға бӛлінетін бюджет қаражатының кемінде бір пайызы мӛлшерінде қаржылай және материалдық кӛмек кӛрсетуге бӛлінетін қаражатты қалыптастыру, жҧмсау бағыты мен оларды есепке алу қағидаларын бекітеді; 22) "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" грантын беру тәртібін және оның мӛлшерін белгілей отырып, оны беруге арналған конкурсты ӛткізу қағидаларын бекітеді;
22-1) қаржы ҧйымдары беретін білім беру кредиттерін кепілдендіру тәртібін айқындайды; 22-2) маманды жҧмысқа жіберу, ӛз бетімен жҧмысқа орналасу қҧқығын беру, мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алған, осы Заңның 47-бабының 17-тармағында аталған азаматтарды жҧмысын ӛтеу жӛніндегі міндетінен босату немесе олардың міндетін тоқтату тәртібін айқындайды; 23) бірінші басшыларын Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайтын жоғары оқу орындарының тізбесін және оларды тағайындау, аттестаттау және қызметтен босату тәртібін бекіту туралы Қазақстан Республикасының Президентіне ҧсыныс енгізеді; 24) білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекітеді; 24-1) білім беру саласындағы уәкілетті органның ҧсынысы бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға тҥсу кезінде қабылдау квотасының мӛлшерін бекітеді; 25) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдаудың ҥлгілік қағидаларын бекітеді; 25-1) осы Заңның 8-бабы 4-тармағының екінші бӛлігінде аталған азаматтарға әлеуметтік кӛмектің мӛлшерін, кӛздерін, тҥрлерін және оны беру тәртібін айқындайды; 26) білім алушыларды білім беру ҧйымдарының ҥлгілері бойынша ауыстыру және қайта қабылдау қағидаларын бекітеді; 27) білім беру ҧйымдарында білім алушыларға академиялық демалыстар берудің тәртібін бекітеді; 28) жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар қҧрамы мен ғылыми қызметкерлерін лауазымдарға конкурстық тағайындау қағидаларын бекітеді; 29) қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ҧйымдастыру қағидаларын бекітеді; 30) ӛзіне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жҥктелген ӛзге де функцияларды орындайды. Ескерту. 4-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. РҚАО-ның ескертпесі! 5-бапқа ӛзгеріс енгізу кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 5-бап. Білім беру саласындағы уәкілетті органның қҧзыреті Білім беру саласындағы уәкілетті орган мынадай ӛкілеттіктерді орындайды: 1) азаматтардың білім беру саласындағы конституциялық қҧқықтары мен бостандықтарын сақтауды қамтамасыз етеді; 1-1) білім беру саласында жергiлiктi атқарушы органдарды ҥйлестіруді және оларға әдiстемелiк басшылық жасауды жҥзеге асырады; 2) білім беру саласындағы бірыңғай мемлекеттік саясатты іске асырады, салааралық ҥйлестіруді жҥзеге асырады, білім беру және ғылым саласындағы халықаралық бағдарламаларды әзірлейді және іске асырады; 2-1) магистратурада және докторантурада мамандықтар бойынша жоғары білімі бар мамандарды даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын бӛлуді бекітеді; 3) білім беруді дамытудың жай-кҥйі туралы жыл сайынғы ҧлттық баяндама әзірлеу және жариялау арқылы қоғам мен мемлекетті білім беру жҥйесінің жай-кҥйі және оның қызметінің тиімділігі туралы нақты ақпаратпен қамтамасыз етеді; 4) білім беруді басқару жҥйесінің білім беру мониторингін және оны ақпараттық қамтамасыз етуді жҥзеге асырады, білім берудің бірыңғай ақпараттық жҥйесін ҧйымдастыру және оның жҧмыс істеу ережелерін бекітеді; 5) білім беру сапасын басқаруды, білім беру ҧйымдары ҧсынатын білім беру қызметін әдістемелік және әдіснамалық қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 6) білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын әзірлеуді
ҧйымдастырады, білім берудің барлық деңгейінің ҥлгілік білім беретін оқу бағдарламаларын және ҥлгілік оқу жоспарларын бекітеді; 6-1) медициналық, фармацевтік және әскери білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын келіседі; 7) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 7-1) балалар музыка мектептерінің, балалар кӛркемӛнер мектептерінің және балалар ӛнер мектептерінің ҥлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 8) бiлiм беру қызметiн жҥзеге асыру қҧқығына лицензияларды және (немесе) қосымшаларды: бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғаларға; техникалық және кәсіптік білім берудің, оның ішінде кәсіптер мен мамандықтар бойынша кәсіптік бағдарламаларды іске асыратын заңды тҧлғаларға; орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары білімнен кейінгі білім берудің, оның ішінде мамандықтар бойынша кәсіптік бағдарламаларды іске асыратын заңды тҧлғаларға; рухани білім беру бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғаларға береді; 9) меншiк нысандары мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, мыналарды: мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің; арнайы және мамандандырылған білім берудің; балаларға арналған қосымша білім берудің; балалар мен жасӛспiрiмдерге арналған спорт бойынша қосымша білім берудің; техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің; жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің (медициналық және фармацевтiк бiлiм берудi қоспағанда) білім беру бағдарламаларын іске асыратын бiлiм беру ҧйымдарын мемлекеттiк аттестаттаудан ӛткiзедi; 9-1) инновациялық қызметті жҥзеге асыратын және ғылыми зерттеулердің нәтижелерін ӛндіріске енгізетін базалық жоғары оқу орындарын айқындайды; 10) аккредиттеу органдарына, оның ішінде шетелдік аккредиттеу органдарына қойылатын талаптарды және оларды танудың тәртібін белгілейді және танылған аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдарының және білім беретін оқу бағдарламаларының тізілімін қалыптастырады; 11) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдаудың ҥлгілік ережелерін әзірлейді; 12) Ҧлттық бірыңғай тестілеуді және кешенді тестілеуді ӛткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 13) мҥдделі министрліктермен, ӛзге де орталық атқарушы органдармен, жҧмыс берушілермен және басқа да әлеуметтік әріптестермен ӛзара іс-қимыл жасай отырып, кәсіптік оқу бағдарламаларының тҥрлері бойынша кадрлар даярлау ҥшін кәсіптер мен мамандықтар тізбесін айқындайды және кәсіптер мен мамандықтардың сыныптауыштарын бекітеді; 14) меншік нысандарына және ведомостволық бағыныстылығына қарамастан, білім беру ҧйымдарында оқу жылының басталу және аяқталу мерзімін айқындайды; 15) сырттай, кешкі нысандарда және экстернат нысанында білім алуға жол берілмейтін кәсіптер мен мамандықтардың тізбесін белгілейді және жоғары білім беретін білім беру ҧйымдарында экстернат нысанында оқытуға рҧқсат береді; 16) білім алушыларды білім беру ҧйымдарының ҥлгісі бойынша ауыстырудың және қайта қабылдаудың ережелерін әзірлейді; 17) білім беру ҧйымдарында білім алушыларға академиялық демалыстар берудің тәртібін әзірлейді; 18) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 19) білім алушылардың ҥлгеріміне ағымдық бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау ӛткізудің ҥлгілік ережелерін бекітеді; 20) кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және техникалық және қызмет кӛрсететін еңбек кәсіптері (мамандықтар) бойынша біліктілікті беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 21) білім туралы қҧжаттарды тану және нострификациялау тәртібін белгілейді; 22) білім және (немесе) біліктілік туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттардың бланкілеріне тапсырыс беруді ҧйымдастыру, оларды сақтау, есепке алу және беру және олармен жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарын, ведомстволық бағыныстағы білім беру ҧйымдарын қамтамасыз ету жӛніндегі қағидаларды әзірлейді және бекітеді және олардың пайдаланылуына бақылауды жҥзеге асырады;
23) білім беру ҧйымдары білім беру қызметінде пайдаланатын қатаң есептіліктегі қҧжаттардың нысанын әзірлейді және бекітеді, білім туралы қҧжаттарды ресімдеуге қойылатын талаптарды айқындайды; білім алуды аяқтамаған адамдарға берілетін анықтама нысанын бекітеді; 24) білім беру қызметтерін кӛрсетудің ҥлгілік шартының және кәсіптік практикадан ӛткізуге арналған ҥлгілік шарт нысандарын бекітеді; 25) оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмысқа басшылықты жҥзеге асырады және жҥргізуді ҥйлестіреді, оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмысты ҧйымдастырудың және жҥзеге асырудың ережелерін, оқытудың кредиттік технологиясы бойынша оқу процесін ҧйымдастырудың қағидаларын бекітеді және қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ҧйымдастырудың қағидаларын әзірлейді; 25-1) Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының дайындық бӛлімдерінің қызметін ҧйымдастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 25-2) жоғары оқу орындарының жанынан ҧқсас мамандық топтары бойынша оқу-әдістемелік бірлестіктер қҧрады және олардың қызметтері туралы ережені бекітеді; 26) республикалық орта білім беру ҧйымдарын, сондай-ақ халықаралық келісімдерге сәйкес шетелдік мектептерде оқитын отандастарды оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамтамасыз етеді; 26-1) мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім беру ҧйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 27) оқулықтарды, оқу-әдiстемелiк кешендері мен оқу-әдiстемелiк қҧралдарын әзiрлеу, оларға сараптама, сынақ ӛткізу және мониторинг жҥргізу, оларды басып шығару жӛнiндегi жҧмысты ҧйымдастыру қағидаларын әзірлейді әрі бекiтедi және осы жҧмысты ҧйымдастырады; 27-1) оқулықтардың, оқу-әдiстемелiк кешендерiнiң, қҧралдарының және басқа да қосымша әдебиеттердiң, оның ішінде электрондық жеткізгіштердегі тiзбесiн қалыптастырады және бекiтедi; 28) республикалық маңызы бар мектептен тыс іс-шаралар ӛткізуді ҧйымдастырады; 29) жаратылыстану-математика циклы пәндері бойынша Президенттік олимпиаданы, жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарын, орындаушылардың республикалық конкурстары мен кәсіби шеберлік конкурстарын ҧйымдастыру және ӛткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 29-1) жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық және халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың), орындаушылар конкурстарының, кәсіби шеберлік конкурстарының және спорттық жарыстардың тізбесін қалыптастырады және бекітеді; 30) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 31) ведомстволық бағыныстағы білім беру мекемелерінің жарғыларын бекітеді; 32) білім беру ҧйымдарында меншік нысандарына және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасының және нормативтік қҧқықтық актілерінің, мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының, сондай-ақ ведомстволық бағыныстағы ҧйымдардағы бюджеттік және қаржылық тәртіптің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес орындалуына мемлекеттік бақылау жасауды жҥзеге асырады; 33) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 34) педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген адамдар лауазымдарының ҥлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірлейді және бекітеді; 35) мемлекеттік орта білім беру мекемелерінің басшыларын конкурстық тағайындау қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 36) жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар қҧрамы мен ғылыми қызметкерлерін лауазымдарға конкурстық тағайындау ережелерін әзірлейді; 36-1) жоғары оқу орнының және ғылыми ҧйымдардың қолдаухаты бойынша қауымдастырылған профессор (доцент), профессор ғылыми атақтарын береді; 37) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 38) педагог кадрларды қайта даярлау мен олардың біліктілігін арттыруды ҧйымдастырады; 39) салалық кӛтермелеу жҥйесін әзірлейді және бекітеді; 40) шетелдік әріптестермен келіссӛздер жҥргізеді және ӛз қҧзыреті шегінде білім беру саласында, сондай-ақ ғылыми қызметте халықаралық шарттарға (келісімдерге) және бағдарламаларға қол қояды; білім беру ҧйымдары жҥзеге асыратын халықаралық ынтымақтастық ҧйымдарының ережелерін белгілейді және осы жҧмысты ҥйлестіреді;
41) шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқытуға жіберу тәртібін әзірлейді, бекітеді және белгілейді; 42) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 43) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға, техникалық және кәсiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi, жоғары және жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiмi бар мамандарды даярлауға, сондай-ақ жоғары оқу орындарының дайындық бӛлімдеріне мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын орналастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 44) Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасының анықталған бҧзушылықтарын нҧсқамада белгіленген мерзімде жою туралы орындалуы міндетті жазбаша нҧсқамалар береді; 44-1) білім беру ҧйымдарында эксперимент режимінде іске асырылатын білім беретін оқу бағдарламаларын әзірлеу, сынақтан ӛткізу және енгізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 44-2) білім беру жҥйесін басқару органдарын ақпараттық қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 44-3) бірыңғай ақпараттық білім беру жҥйесін ҧйымдастыру және оның жҧмыс істеу қағидаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 44-4) "Болашақ" халықаралық стипендиясы бойынша шығыс нормаларын, оқуға және тағылымдамадан ӛтуге арналған ҥлгілік шарттарды бекітеді; 44-5) білім беру ҧйымы тҥрлерінің номенклатурасын және олардың қызметінің, оның ішінде шағын жинақталған мектептердегі қызметтің ҥлгілік қағидаларын бекітеді; 44-6) мемлекеттік білім беру тапсырысына байланысты қызметтер кӛрсетудің тізбесін қалыптастырады және бекітеді; 45) «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті ведомстволық есептіліктің, тексеру парақтарының нысандарын, тәуекел дәрежесін бағалау ӛлшемдерін, тексерулер жҥргізудің жартыжылдық жоспарларын әзірлейді және бекітеді; 45-1) орта білім беру ҧйымдарында психологиялық қызметтің жҧмыс істеу қағидаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 45-2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сәйкестендіру нӛмірлерінің ҧлттық тізіліміндегі мәліметтерді алады; 45-3) білім беру ҧйымдарының ішкі тәртібінің ҥлгілік қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 46) кәмелетке толмағандарды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында ҧстаудың тәртібі мен шарттарын белгілейді; 46-1) орта, техникалық және кәсіптік білім берудің жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру әдістемесін әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 46-2) орта, техникалық және кәсіптік білім берудің жан басына шаққандағы қаржыландыру қағидаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 46-3) біліктілікті арттырудың ваучерлік-модульдік жҥйесінің әдістемесін әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 46-4) біліктілікті қашықтықтан арттыруды қамтамасыз етудің қағидаларын әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 46-5) педагогтардың біліктілік деңгейін растау қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 46-6) базалық жоғары оқу орындарында магистрлер мен PhD докторларын нысаналы даярлау тетігін әзірлейді және бекітеді; 46-7) мемлекеттік жоғары оқу орындарының ректорларын тағайындау қағидаларын әзірлейді және бекітеді; 46-8) университеттік интернет-ресустарға қойылатын талаптарды айқындайды және бекітеді; 46-9) мектеп-интернаттарға, бейіндік мектептерге қойылатын техникалық талаптарды әзірлеуді ҧйымдастырады және бекітеді; 47) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің актілерінде кӛзделген ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. Ескерту. 5-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2009.07.17 N 188-IV(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.03.19 № 258-IV 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.01.2014
N 159-V (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 6-бап. Білім беру саласындағы жергілікті ӛкілді және атқарушы органдардың қҧзыреті 1. Жергілікті ӛкілді органдар: 1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 2) білім алушылардың қоғамдық кӛлікте жеңілдікпен жол жҥруі туралы шешім қабылдайды; 3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың қҧқықтары мен заңды мҥдделерін қамтамасыз ету жӛніндегі ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. 2. Облыстың жергілікті атқарушы органы: 1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 1-1) білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады; 2) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беруді қамтамасыз етеді; 3) балаларды арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша оқытуды қамтамасыз етеді; 4) мамандандырылған білім беру ҧйымдарында дарынды балаларды оқытуды қамтамасыз етеді; 5) білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттардың бланкілеріне тапсырыс беруді және негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын және техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарын солармен қамтамасыз етуді ҧйымдастырады және олардың пайдаланылуына бақылауды жҥзеге асырады; 5-1) алып тасталды - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен. 6) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын, мамандандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын, сондай-ақ балалар мен жасӛспірімдердің спорт мектептерін білім беру саласындағы уәкілетті органның келісімі бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қҧрады, қайта ҧйымдастырады және таратады; 7) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 7-1) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 7-2) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 8) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын бекітеді; 8-1) Қазақстан Республикасының Ҧлттық кәсіпкерлер палатасының ҧсыныстарын ескере отырып, техникалық және кәсіптік білімі бар мамандарды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастырады; 9) білім алушылардың ҧлттық бірыңғай тестілеуге қатысуын ҧйымдастырады; 10) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын, сондай-ақ арнайы және мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын (қылмыстық-атқару жҥйесінің тҥзеу мекемелеріндегі білім беру ҧйымдарын қоспағанда) іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 11) мемлекеттік білім беру мекемелерінің мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалып, отбасыларда тҧратын балаларға, тӛтенше жағдайлардың салдарынан шҧғыл жәрдемді талап ететін отбасылардан шыққан балаларға және білім беру ҧйымының алқалы басқару органы айқындайтын ӛзге де санаттағы білім алушылар мен тәрбиеленушілерге жалпы білім беретін мектептерді ағымдағы ҧстауға бӛлінетін бюджет қаражатының кемінде бір пайызы мӛлшерінде қаржылай және материалдық кӛмек кӛрсетуге қаражат жҧмсайды; 12) мемлекеттік тапсырыс негізінде техникалық және кәсіптік білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ мамандандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары ҥшін қағаз және электрондық жеткізгіштерде
оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерін сатып алуды және жеткізуді қамтамасыз етеді; 13) облыс ауқымында жалпы білім беретін пәндер бойынша мектеп олимпиадаларын және ғылыми жобалар конкурстарын, орындаушылар конкурстары мен кәсіби шеберлік конкурстарын ҧйымдастыруды және ӛткізуді қамтамасыз етеді; 14) балаларға облыстық деңгейде жҥзеге асырылатын қосымша білім беруді қамтамасыз етеді; 15) бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік білім беру ҧйымдарының кадрларын қайта даярлауды және қызметкерлердің біліктілігін арттыруды ҧйымдастырады; 16) балалар мен жасӛспірімдердің психикалық денсаулығын тексеруді және халыққа психологиялық-медициналық-педагогтік консультациялық кӛмек кӛрсетуді қамтамасыз етеді; 17) дамуында проблемалары бар балалар мен жасӛспірімдерді оңалтуды және әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз етеді; 18) жетім балаларды, ата-анаcының қамқорлығынсыз қалған балаларды белгіленген тәртіппен мемлекеттік қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 19) Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген тәртіппен білім алушылардың жекелеген санаттарын тегін және жеңілдікпен тамақтандыруды ҧйымдастырады; 20) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарын мемлекеттік білім беру тапсырысының негізінде бітірген адамдарды жҧмысқа орналастыруды қамтамасыз етеді; 20-1) берілген ӛтінімдерге сәйкес кейіннен жҧмысқа орналастыра отырып, ауылдық жердің кадрлар қажетсінуі туралы ӛтінімді білім беру және денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органдарға жыл сайын 15-ші сәуірге дейін ҧсынады; 21) білім алушылардың қоғамдық кӛлікте жеңілдікпен жол жҥруі туралы мәслихатқа ҧсыныс енгізеді; 22) білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша білім беруді облыстық басқару органының бірінші басшысын тағайындайды; 22-1) білім беру мониторингін жҥзеге асырады; 23) Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарының жҧмыс істеуін қамтамасыз етеді; 24) Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында ҧсталатын адамдарға жағдай жасайды; 24-1) қамқоршылық кеңестерге жәрдем кӛрсетеді; 24-2) мемлекеттік білім беру ҧйымдарының кадрмен қамтамасыз етілуін ҧйымдастырады; 24-3) конкурс жеңімпаздарына – мемлекеттік орта білім беру мекемелеріне "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" грантын тӛлейді; 24-4) мамандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында экстернат нысанында оқытуға рҧқсат береді; 24-5) әдістемелік кабинеттердің материалдық-техникалық базасын қамтамасыз етеді; 25) жергілікті мемлекеттік басқару мҥддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жҥктелетін ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. 3. Республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органы: 1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 2) мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды, оларды орта білім алғанға дейін оқытуды ҧйымдастырады; 3) кешкі (ауысымды) оқыту нысанын және интернат ҥлгісіндегі білім беру ҧйымдары арқылы ҧсынылатын орта білім беруді қоса алғанда, орта білім беруді ҧйымдастырады және қамтамасыз етеді; 4) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды қамтамасыз етеді; 5) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің, балаларға қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын, сондай-ақ арнайы және мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қҧрады, қайта ҧйымдастырады және таратады; 6) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 6-1) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 6-2) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 7) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын бекітеді; 7-1) мектепке дейiнгi тәрбие мен оқытуға мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын, жан басына шаққандағы
қаржыландыру және ата-ананың ақы тӛлеу мӛлшерін бекiтедi; 8) білім алушылардың ҧлттық бірыңғай тестілеуге қатысуын ҧйымдастырады; 9) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын, сондай-ақ мамандандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдары ҥшін оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерін сатып алуды және жеткізуді ҧйымдастырады; 10) балаларға арналған қосымша білім беруді қамтамасыз етеді; 11) мемлекеттік білім беру мекемелерінің мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалып, отбасыларда тҧратын балаларға, тӛтенше жағдайлардың салдарынан шҧғыл жәрдемді талап ететін отбасылардан шыққан балаларға және білім беру ҧйымының алқалы басқару органы айқындайтын ӛзге де санаттағы білім алушылар мен тәрбиеленушілерге жалпы білім беретін мектептерді ағымдағы ҧстауға бӛлінетін бюджет қаражатының кемінде бір пайызы мӛлшерінде қаржылай және материалдық кӛмек кӛрсетуге қаражат жҧмсайды; 12) мемлекеттік білім беру ҧйымдарының (қылмыстық-атқару жҥйесінің тҥзеу мекемелеріндегі білім беру ҧйымдарын қоспағанда) және мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ҧйымдарының материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін жҥзеге асырады; 13) арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша оқытуды ҧйымдастырады; 14) дарынды балаларды мамандандырылған білім беру ҧйымдарында оқытуды қамтамасыз етеді; 15) республикалық маңызы бар қала, астана ауқымында жалпы білім беретін пәндер бойынша мектеп олимпиадаларын, ғылыми жобалар конкурстарын, орындаушылар конкурстары мен кәсіби шеберлік конкурстарын ҧйымдастыруды және ӛткізуді қамтамасыз етеді; 16) балалар мен жасӛспірімдердің психикалық денсаулығын тексеруді және халыққа психологиялық-медициналық-педагогтік консультациялық кӛмек кӛрсетуді қамтамасыз етеді; 17) дамуында проблемалары бар балалар мен жасӛспірімдерді оңалтуды және әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз етеді; 18) кадрларды қайта даярлауды және бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің біліктілігін арттыруды қамтамасыз етеді; 19) жетім балаларды, ата-анаcының қамқорлығынсыз қалған балаларды белгіленген тәртіппен мемлекеттік қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 20) мектепке дейінгі білім беру ҧйымдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен білім беру ҧйымдарының білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне медициналық қызмет кӛрсетуді ҧйымдастырады; 21) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарын тегін және жеңілдікпен тамақтандыруды ҧйымдастырады; 22) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарын мемлекеттік білім беру тапсырысының негізінде бітірген адамдарды жҧмысқа орналастыруға жәрдемдеседі; 23) білім алушылардың қоғамдық кӛлікте жеңілдікпен жол жҥруі туралы мәслихатқа ҧсыныс енгізеді; 24) мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ҧйымдарына қажетті әдістемелік және консультациялық кӛмек кӛрсетеді; 25) білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша білім беруді басқару органының бірінші басшыларын тағайындайды; 25-1) негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын және техникалық пен кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарының білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттардың бланкілеріне тапсырыс беруін және солармен қамтамасыз етілуін ҧйымдастырады және олардың пайдаланылуына бақылауды жҥзеге асырады; 25-2) білім беру мониторингін жҥзеге асырады; 25-3) қамқоршылық кеңестерге жәрдем кӛрсетеді; 25-4) мемлекеттік білім беру ҧйымдарының кадрмен қамтамасыз етілуін ҧйымдастырады; 25-5) білім беру ҧйымдарындағы психологиялық қызметтің әдістемелік басшылығын қамтамасыз етеді; 25-6) конкурс жеңімпаздарына – мемлекеттік орта білім беру мекемелеріне "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" грантын тӛлейді; 25-7) негізгі орта, жалпы орта білім беру ҧйымдарында, сондай-ақ мамандандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында экстернат
нысанында оқытуға рҧқсат береді; 25-8) аудандық әдістемелік кабинеттердің, біліктілігін арттыру институтының материалдық-техникалық базасын қамтамасыз етеді; 26) Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарының жҧмыс істеуін қамтамасыз етеді; 27) Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында ҧсталатын адамдарға жағдай жасайды; 28) жергілікті мемлекеттік басқару мҥддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жҥктелетін ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. 4. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы: 1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 2) кешкі (ауысымды) оқу нысанын және интернат ҥлгісіндегі ҧйымдар арқылы ҧсынылатын жалпы орта білім беруді қоса алғанда, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беруді қамтамасыз етеді; 3) білім алушылардың ҧлттық бірыңғай тестілеуге қатысуын ҧйымдастырады; 4) мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды, оларды орта білім алғанға дейін оқытуды ҧйымдастырады; 5) арнайы және мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту және балаларға арналған қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын қоспағанда, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қҧрады, қайта ҧйымдастырады және таратады; 6) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 6-1) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 6-2) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 N 487-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай ӛткен соң бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 7) бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ҧйымдарының (қылмыстық-атқару жҥйесінің тҥзеу мекемелеріндегі білім беру ҧйымдарын қоспағанда) материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін жҥзеге асырады; 8) мектепалды даярлықтың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерді сатып алуды және жеткізуді ҧйымдастырады; 8-1) мектепке дейiнгi тәрбие мен оқытуға мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын, жан басына шаққандағы қаржыландыру және ата-ананың ақы тӛлеу мӛлшерін бекiтедi; 8-2) аудандық әдістемелік кабинеттердің материалдық-техникалық базасын қамтамасыз етеді; 9) балаларға қосымша білім беруді қамтамасыз етеді; 10) аудан (қала) ауқымында жалпы білім беретін пәндер бойынша мектеп олимпиадаларын және ғылыми жобалар конкурстарын ҧйымдастыру мен ӛткізуді қамтамасыз етеді; 11) мемлекеттік білім беру мекемелерінің мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалып, отбасыларда тҧратын балаларға, тӛтенше жағдайлардың салдарынан шҧғыл жәрдемді талап ететін отбасылардан шыққан балаларға және білім беру ҧйымының алқалы басқару органы айқындайтын ӛзге де санаттағы білім алушылар мен тәрбиеленушілерге жалпы білім беретін мектептерді ағымдағы ҧстауға бӛлінетін бюджет қаражатының кемінде бір пайызы мӛлшерінде қаржылай және материалдық кӛмек кӛрсетуге қаражат жҧмсайды; 12) жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды белгіленген тәртіппен мемлекеттік қамтамасыз етуді, оларды міндетті жҧмысқа орналастыруды және тҧрғын ҥймен қамтамасыз етуді жҥзеге асырады; 13) мектепке дейінгі білім беру ҧйымдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен білім беру ҧйымдарының білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне медициналық қызмет кӛрсетуді ҧйымдастырады; 14) Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген тәртіппен білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарын тегін және жеңілдікпен тамақтандыруды ҧйымдастырады; 15) білім беру ҧйымдарында оқу бітірген адамдарды жҧмысқа орналастыруға жәрдемдеседі; 16) ауылдық жердегі білім беру ҧйымдарына жҧмыс істеуге келген жас мамандарды тҧрғын ҥй-
тҧрмыстық жағдайлармен қамтамасыз етуге жәрдемдеседі; 17) білім алушылардың қоғамдық кӛлікте жеңілдікпен жол жҥруі туралы мәслихатқа ҧсыныс енгізеді; 18) мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ҧйымдарына және отбасыларына қажетті әдістемелік және консультациялық кӛмек кӛрсетеді; 19) облыстың жергілікті атқарушы органымен келісу бойынша аудандық (қалалық) білім бӛлімдерінің бірінші басшыларын тағайындайды; 19-1) білім беру мониторингін жҥзеге асырады; 19-2) негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарының білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттардың бланкілеріне тапсырыс беруін және солармен қамтамасыз етілуін ҧйымдастырады және олардың пайдаланылуына бақылауды жҥзеге асырады; 20) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 21) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 21-1) мемлекеттік білім беру ҧйымдарының кадрмен қамтамасыз етілуін жҥзеге асырады; 21-2) білім беру ҧйымдарындағы психологиялық қызметтің әдістемелік басшылығын қамтамасыз етеді; 21-3) негізгі орта, жалпы орта білім беру ҧйымдарында экстернат нысанында оқытуға рҧқсат береді; 22) жергілікті мемлекеттік басқару мҥддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жҥктелетін ӛзге де ӛкілеттіктерді жҥзеге асырады. 5. Қаладағы ауданның, облыстық, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкімі: 1) мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды ҧйымдастырады; 1-1) тірек мектептердің (ресурс орталықтарының) жҧмыс істеуін қамтамасыз етеді; 2) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды қамтамасыз етеді, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ҧйымдарына медициналық қызмет кӛрсетуді ҧйымдастырады. Кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкімі елді мекенде мектеп болмаған жағдайда білім алушыларды таяудағы мектепке дейін және кері қарай тегін жеткізіп салуды ҧйымдастырады. Ескерту. 6-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 7-бап. Білім беру жҥйесін басқару органдарын ақпараттық қамтамасыз ету 1. Білім беру жҥйесін басқару органдарын толық, дҧрыс, салыстырмалы ақпаратпен уақтылы қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасында білім беруді тиімді басқарудың мҥмкіндіктерін қамтамасыз ететін білім берудің бірыңғай ақпараттық жҥйесі қҧрылады және жҧмыс істейді. 2. Білім берудің бірыңғай ақпараттық жҥйесі білім беру мониторингінің деректерін, статистикалық байқауларды және білім беру саласындағы уәкілетті орган, жергілікті атқарушы органдар, білім беру ҧйымдары ӛз міндеттерін жҥзеге асыру кезінде алған ӛзге де деректерді қамтиды. Ескерту. 7-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 8-бап. Білім беру саласындағы мемлекеттік кепілдіктер 1. Мемлекет білім алу қҧқығын білім беру жҥйесін дамыту, оның жҧмыс істеуінің қҧқықтық негізін жетілдіру және Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес білім алу ҥшін қажетті әлеуметтік-экономикалық жағдайлар жасау арқылы қамтамасыз етеді. Білім беру сапасын мемлекеттік бақылау білім беру сапасын бағалаудың ҧлттық жҥйесін жасау және оның жҧмыс істеуін қамтамасыз ету арқылы жҥзеге асырылады.
2. Мемлекет Қазақстан Республикасы азаматтарының тегін мектепалды, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алуын, сондай-ақ, арнаулы мемлекеттік органдардың оқу орындарын және қҧқық қорғау органдарының білім беру ҧйымдарын қоспағанда, егер азамат осы деңгейлердің әр қайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуын қамтамасыз етеді. Қазақстан Республикасында тҧрақты тҧратын, сондай-ақ Қазақстан Республикасына отбасына қосылу мақсатында келген шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей мектепалды, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алуға қҧқығы бар. Әскери оқу орындарын қоспағанда, Қазақстан Республикасында тҧрақты тҧратын азаматтығы жоқ адамдарға, егер олар осы деңгейлердің әрқайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуға қҧқық беріледі. Шетелдіктердің мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуға қҧқығы Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарымен айқындалады. 3. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуға қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында Мемлекеттік білім беру жинақтау жҥйесін және мемлекеттік емес білім беруді кредиттеуді дамыту ҥшін жағдайлар жасалады. Мемлекет қаржылық ҧйымдар беретiн бiлiм беру кредиттерiнiң кепiлдiк жҥйесiн қҧру жӛнiнде шаралар қабылдайды. 4. Мемлекет әлеуметтік кӛмекке мҧқтаж Қазақстан Республикасы азаматтарын олардың білім алуы кезеңінде қаржылау шығыстарын толық немесе ішінара ӛтейді. Әлеуметтік кӛмек кӛрсетілетін Қазақстан Республикасы азаматтарының санатына: 1) жетім балалар, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар; 2) даму мҥмкіндіктері шектеулі балалар, мҥгедектер және бала кезінен мҥгедектер, мҥгедек балалар; 3) кӛп балалы отбасылардың балалары; 4) кәмелетке толмағандарды уақытша оқшаулау, бейімдеу және оңалту орталықтарындағы балалар; 5) жалпы және санаторийлік ҥлгідегі мектеп-интернаттарында, мектеп жанындағы интернаттарда тҧратын балалар; 6) дарынды балаларға арналған мамандандырылған интернаттық білім беру ҧйымдарында тәрбиеленетін және білім алатын балалар; 7) интернаттық ҧйымдардың тәрбиеленушілері; 8) мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алуға қҧқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік кӛмек алмайтын, жан басына шаққандағы орташа табысы ең тӛменгі кҥнкӛріс деңгейінің шамасынан тӛмен отбасылардан шыққан балалар; 9) денсаулық жағдайына байланысты бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру бағдарламалары бойынша ҧзақ уақыт бойы ҥйде немесе стационарлық кӛмек, сондай-ақ қалпына келтіру емін және медициналық оңалту кӛрсететін ҧйымдарда оқитын балалар; 10) Қазақстан Республикасының заңдарымен айқындалатын ӛзге де санаттағы азаматтар жатады. 4-1. Мемлекет Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген тәртіппен білім алушылардың жекелеген санаттарын тамақтандыруға жҧмсалатын шығыстарды толығымен немесе ішінара ӛтейді. Қазақстан Республикасының білім саласындағы заңнамасында орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды тамақтандыруды ҧйымдастыру бойынша кӛрсетілетін қызметтерді берушіні таңдау бӛлігінде реттелген қҧқықтық қатынастарға Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының кҥші қолданылмайды. Орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды тамақтандыруды ҧйымдастыру бойынша кӛрсетілетін қызметтерді берушілерді таңдау қағидаларын Қазақстан Республикасының Ҥкіметі бекітеді. 5. Денсаулық жағдайына қарай ҧзақ уақыт бойы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беретін ҧйымдарға бара алмайтын азаматтар ҥшін ҥйде немесе стационарлық кӛмек, сондай-ақ қалпына келтіру емін және медициналық оңалту кӛрсететін ҧйымдарда тегін жеке оқыту ҧйымдастырылады. V040003303
6. Мемлекет инклюзивті білім берудің мақсатын іске асыра отырып, білім берудің барлық деңгейінде даму мҥмкіндіктері шектеулі азаматтарға олардың білім алуына, дамуындағы ауытқуды тҥзетуіне және әлеуметтік бейімделуіне арнайы жағдайлар жасауды қамтамасыз етеді. 7. Мемлекет тҧрғындар саны аз елді мекендерде тҧратын балалардың бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім алу қҧқықтарын қамтамасыз ету ҥшін шағын жинақты мектептер мен интернат ҧйымдарының жҧмыс істеуіне кепілдік береді. 8. Мемлекет Қазақстан Республикасының дарынды азаматтарының элиталық білім, оның ішінде шетелде білім алуына қажетті жағдай жасайды. Ескерту. 8-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2013.01.14 N 68-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.05.2013 № 93-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.01.2014 № 161-V (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 9-бап. Оқыту және тәрбиелеу тілі 1. Білім беру ҧйымдарындағы тіл саясаты Қазақстан Республикасының Конституциясына және Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасына сәйкес жҥзеге асырылады. 2. Меншік нысандарына қарамастан барлық білім беру ҧйымдары білім алушылардың мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілін білуін, сондай-ақ білім берудің тиісті деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес орыс тілін және шет тілдерінің біреуін оқып-ҥйренуін қамтамасыз етуге тиіс. 3. Ана тілінде білім алу қҧқығы тиісті білім беру ҧйымдарының мҥмкіндіктері болған жағдайда сыныптар, топтар қҧрумен, сондай-ақ олардың жҧмыс істеуіне жағдай жасаумен қамтамасыз етіледі. Мемлекеттік тілде оқытатын тиісті білім беру ҧйымдарын, сыныптарды, топтарды қҧру басым бағыт болып табылады. 4. Мемлекеттік тіл және орыс тілі ҧлттық бірыңғай тестілеуді ӛткізу кезінде пәндер тізбесіне енгізілетін міндетті пәндер болып табылады. Ескерту. 9-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 9-1-бап. Білім беру ҧйымдарын аккредиттеу 1. Білім беру ҧйымын аккредиттеу ерікті негізде жҥзеге асырылады. Білім беру ҧйымы аккредиттеу органын ӛз бетінше таңдайды. 2. Аккредиттеуден ӛткізу туралы немесе аккредиттеуді ӛткізуден бас тарту туралы шешімді аккредиттеу органы білім беру ҧйымы ӛтінішінің және тізбесін аккредиттеу органы айқындайтын, ҧсынылған қҧжаттардың қаралу нәтижелері бойынша қабылдайды. Аккредиттеуді ӛткізудің шарттары мен мерзімдері білім беру ҧйымы мен аккредиттеу органы арасындағы аккредиттеуді ӛткізу туралы шартта айқындалады. 3. Аккредиттеу органы ӛзінің аккредиттеу стандарттарына (регламенттеріне) сәйкес институционалдық немесе мамандандырылған аккредиттеуді ӛткізеді. 4. Білім беру ҧйымын аккредиттеу білім беру ҧйымының қаражаты есебінен ӛткізіледі. 5. Білім беру ҧйымдары уәкілетті органның тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында ҧлттық және халықаралық институционалдық, мамандандырылған аккредиттеуден ӛтуге қҧқылы. 6. Біліктілікті арттыру институттары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жалпы негіздерде аккредиттеуден ӛтуге қҧқылы. Ескерту. 2-тарау 9-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 3-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІ 10-бап. Білім беру жҥйесі ҧғымы
Қазақстан Республикасының білім беру жҥйесі ӛзара іс-қимыл жасайтын: 1) білім беру деңгейінің сабақтастығын қамтамасыз ететін мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының және білім беретін оқу бағдарламаларының; 2) меншік нысандарына, ҥлгілері мен тҥрлеріне қарамастан, білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарының; 3) білім беруді басқару органдары мен тиісті инфрақҧрылымдардың, оның ішінде білім беру мониторингін жҥзеге асыратын оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету ҧйымдарының; 4) білім беру қызметінің субъектілері бірлестіктерінің жиынтығын бiлдiредi. Ескерту. 10-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 11-бап. Білім беру жҥйесінің міндеттері 1. Білім беру жҥйесінің міндеттері: 1) ҧлттық және жалпы адамзаттық қҧндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіптік шыңдауға бағытталған сапалы білім алу ҥшін қажетті жағдайлар жасау; 2) жеке адамның шығармашылық, рухани және кҥш-қуат мҥмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты ӛмір салтының берік негіздерін қалыптастыру, даралықты дамыту ҥшін жағдай жасау арқылы ой-ӛрісін байыту; 3) азаматтық пен патриотизмге, ӛз Отаны - Қазақстан Республикасына сҥйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздер мен мемлекеттік тілді қҧрметтеуге, халық дәстҥрлерін қастерлеуге, Конституцияға қайшы және қоғамға жат кез келген кӛріністерге тӛзбеуге тәрбиелеу; 4) белсенді азаматтық ҧстанымы бар жеке адамды тәрбиелеу, республиканың қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени ӛміріне қатысу қажеттігін, жеке адамның ӛз қҧқықтары мен міндеттеріне саналы кӛзқарасын қалыптастыру; 5) отандық және әлемдік мәдениеттің жетістіктеріне баулу; қазақ халқы мен республиканың басқа да халықтарының тарихын, әдет-ғҧрпы мен дәстҥрлерін зерделеу; мемлекеттік тілді, орыс, шетел тілдерін меңгерту; 6) педагог қызметкерлердің әлеуметтік мәртебесін арттыруды қамтамасыз ету; 7) білім беру ҧйымдарының еріктілігін, дербестігін кеңейту, білім беру ісін басқаруды демократияландыру; 8) қоғам мен экономиканың қажеттеріне жауап беретін білім беру сапасын бағалаудың ҧлттық жҥйесінің жҧмыс істеуі; 9) оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде кәсіптік білім беру бағдарламаларының қоғам мен еңбек нарығының ӛзгеріп отыратын қажеттеріне тез бейімделуіне ықпал ететін кредиттік, қашықтан оқыту, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу және тиімді пайдалану; 10) жалпы оқытудың, жҧмыс орны бойынша оқытудың және еңбек нарығының қажеттері арасындағы ӛзара байланысты қамтамасыз ететін және әркімге ӛзінің білім мен біліктілікке негізделген жеке әлеуетін қоғамда барынша пайдалануға кӛмектесетін оқыту жҥйесін ӛмір бойы дамыту; 11) білімнің, ғылымның және ӛндірістің интеграциясы; 12) білім алушылардың кәсіптік ҧмтылысын қамтамасыз ету;
13) жҧмыс берушілермен және басқа да әлеуметтік әріптестермен белсенді ӛзара іс-қимыл арқылы техникалық және кәсіптік білім берудің озық қарқынмен дамытылуын қамтамасыз ету; 14) мҥмкіндігі шектеулі балалардың сапалы білім алуына арнайы жағдайлар жасау болып табылады. Ескерту. 11-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 12-бап. Білім беру деңгейлері Қазақстан Республикасындағы білім беру жҥйесі білім беретін оқу бағдарламаларының ҥздіксіздігі және сабақтастығы принципі негізінде мынадай білім беру деңгейлерін: 1) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды; 2) бастауыш білім беруді; 3) негізгі орта білім беруді; 4) орта білім беруді (жалпы орта білім беруді, техникалық және кәсіптік білім беруді); 5) орта білімнен кейінгі білім беруді; 6) жоғары білім беруді; 7) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді қамтиды. 4-тарау. БІЛІМ БЕРУ МАЗМҦНЫ 13-бап. Білім беру мазмҧнының ҧғымы Білім беру мазмҧны - жеке адамның біліктілігі мен жан-жақты дамуын қалыптастыру ҥшін негіз болып табылатын білім берудің әрбір деңгейі бойынша білімдер жҥйесі (кешені). Білім беру мазмҧны білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары негізінде әзірленетін білім беретін оқу бағдарламаларымен айқындалады. 14-бап. Білім беретін оқу бағдарламалары 1. Білім беретін оқу бағдарламалары мазмҧны мен бағыттарына (міндеттеріне) қатысты: 1) жалпы білім беретін (ҥлгілік, жҧмыстық); 2) кәсіптік (ҥлгілік, жҧмыстық); 3) қосымша болып бӛлінеді. Ҥлгілік оқу бағдарламалары мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес әзірленеді. Жҧмыстық оқу бағдарламалары тиісті ҥлгілік оқу жоспарлары мен ҥлгілік оқу бағдарламаларының негізінде әзірленеді. 2. Жалпы білім беретін оқу бағдарламалары жеке адамның жалпы мәдениетін қалыптастырудың, жеке адамды қоғамдағы ӛмірге бейімдеудің міндеттерін шешуге, кәсіпті, мамандықты саналы тҥрде таңдау мен меңгеру ҥшін негіз жасауға бағытталған. Жалпы білім беретін оқу бағдарламалары мазмҧнына қарай мынадай оқу бағдарламаларына: 1) мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту; 2) бастауыш білім беру; 3) негізгі орта білім беру; 4) жалпы орта білім беру болып бӛлінеді. Дарынды адамдардың әлеуетті мҥмкіндіктерін неғҧрлым толық дамыту ҥшін оқу бағдарламасының
жекелеген пәндерін тереңдетіп оқытуды кӛздейтін мамандандырылған білім беретін оқу бағдарламалары әзірленеді. Адамдардың жекелеген санаттары ҥшін психологиялық-медициналық-педагогтік консультациялардың ҧсынымдары ескеріле отырып айқындалатын, білім алушылар мен тәрбиеленушілердің даму және әлеуеттік мҥмкіндіктерінің ерекшеліктері ескерілетін арнайы білім беретін оқу бағдарламалары әзірленеді. 3. Кәсіптік оқу бағдарламалары экономика салаларындағы кәсіптік қызметтердің бағыттары бойынша техникалық, қызмет кӛрсету және басқару еңбегі мамандарын даярлауға, жеке адамның кәсіптік және жалпы білім деңгейін жҥйелі арттыруға бағытталған. Кәсіптік оқу бағдарламалары мазмҧнына қарай: 1) техникалық және кәсіптік білім беретін; 2) орта білімнен кейінгі білім беретін; 3) жоғары білім беретін; 4) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беретін оқу бағдарламаларына бӛлінеді. 4. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары білім алушылардың ӛзін-ӛзі билеуін, шығармашылығын дамыту, олардың қабілеттерін іске асыру, қоғам ӛміріне бейімделуі, азаматтық сана-сезімін, жалпы мәдениетін, салауатты ӛмір салтын қалыптастыру, бос уақытын мазмҧнды ҧйымдастыру ҥшін жағдайлар жасауды кӛздейді. 5. Оқытудың жаңа технологияларын сынақтан ӛткізу, білім берудің жаңа мазмҧнын енгізу ҥшін эксперимент режимінде (эксперименттік алаңдарда) жҧмыс істейтін білім беру ҧйымдарында іске асырылатын эксперименттік білім беретін оқу бағдарламалары әзірленеді. 6. Интеграцияланған бiлiм беретін оқу бағдарламаларын бiлiм беру ҧйымдары әзiрлейдi. Интеграцияланған бiлiм беретін оқу бағдарламалары пәнаралық және деңгейаралық, жоғары оқу орындары аралық және халықаралық болуы мҥмкiн. 7. Әскери мамандықтар бойынша ҥлгілік оқу бағдарламаларын бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша тиісті мемлекеттік органның басшысы бекiтедi. 8. Медициналық және фармацевтік мамандықтар бойынша ҥлгілік оқу бағдарламаларын бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. 9. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында ӛзгеше кӛзделмесе, бiлiм беру ҧйымы лицензиясы болған жағдайда әртҥрлi деңгейдегi оқыту бағдарламаларын iске асыруға қҧқылы. Ескерту. 4-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 15-бап. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламалары 1. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламалары іс-әрекет тҥрлерінің мектеп жасына дейінгі балалар ҥшін ерекшеліктерін ескере отырып, мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартының негізінде әзірленеді. 2. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламалары: 1) балаларды тәрбиелеу, оқыту, дамыту және сауықтыру тҧтастығы принциптерін ескере отырып, мектепке дейінгі және бастауыш білім берудің сабақтастығы мен ҥздіксіздігін қамтамасыз етеді;
2) әр баланың талабын, бейімділігін, қабілеттілігін, дарындылығын іске асыруға және оның даму ерекшеліктері мен денсаулық жағдайын ескере отырып, дара әдіс негізінде оны бастауыш білім берудің білім беру бағдарламасын меңгеруге даярлауға бағдарланады. 3. Мектепке дейінгі оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламалары оқудың, жазудың, есептеудің және тілдік қатынас тәжірибесінің қарапайым дағдыларын қалыптастырады және бастауыш білім беруді меңгеру ҥшін бірдей бастапқы жағдайларды жасауды кӛздейді. 16-бап. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары 1. Бастауыш білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары баланың жеке басын қалыптастыруға, оның жеке қабілеттерін, оқу ісіндегі оң талпынысы мен алғырлығын: негізгі мектептің білім беру бағдарламаларын кейіннен меңгеру ҥшін оқудың, жазудың, есептеудің, тілдік қатынастың, шығармашылық тҧрғыдан ӛзін-ӛзі кӛрсетудің, мінез-қҧлық мәдениетінің берік дағдыларын дамытуға бағытталған. Бастауыш білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламасын игеру мерзімі - тӛрт жыл. 2. Негізгі орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары білім алушылардың ғылым жҥйесінің базалық негіздерін меңгеруге, олардың бойында тҧлғааралық және этносаралық қатынастың жоғары мәдениетін қалыптастыруға, жеке адамның ӛзін-ӛзі билеуіне және кәсіптік бағдарлануына бағытталады. Жалпы білім беретін оқу бағдарламасы білім алушылардың бейін алды даярлығын қамтиды. Әрбір пәннің мазмҧнын зерделеу негізгі орта білім беру деңгейінде аяқталады. Негiзгi орта бiлiм берудің жалпы бiлiм беретін оқу бағдарламасын меңгеру мерзiмi – бес жыл. Он екі жылдық білім беруге кӛшкен жағдайда негiзгi орта бiлiм берудiң жалпы бiлiм беретiн оқу бағдарламасын меңгеру мерзiмi – алты жыл. 3. Жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары жаратылыстану-математикалық және қоғамдық-гуманитарлық бағыттар бойынша бейіндік оқытуды енгізе отырып саралау, интеграциялау және білім беру мазмҧнын кәсіптік бағдарлау негізінде әзірленеді. Жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламасын игеру мерзімі - екі жыл. Ескерту. 16-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 17-бап. Техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары 1. Техникалық және кәсіптік білім беру орта білім беру деңгейінің қҧрамдас бӛлігі болып табылады және қоғамдық-пайдалы кәсіптік қызметтің негізгі бағыттары бойынша білікті қызметкерлер мен орта буын мамандарды даярлауға бағытталған. 2. Техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары олардың мазмҧнына және білім алушылардың даярлық біліктілігінің деңгейіне қарай мынадай білім беретін оқу бағдарламалары болып бӛлінеді: 1) техникалық және қызмет кӛрсету еңбегінің бҧқаралық кәсіптері бойынша кадрлар даярлауды кӛздейтін. Білім беретін оқу бағдарламаларының мазмҧны: жалпы кәсіптік және арнайы пәндерді меңгеру ҥшін бейіндеуші болып табылатын жалпы білім беретін пәндер бойынша интеграцияланған курстарды зерделеуді, кәсіптік дағдыларды меңгеру бойынша ӛндірістік оқудан және кәсіптік практикадан ӛтуді; білім алушыларға нақты кәсіп бойынша кәсіптік біліктіліктің белгіленген деңгейін (разряд, сынып, санат) беруді кӛздейді; 2) экономиканың барлық салаларында жоғары технологиялармен және кәсіптік қызметпен байланысты жҧмыстарды орындаудың кҥрделі (аралас) кәсіптері мен практикалық дағдыларын меңгеруді кӛздейтін. Білім беретін оқу бағдарламаларының мазмҧны: жалпы білім беретін, жалпы гуманитарлық, экономикалық, жалпы кәсіптік, арнайы пәндерді зерделеуді,
кәсіптік дағдыларды игеру және бекіту бойынша ӛндірістік оқудан және кәсіптік практикадан ӛтуді; білім алушыларға нақты мамандық бойынша кәсіптік біліктіліктің жоғары деңгейін беруді кӛздейді; 3) орта буын мамандарды даярлауды қамтамасыз ететін. Білім беретін оқу бағдарламаларының мазмҧны техникалық және кәсіптік білім берудің интеграцияланған білім беретін оқу бағдарламаларын жоғары оқу орындарының 1-2-курстарының білім беретін оқу бағдарламаларымен қоса зерделеуді кӛздейді. Аралық аттестаттау қорытындысы бойынша (оқытудың әрбір курсынан кейін) білім алушыларға нақты мамандық бойынша кәсіптік біліктіліктің қол жеткізген деңгейі (разряды, сыныбы, санаты) беріледі. Оқытудың толық курсын аяқтағаннан және қорытынды аттестаттаудан ӛткеннен кейін білім алушыларға орта буын маманы біліктілігі беріледі. 3. Мәдениет және ӛнер мамандықтары бойынша техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары кӛрсетілген мамандықтар бойынша білім алушылардың ерте мамандануы қағидаты мен даярлау ерекшеліктері ескеріле отырып әзірленеді. Оқыту ҧзақтығы оқу бағдарламаларының кҥрделілігі мен берілетін біліктілік деңгейіне байланысты және ол тиісті мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартымен айқындалады. 4. Жалпы орта білімі бар азаматтар ҥшін техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары жалпы кәсіптік, экономикалық, арнайы пәндерді зерделеуді және таңдаған мамандығы бойынша болашақ кәсіптік қызметін айқындайтын оқу-ӛндірістік жҧмыстарды орындауды кӛздейді. 5. Техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары теориялық және ӛндірістік оқыту бағдарламаларынан және кәсіптік практикадан тҧрады. Ескерту. 17-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 18-бап. Мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламалары Мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламалары негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары негізінде әзірленеді және білім алушылардың ғылым, мәдениет, ӛнер, спорт, әскери іс негіздерін терең игеруіне, олардың шығармашылық әлеуеттері мен дарын-қабілеттерін дамытуға бағытталған. Мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламалары дарынды балаларға арналған мамандандырылған білім беру ҧйымдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскер қатарына шақыруға дейінгі терең даярлықты мамандандырылған мектептерінде іске асырылады. 19-бап. Арнайы білім беретін оқу бағдарламалары 1. Арнайы білім беретін оқу бағдарламалары бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары негізінде әзірленеді және мҥмкіндігі шектеулі балаларды оқытуға және дамытуға бағытталған, білім алушылар мен тәрбиеленушілердің психологиялық-медициналық-педагогтік консультациялар ҧсынымдары ескеріле отырып айқындалатын психикалық-физикалық ерекшеліктері мен танымдық мҥмкіндіктері ескеріледі. 2. Ҧзақ уақыт емделуді қажет ететін адамдар ҥшін, сондай-ақ даму мҥмкіндіктері шектеулі балалар мен жасӛспірімдер ҥшін жалпы білім беретін арнайы тҥзеу оқу бағдарламалары әзірленеді және енгізіледі. 3. Арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламалары Қазақстан Республикасының заңдарында кӛзделген арнайы білім беру ҧйымдарында, жалпы білім беретін мектептерде немесе ҥйде іске асырылады. Ескерту. 19-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 20-бап. Орта білім беруден кейінгі кәсіптік оқу бағдарламалары
1. Орта білім беруден кейінгі кәсіптік оқу бағдарламалары орта білімі бар (жалпы орта немесе техникалық және кәсіптік) азаматтар қатарынан техникалық, қызмет кӛрсету және басқару еңбегінің мамандарын даярлауға бағытталған. Жалпы орта білімі бар азаматтардың орта білім беруден кейінгі кәсіптік оқу бағдарламаларын (медицина мамандықтарынан басқа) игеру мерзімі кемінде екі жыл, ал техникалық және кәсіптік білімі бар адамдар ҥшін - кемінде бір жыл. 2. Орта білім беруден кейінгі кәсіптік оқу бағдарламаларының мазмҧны: 1) кәсіптік пәндермен қатар жоғары білім берудің 1-2 курстарының кәсіптік оқу бағдарламаларымен интеграцияланған, әлеуметтік-гуманитарлық және ғылыми жаратылыстану пәндерін оқуды; 2) оқыту аяқталғаннан кейін қызмет кӛрсету және басқару еңбегінің кіші маманы біліктілігін беруді кӛздейді. Ескерту. 20-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 21-бап. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары 1. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары біліктілікті және (немесе) "бакалавр" академиялық дәрежесін бере отырып мамандар даярлауға, олардың кәсіптік даярлығының деңгейін дәйектілікпен арттыруға бағытталған. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламасы бойынша оқуды аяқтап, "бакалавр" академиялық дәрежесі берілген адамдар біліктілік талаптары жоғары білімі болуды кӛздейтін лауазымдарды атқара алады. 2. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларының мазмҧны жалпы білім беретін пәндер циклін, базалық пәндердің циклін, бейіндеуші пәндердің циклін зерделеуді, сондай-ақ тиісті мамандықтар бойынша кәсіптік практикадан ӛтуді кӛздейді. Жоғары білім берудің кәсіптік білім беретін оқу бағдарламалары мiндеттi қҧрамдас бӛлiктен және таңдау бойынша қҧрамдас бӛлiктен тҧратын пәндерді қамтиды. Білім алушылардың таңдауы бойынша қҧрамдас бӛліктен тҧратын пәндер әрбір циклде міндетті қҧрамдас бӛлікті пәндерді мазмҧндық толықтыруы тиіс. Жоғары оқу орындары білім беру жҥйесін одан әрі дамытуға және жетілдіруге бағытталған оқытудың жаңа технологиялары мен әдістері қамтылатын инновациялық білім беретін оқу бағдарламаларын конкурстық негізде әзірлеуге және енгізуге қҧқылы. 3. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын игеру мерзімі мемлекеттік жалпыға міндетті жоғары білім беру стандартымен айқындалады және кемінде 4 жыл болуға тиіс. 4. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі немесе жоғары білімі бар азаматтар ҥшін жоғары оқу орындары оқыту мерзімін қысқартуды кӛздейтін кәсіптік оқу бағдарламаларын әзірлейді және іске асырады. 5. Жоғары әскери және арнаулы оқу орындары бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша тиісті мемлекеттiк органның басшысы бекiтетін әскери және ӛзге де мамандықтар бойынша кәсiптiк бiлiм беретін оқу бағдарламаларын iске асырады. 6. Интернатураның кәсіптік оқу бағдарламасын игеру денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган тізбесін бекітетін клиникалық мамандықтар бойынша жоғары медициналық білім алған азаматтарды клиникалық практикаға жіберудің міндетті шарты болып табылады. Интернатура туралы ережені денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. Ескерту. 21-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 22-бап. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары
1. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары жоғары білікті ғылыми және педагог кадрлар даярлауға, олардың ғылыми және педагогтік даярлық деңгейін дәйектілікпен арттыруға бағытталған. 2. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беретін кәсіптік оқу бағдарламаларының мазмҧны: базалық және бейіндік пәндерді қамтитын теориялық оқытуды; практиканы; диссертация жаза отырып ғылыми-зерттеу жҧмыстарын жҥргізуді кӛздейді. 3. Резидентураның кәсіптік оқу бағдарламаларын игеру денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган тізбесін бекіткен клиникалық мамандықтар бойынша жоғары медициналық білім алған азаматтарды клиникалық практикаға жіберудің міндетті шарты болып табылады. 23-бап. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары 1. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары білім алушылардың, тәрбиеленушілер мен мамандардың жан-жақты қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған. 2. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары мазмҧнына және бағытына қатысты: 1) білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім беру; 2) қазіргі заман талаптарына сай келетін кәсіптік біліктілікті дамытуға бағытталған, мамандарды қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру оқу бағдарламалары болып бӛлiнедi. 3. Мемлекеттік білім беру ҧйымдары іске асыратын қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын оларға қатысты мемлекеттік басқару органының функцияларын атқаратын органдар бекітеді. Ескерту. 23-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 24-бап. Ересектерге білім беру Ескерту. 24-бап алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 25-бап. Эксперименттік білім беретін оқу бағдарламалары Эксперименттік білім беретін оқу бағдарламалары оқытудың жаңа технологияларын сынақтан ӛткізуге, білім берудің жаңа мазмҧнын енгізуге бағытталған. 5-тарау. БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІН ҦЙЫМДАСТЫРУ 26-бап. Білім алушылар мен тәрбиеленушілерді білім беру ҧйымдарына қабылдауға қойылатын жалпы талаптар 1. Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау тәртібі тиісті ҥлгідегі оқу орындарына қабылдаудың ҥлгілік ережесімен белгіленеді. 1-1. Ерекше мәртебесі бар білім беру ҧйымдарына қабылдау тәртібін олардың ӛздері дербес айқындайды. 2. Білім беру ҧйымдарының қызмет кӛрсету аумақтарында тҧратын барлық балаларды қабылдауды қамтамасыз ететін мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау тәртібі ҥлгілік қабылдау ережелерінің негізінде жергілікті атқарушы органдары бекіткен қабылдау ережесімен белгіленеді. 2-1. "Ӛркен" гранты берілген Қазақстан Республикасының азаматтарын оқуға қабылдауды "Назарбаев Зияткерлік мектептері" мамандандырылған білім беру ҧйымдары жҥзеге асырады.
3. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау конкурстық негізде азаматтардың ӛтініші бойынша жҥзеге асырылады. Конкурстың шарттары білім алу қҧқықтарын сақтауға кепілдік беруге және неғҧрлым қабілетті және тиісті деңгейдегі кәсіптік оқу бағдарламаларын меңгеруге даярлығы бар азаматтарды қабылдауды қамтамасыз етуге тиіс. 3-1. Дербес білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау ҧлттық бірыңғай тестілеу рәсімін қолданбастан, аталған ҧйымдар айқындайтын тәртіппен жҥзеге асырылады. 4. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жыл сайын бекітілетін мамандықтар тізбесіне сәйкес оқытудың кҥндізгі нысаны бойынша жетекші шетелдік жоғары оқу орындарында жоғары оқу орнынан кейінгі білімді алу ҥшін Қазақстан Республикасы азаматының конкурстық негізде "Болашақ" халықаралық стипендиясын алу қҧқығы бар. "Болашақ" халықаралық стипендиясы берілген Қазақстан Республикасының азаматтарымен "Болашақ" халықаралық стипендиясы бойынша оқуға арналған шарт жасалады. 5. Бiлiм беру гранттарын алуға, сондай-ақ техникалық және кәсiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi және жоғары бiлiмдi кадрлар даярлауға мемлекеттiк білім беру тапсырысы бойынша бiлiм алушылардың қҧрамына қабылдауға арналған конкурсты ӛткiзу кезiнде: 1) "Алтын белгi" белгiсімен марапатталған адамдардың; 2) дербес бiлiм беру ҧйымдарының бiлiм туралы қҧжаттары бар адамдардың; 3) тiзбесiн бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi орган айқындайтын жалпы бiлiм беретiн пәндер бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың) (бiрiншi, екiншi және ҥшiншi дәрежелi дипломдармен марапатталған), орындаушылардың республикалық және халықаралық конкурстарының және спорттық жарыстардың (бiрiншi, екiншi және ҥшiншi дәрежелi дипломдармен марапатталған) соңғы ҥш жылдағы жеңiмпаздарының, сондай-ақ ӛздерi таңдаған мамандықтары олимпиаданың, конкурстың немесе спорттық жарыстың пәнiне сәйкес келген жағдайда, жалпы бiлiм беретiн пәндер бойынша ағымдағы жылғы Президенттік, республикалық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (бiрiншi, екiншi және ҥшiншi дәрежелi дипломдармен марапатталған) жеңiмпаздарының басым қҧқығы бар. Бiлiм беру гранттарын алуға, сондай-ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білімді кадрлар даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алушылардың қҧрамына қабылдауға арналған конкурсты ӛткiзу кезiнде кӛрсеткiштер бiрдей болған жағдайда жетiм балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың, медициналық-әлеуметтiк сараптаманың қорытындысына сәйкес тиiстi бiлiм беру ҧйымдарында оқуына болатын жағдайда I және II топтағы мҥгедектердiң, жеңiлдiктері мен кепiлдiктері бойынша Ҧлы Отан соғысының қатысушылары мен соғыс мҥгедектерiне теңестiрiлген адамдардың, бала кезiнен мҥгедектердiң, мҥгедек балалардың және ҥздiк бiлiмi туралы қҧжаттары (куәлiктерi, аттестаттары, дипломдары) бар адамдардың басым қҧқығы бар. 5-1. Білім беру грантын иеленуші оны жоғары оқу орнына қабылдағанға дейін одан бас тартқан жағдайда, білім беру грантын беру туралы куәліктің кҥші жойылады, ал білім беру гранты белгіленген тәртіппен беріледі. 6. Техникалық және кәсіптік білім алу ҥшін жоғары техникалық мектептерге оқуға қабылдау білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындаған шарттармен жҥзеге асырылады. 7. Жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіптік білім алу ҥшін жоғары оқу орындарына оқуға қабылдау білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен конкурстық негізде азаматтардың ӛтініштері бойынша жҥзеге асырылады. 8. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беретін кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарына оқуға тҥсу кезінде: 1) I, II топтағы мҥгедектер, бала кезінен мҥгедектер, мҥгедек-балалар арасынан шыққан азаматтар ҥшін;
2) жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша Ҧлы Отан соғысының қатысушылары мен мҥгедектеріне теңестірілген адамдар ҥшін; 3) ауылдың әлеуметтік-экономикалық дамуын айқындайтын мамандықтар бойынша ауыл жастары арасынан шыққан азаматтар ҥшін; 4) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын ҧлты қазақ адамдар ҥшін; 5) жетім балалар және ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды қабылдау ҥшін квота кӛзделеді. 9. Арнаулы немесе шығармашылық дайындықты қажет ететін мамандықтарға оқуға қабылдау арнаулы немесе шығармашылық емтихандар нәтижелерін ескере отырып жҥзеге асырылады. Мамандықтар тізбесі және арнаулы немесе шығармашылық емтихандарды ӛткізу тәртібі ҥлгілік қабылдау ережелерімен белгіленеді. 10. Рухани (діни) білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау орта білімі бар адамдар арасынан қҧрылтайшы белгілеген тәртіппен жҥзеге асырылады. 11. Мемлекеттік қҧпиялармен жҧмыс істеу талап етілетін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім берудің жекелеген мамандықтары бойынша мемлекеттік білім беру тапсырыстарымен оқуға қабылдау Қазақстан Республикасының мемлекеттік қҧпиялар туралы заңнамасына сәйкес ҧлттық қауіпсіздік органдарының рҧқсаты бар білім беру ҧйымдарында жҥзеге асырылады. 12. Білім беру ҧйымдарына оқуға қабылдау тәртібін осы Заңмен және қабылдаудың тиісті ҥлгілік ережелерімен реттелмеген бӛлігінде білім беру ҧйымдарының қҧрылтайшысы немесе қҧрылтайшылары (мемлекеттік басқару органы) белгілейді. 13. Оқуға тҥскен адамдармен техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ҧйымдары ҥлгі нысанын білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін шарт жасасады. Ескерту. 26-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен. 27-бап. Білім алу нысандары Жеке адамның қажеттіліктері мен мҥмкіндіктері ескеріле отырып, білім беретін оқу бағдарламаларының мазмҧнына, білім берудің әрбір деңгейін алуға қол жеткізу жағдайларының жасалуына қарай оқыту кҥндізгі, кешкі, сырттай оқу, экстернат және мҥмкіндігі шектеулі балалар ҥшін қашықтықтан оқыту нысанында жҥзеге асырылады. Ескерту. 27-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 28-бап. Оқу-тәрбие процесін ҧйымдастыру 1. Білім беру ҧйымдарындағы оқу-тәрбие процесі жҧмыстық оқу жоспарлары мен жҧмыстық оқу бағдарламаларына сәйкес жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымдары жҥзеге асыратын оқу және тәрбие жҧмысын жоспарлау мен есепке алу оқу-тәрбие процесін ҧйымдастырудың негізі болып табылады. Оқу және тәрбие жҧмыстарын жоспарлау оқу жоспарлары мен бағдарламаларының толық кӛлемде уақтылы және сапалы орындалуын қамтамасыз етуге тиіс. Білім беру ҧйымдарындағы оқу және тәрбие жҧмыстарын жоспарлау оқу жылына арналған оқу-тәрбие процесінің графигі мен теориялық және практикалық сабақтардың кестесін бекіту арқылы жҥзеге асырылады. Білім беру ҧйымдарындағы оқу және тәрбие жҧмыстарының есебі теориялық және ӛндірістік оқытудың есепке алу журналдарын және оқу бағдарламаларының оқу сағаттарында орындалуын есепке алу табельдерін жҥргізу арқылы жҥзеге асырылады.
3. Білім беру ҧйымдарындағы тәрбие бағдарламалары білім беру процесінің қҧрамдас бӛлігі болып табылады және білім алушылардың, тәрбиеленушілердің патриоттық, азаматтық, интернационалдық, жоғары моральдық және имандылық сезімін қалыптастыруға, сондай-ақ жан-жақты қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытуға бағытталған. Білім беру ҧйымдарында нәсілдік, этностық, діни, әлеуметтік ымырасыздық пен айырықшалықты насихаттауға, милитаристік және де халықаралық қҧқық пен ізгіліктің жалпыға танылған принциптеріне қайшы келетін ӛзге де идеяларды насихаттауға тыйым салынады. 4. Оқу-тәрбие процесі білім алушылардың, тәрбиеленушілердің, педагог қызметкерлердің адамгершілік қадір-қасиетін ӛзара қҧрметтеу негізінде жҥзеге асырылады. Білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қатысты кҥш кӛрсету, моральдық және психикалық қысым жасау әдістерін қолдануға жол берілмейді. 5. Азаматтарды кҥндізгі бӛлімдерінде оқыту уақыты мерзімді әскери қызметті ӛткеруге теңестірілетін білім беру ҧйымдарындағы білім беру қызметін ҧйымдастыру тәртібін олардың мемлекеттік басқару органдары айқындайды. 6. Әскерге шақырылуға дейінгі және шақырылу жасындағы білім алушылардың негізгі орта білім беру базасындағы алғашқы әскери даярлығы - жалпы орта білім берудің жалпы орта білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беретін кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында (арнаулы білім беру ҧйымдарынан басқа), ал жоғары білім беретін кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен әскери кафедраларда жҥзеге асырылады. 7. Білім беру ҧйымдары білім алушылардың білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеруін бақылау мақсатында білім алушылардың ҥлгерімін ағымдағы бақылауды және білім алушыларды аралық аттестаттауды жҥзеге асырады. Білім беру ҧйымдары білім алушылардың ҥлгеріміне ағымдағы бақылауды және білім алушыларды аралық аттестаттауды жҥргізудің нысандарын, тәртібін және мерзімділігін таңдауда дербес болады. 8. Негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеру білім алушыларды міндетті қорытынды аттестаттаумен аяқталады. 9. Жалпы орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттау ҧлттық бірыңғай тестілеу нысанында немесе мемлекеттік бітіру емтиханы нысанында жҥзеге асырылады. Жалпы орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды және оқуын бiтiретiн жылы орта бiлiмнен кейiнгi немесе жоғары бiлiм беру ҧйымдарына оқуға тҥсуге ниет бiлдiрушiлердi қорытынды аттестаттау ҧлттық бiрыңғай тестiлеу нысанында жҥзеге асырылады. Қазақстан Республикасы Ҥкіметі айқындаған жағдайларда ҧлттық бірыңғай тестілеуге қатыспаған, жалпы орта білім беру ҧйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттау мемлекеттік бітіру емтиханы нысанында жҥзеге асырылады және оқуын бiтiретiн жылы орта бiлiмнен кейiнгi немесе жоғары бiлiм беретiн білім беру ҧйымдарына кешенді тестілеу арқылы тҥсуге мҥмкіндік береді. 10. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдарының білім алушыларын қорытынды аттестаттау: 1) білім беру ҧйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттауды; 2) кәсіптік даярлығының деңгейін бағалауды және біліктілікті беруді қамтиды. Жоғары білімнен кейінгі кәсіптік оқу бағдарламаларын меңгерген білім алушыларды қорытынды аттестаттау ерекшеліктерін білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды. 11. Білім беру ҧйымдары кәмелетке толмаған білім алушылардың, тәрбиеленушілердің ата-аналарына және ӛзге де заңды ӛкілдеріне оқу-тәрбие процесінің барысымен және мазмҧнымен, сондай-ақ білім алушылардың ҥлгерімімен танысу мҥмкіндігін қамтамасыз етеді. Ескерту. 28-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
29-бап. Оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмысты ҧйымдастыру 1. Білім мен ғылымды интеграциялау, оқу-тәрбие процесін қамтамасыз ету және жетілдіру, оқытудың жаңа технологияларын әзірлеу және енгізу, білім беру ҧйымдарында және тиісті инфрақҧрылымда педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыруды қамтамасыз ету мақсатында оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмыс жҥзеге асырылады. 2. Оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жҧмысқа басшылық жасау: жалпы орта білім беру ҧйымдарында аудандық (қалалық) білім бӛлімдерінің әдістемелік кабинеттеріне; техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдарында облыстық (қалалық) білім беруді басқару органдарының әдістемелік кабинеттеріне жҥктеледі. 3. Білім беру ҧйымдарында және тиісті инфрақҧрылымда, оның ішінде оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету ҧйымдарында ғылыми және оқу-әдістемелік қызметті ҥйлестіру білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жҥзеге асырылады. Ескерту. 29-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 30-бап. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту 1. Алты (жеті) жасқа дейiнгi балаларды мектепке дейiнгi тәрбиелеу отбасында немесе бiр жастан бастап мектеп жасына жеткенге дейін мектепке дейiнгi ҧйымдарда жҥзеге асырылады. 2. Мектепке дейiнгi оқыту балаларды мектепте оқытуға мектеп алды даярлық тҥрiнде бес жастан бастап жҥзеге асырылады. Мектеп алды даярлық мiндеттi және отбасында, мектепке дейiнгi ҧйымдарда, жалпы бiлiм беретiн мектептердiң, лицейлердiң және гимназиялардың мектеп алды сыныптарында жҥзеге асырылады. Мемлекеттiк бiлiм беру ҧйымдарындағы мектеп алды даярлық тегiн болып табылады. Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 31-бап. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру 1. 1-сыныпқа оқуға балалар алты (жеті) жастан қабылданады. 2. Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын орта білім беретін ҧйымдардың негізгі тҥрлері мектеп, шағын жинақталған мектеп, гимназия, лицей, бейіндік мектеп болып табылады. 3. Он алты жасқа дейінгі балаларды орта білім беретін мемлекеттік ҧйымдардан шығаруға қҧқыққа қарсы әрекеттер жасағаны, білім беру ҧйымдарының жарғысын ӛрескел және бірнеше рет бҧзғаны ҥшін білім беру ҧйымы мемлекеттік басқару органының шешімі бойынша ерекше жағдайларда рҧқсат етіледі. Жетім балаларды және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды шығару туралы шешім қорғаншы және қамқоршы ҧйымдардың келісімімен қабылданады. Ескерту. 31-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 32-бап. Техникалық және кәсіптік білім беру 1. Техникалық және кәсіптік білім беру негізгі орта және (немесе) жалпы орта білім беру базасында училищелерде, колледждерде және жоғары техникалық мектептерде жҥзеге асырылады. Техникалық және кәсіптік білім беретін ҧйымдардағы оқу процесі оқу-ӛндірістік шеберханаларында, оқу шаруашылықтары мен оқу полигондарында ӛндірістік оқыту шеберінің басшылығымен орындалатын теориялық сабақтарды және ӛндірістік оқытуды қамтиды. 2. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
Ескерту. 32-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 32-1-бап. Кәсіптік даярлық 1. Кәсіптік даярлық белгілі бір жҧмыс тҥрін орындау ҥшін қажетті жаңа немесе ӛзгерген кәсіптік дағдыларды білім алушылардың жедел меңгеруіне бағытталған. Кәсіптік даярлық білім алушының білім деңгейін арттырумен байланысты емес. 2. Қызметкерлердің немесе жҧмыс берушімен еңбек қатынастарында тҧрмайтын ӛзге де адамдардың кәсіптік даярлығын жҧмыс беруші тікелей ҧйымдарда, оқу орталықтарында, курстарда, сондай-ақ заңды тҧлғалардың әр тҥрлі оқу-ӛндірістік қҧрылымдарында немесе техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында жҥргізеді. 3. Кәсіптік даярлық оқыту шартына сәйкес жҧмыс берушінің қаражаты немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған ӛзге де қаражат есебінен жҥзеге асырылады. Кәсіптік даярлықтың нысанын, мазмҧны мен кӛлемін жҧмыс беруші тиісті кәсіп бойынша қолданыстағы білім беретін оқу бағдарламаларының негізінде айқындайды. Кәсіптік даярлық нысандарына кәсіпорындарда оқыту, басқа мамандыққа қайта оқыту, корпоративтік жауапкершілік және оқушылық негізінде кооперативтік оқыту жатады. 4. Кәсіптік даярлық деңгейін бағалау бойынша біліктілік емтиханынан табысты ӛткен адамдарға нақты мамандық бойынша тиісті біліктілік деңгейі беріледі және біліктілікті беру туралы белгіленген ҥлгідегі куәлік (сертификат) беріледі. Ескерту. 5-тарау 32-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 33-бап. Орта білімнен кейінгі білім беру Орта білімнен кейінгі кәсіптік оқу бағдарламалары негізгі тҥрі колледж болып табылатын білім беру ҧйымдарында іске асырылады. Орта білімнен кейінгі кәсіптік оқу бағдарламалары бойынша мамандарды даярлау, тізбесін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін мамандықтар бойынша жҥзеге асырылады. Ескерту. 33-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 34-бап. Жоғары техникалық мектептер Ескерту. 34-бап алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 35-бап. Жоғары білім беру 1. Жоғары білімді жалпы орта немесе техникалық және кәсіптік немесе орта білімнен кейінгі білімі бар азаматтар алады. Азаматтың конкурстық негізде тегін жоғары білім алуға қҧқығы бар. 2. Жоғары бiлiм берудiң кәсiптiк білім беретін оқу бағдарламалары жоғары оқу орындарында iске асырылады. Ҧлттық зерттеу университеті, ҧлттық жоғары оқу орны, зерттеу университеті, университет, академия, институт және оларға теңестiрiлгендер (консерватория, жоғары мектеп, жоғары училище) жоғары оқу орындарының негiзгi тҥрлерi болып табылады. 3. Жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын меңгеру бойынша қорытынды аттестаттаудан табысты ӛткен білім алушыға біліктілік және (немесе) "бакалавр" академиялық дәрежесі беріледі. 4. Білім беру бағдарламаларын іске асыру және ғылыми-қолданбалы зерттеулерді жҥргізу ҥшін жоғары оқу орындары инновациялық-білім беру консорциумын қҧруға және (немесе) оған кіруге қҧқылы. Ескерту. 35-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 36-бап. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру
1. Жоғары оқу орнынан кейінгі білімді жоғары білімі бар азаматтар алады. 2. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жоғары оқу орындарының магистратурасы мен докторантурасында, жоғары оқу орындарының және ғылыми ҧйымдардың резидентурасында, сондай-ақ "Болашақ" халықаралық стипендиясының стипендиаттарын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жыл сайын бекiтiлетiн мамандықтар тiзбесiне сәйкес кҥндiзгi оқыту нысаны бойынша жетекші шет елдердiң жоғары оқу орындарына оқуға жiберу арқылы жҥзеге асырылады. Әскери және ӛзге де мамандықтар бойынша жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсiптiк білім беретін оқу бағдарламаларын iске асыру жоғары әскери және арнаулы оқу орындарының адъюнктурасында жҥзеге асырылады. 3. Кадрларды магистратурада даярлау жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары негізінде: 1) екі жылдық оқу мерзімімен ғылыми және педагогтік; 2) кемінде бір жыл оқыту мерзімімен бейіндік болып екі бағытта жҥзеге асырылады. Мемлекеттік қорытынды аттестаттаудан табысты ӛткен және магистрлік диссертациясын кӛпшілік алдында қорғаған білім алушыға тиісті мамандығы бойынша магистр академиялық дәрежесі беріледі. 4. Докторантурада магистратураның кәсіптік оқу бағдарламалары негізінде кемінде ҥш жыл оқу мерзімімен философия докторлары (РhD) мен бейіні бойынша докторлар даярлау жҥзеге асырылады. 5. Жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық және фармацевтік білім беру резидентураны, магистратура мен докторантураны қамтиды. Резидентурада мамандануына қарай оқыту ҧзақтығы екі жылдан тӛрт жылға дейін клиникалық мамандықтар бойынша тереңдетіле даярлау жҥзеге асырылады. Резидентура туралы ережені денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. Ескерту. 36-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 37-бап. Қосымша білім беру 1. Балаларға қосымша білім беру олардың тҥрлерін білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайтын білім беру ҧйымдарында және мектептен тыс ҧйымдарда жҥзеге асырылады. Қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламалары бойынша білім беру қызметтерін білім алушыларға бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары кӛрсетеді және шарттық негізде ҧсынады. 2. Ересектерге (он сегiз жасқа толған адамдарға) бiлiм беру қоғамда болып жатқан әлеуметтiк-экономикалық ӛзгерiстерге сәйкес бiлiм мен дағдылардың қосымша кӛлемiн алу ҥшiн олардың ӛмiр бойы бiлiм алу қажеттiлiктерiн қанағаттандыруға бағытталған. Ересектерге бiлiм берудi бiлiм беру ҧйымдары, сондай-ақ қосымша бiлiм беретін оқу бағдарламаларын iске асыратын қҧрылымдық бӛлiмшелерi бар заңды тҧлғалар жҥзеге асырады. 3. Кадрлардың біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында, ғылыми ҧйымдарда, біліктілікті арттыру институттарында, ӛндірісте және ғылыми, педагог, инженерлік-техникалық және медицина қызметкерлерінің "Болашақ" халықаралық стипендиясы бойынша шетелдік ҧйымдарда тағылымдамадан ӛтуі кезінде жҥзеге асырылады. 4. Бiлiм беру ҧйымдары басшы кадрларының, педагог және ғылыми қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн арттыру бес жылда кемiнде бiр рет жҥзеге асырылады. 5. Медициналық және фармацевтік кадрлардың біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау медициналық білім және ғылым ҧйымдарында жҥзеге асырылады. 6. Қазақстан Республикасының азаматтары тағылымдамадан ӛту ҥшін "Болашақ" халықаралық стипендиясын алуға арналған конкурсқа қатысуға қҧқылы. Тағылымдамадан ӛту ҥшін "Болашақ" халықаралық стипендиясын алуға баллдары теңдей болған кезде Президенттік олимпиада жеңімпазы ғылыми жетекшісінің басым қҧқығы бар. "Болашақ" халықаралық стипендиясы берілген Қазақстан Республикасының азаматтарымен "Болашақ" халықаралық стипендиясы бойынша тағылымдамадан ӛту туралы шарт жасалады.
Ескерту. 37-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 37-1-бап. Жеке педагогтік қызмет 1. Табыс алумен байланысты жеке педагогтік қызмет кәсіпкерлік қызмет болып табылады. Жеке педагогтік қызметпен айналысатын тҧлғаны мемлекеттік тіркеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жҥзеге асырылады. 2. Жеке педагогтік қызмет лицензияланбайды. Ескерту. 5-тарау 37-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 38-бап. Білім алушылардың кәсіптік практикасы 1. Білім алушылардың кәсіптік практикасы мамандар даярлайтын кәсіптік оқу бағдарламаларының қҧрамдас бӛлігі болып табылады. Кәсіптік практика тиісті ҧйымдарда жҥргізіледі және оқыту процесінде алған білімдерді бекітуге, практикалық дағдыларды игеруге және озық тәжірибені меңгеруге бағытталған. 2. Кәсіптік практиканың тҥрлері, мерзімдері мен мазмҧны жҧмыстық оқу бағдарламаларымен және жҧмыстық оқу жоспарларымен айқындалады. 3. Кәсіптік практиканы ӛткізу ҥшін білім беру ҧйымдары шарттық негізде практиканың базасы ретінде ҧйымдары айқындайды, олармен практиканы ӛткізудің келісілген бағдарламалары мен кҥнтізбелік кестелерін бекітеді. Шарттарда білім беру ҧйымының, практиканың базасы болып табылатын ҧйымдардың және білім алушылардың міндеттері мен жауаптылықтары айқындалады. 4. Кәсіптік практикаға кететін шығындар білім беру ҧйымдарында және практиканың базасы болып табылатын ҧйымдарда кӛзделеді және жасасылған шарттармен айқындалады. 5. Практиканың базалары болып табылатын ҧйымдармен шарттар білім алушылардың кәсіптік практикасын ӛткізуге арналған шарттардың ҥлгілік нысаны негізінде жасасылады. 39-бап. Білім беру туралы қҧжаттар 1. Лицензиясы бар, мемлекеттік аттестаттаудан ӛткен және негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары қорытынды аттестаттаудан ӛткен азаматтарға білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттар береді. Аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдарының және білім беретін оқу бағдарламаларының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында мамандандырылған аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымдары азаматтарға аккредиттелген білім беретін оқу бағдарламалары (мамандықтар) бойынша білім туралы ӛзіндік ҥлгідегі қҧжаттарды беруге қҧқылы. Білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттарды толтыруға қойылатын талаптарды білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды. Дербес білім беру ҧйымдарының білім туралы қҧжаттары білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі қҧжаттарға теңестіріледі. 1-1. Ерекше мәртебесі бар білім беру ҧйымдары білім туралы ӛзіндік ҥлгідегі қҧжаттар бере алады. 2. Білім туралы мемлекеттік ҥлгідегі не ӛзіндік ҥлгідегі қҧжаттың болуы келесі деңгейдегі білім беру ҧйымдарында білім алуды жалғастыру ҥшін қажетті талап болып табылады. 3. Білім алуды аяқтамаған не қорытынды аттестаттаудан ӛтпеген азаматтарға белгіленген ҥлгідегі анықтама беріледі. 4. Шетелдік білім беру ҧйымдары берген білім туралы қҧжаттар Қазақстан Республикасының аумағында халықаралық шарттар (келісімдер) негізінде танылады. Халықаралық шарттар (келісімдер) болмаған кезде азаматтардың шетелдік білім беру ҧйымдарында
алған білімі туралы қҧжаттарын нострификациялау және оларға тиісті куәліктерді беру білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жҥзеге асырылады. 5. "Болашақ" халықаралық стипендиясын иеленуші Қазақстан Республикасының азаматтарына шетелдік жоғары оқу орындары, ғылыми орталықтары мен зертханалары берген білім туралы қҧжаттар тану немесе нострификациялау рәсімдерінен ӛтпей-ақ Қазақстан Республикасында танылады. Ескерту. 39-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен. 6-тарау. БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІНІҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ РҚАО-ның ескертпесі! 40-бапқа ӛзгеріс енгізу кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 40-бап. Білім беру ҧйымдары 1. Бір немесе бірнеше білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын және (немесе) білім алушыларды, тәрбиеленушілерді асырау мен тәрбиелеуді қамтамасыз ететін заңды тҧлғалар білім беру ҧйымдары болып табылады. Білім беру ҧйымдарын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке және заңды тҧлғалар (қҧрылтайшылар) қҧрады. Білім беру ҧйымдарының қызметі тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымдары қызметінің ҥлгілік ережелерімен және солардың негізінде әзірленген жарғылармен реттеледі. 2. Білім беру ҧйымдарында білім беру қызметін жҥргізу қҧқығы: 1) лицензиялауды талап ететін білім беру қызметінің кіші тҥрлері ҥшін – егер Қазақстан Республикасының заңдарында ӛзгеше кӛзделмесе, лицензия алған сәттен бастап және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен лицензиядан айыру немесе оны жарамсыз деп тану туралы соттың шешімі заңды кҥшіне енген сәттен бастап; 2) лицензиялауды талап етпейтін білім беру қызметінің кіші тҥрлері ҥшін – заңды тҧлғаларды мемлекеттік тіркеген сәттен бастап туындайды. 2-1. Заңды тҧлға ретінде мемлекеттік тіркеуден ӛткен кезден бастап алты ай ішінде білім беру қызметімен айналысу қҧқығына лицензия алмаған жағдайда білім беру ҧйымы сот тәртібімен таратылады. Осы мерзімнің ӛтуін білім беру саласындағы уәкілетті орган білім беру ҧйымының білім беру қызметімен айналысу қҧқығына лицензия алу туралы материалдарын қарау мерзіміне тоқтата тҧрады. 3. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында ӛзгеше кӛзделмесе, бiлiм беру ҧйымының мәртебесін (ҥлгісін, тҥрін) оның қҧрылтайшылары айқындайды және осы Заңның талаптары, білім беру қызметін лицензиялау кезіндегі біліктілік талаптары, тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымдары қызметінің ҥлгілік ережелері ескеріле отырып, оның жарғыларында кӛрсетіледі. 4. Іске асырылатын білім беретін оқу бағдарламаларына қарай білім беру ҧйымдарының мынадай ҥлгілері болуы мҥмкін: 1) мектепке дейінгі ҧйымдар; 2) жалпы білім беру ҧйымдары (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта); 3) техникалық және кәсіптік білім беру; 4) орта білімнен кейінгі білім беру; 5) жоғары білім беру; 6) жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру; 7) мамандандырылған білім беру ҧйымдары; 8) арнайы білім беру ҧйымдары; 9) жетім балалар мен ата-анасының (заңды ӛкілдерінің) қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ҧйымдары; 10) балаларға арналған қосымша білім беру ҧйымдары; 11) ересектерге арналған қосымша білім беру ҧйымдары. Білім беру ҧйымдары тҥрлерінің номенклатурасын білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді.
5. Медициналық білім беру ҧйымдары қаржыландырылуы Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған кӛздерден жҥзеге асырылатын клиникалық базасы бар болған кезде ғана жҧмыс істеуі мҥмкін. Клиникалық базалар туралы ережені денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. Ескерту. 40-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 41-бап. Білім беру ҧйымының жарғысы 1. Білім беру ҧйымының жарғысы Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында кӛзделген талаптардан басқа, мыналарды: 1) іске асырылатын білім беретін оқу бағдарламаларының тізбесін; 2) білім беру ҧйымдарына қабылдау тәртібін; 3) білім беру процесін ҧйымдастыру тәртібін (оның ішінде оқыту және тәрбиелеу тілін (тілдерін), білім алушылардың, тәрбиеленушілердің сабақ режимін); 4) білімдерді ағымдағы бақылау, білім алушыларды аралық және қорытынды аттестаттау жҥйесін, оларды ӛткізудің нысандарын және тәртібін; 4-1) білім алушыларды, тәрбиеленушілерді оқудан шығару негіздерін және тәртібін; 5) ақылы қызмет кӛрсетудің тізбесін және тәртібін; 6) білім беру ҧйымының білім алушылармен, тәрбиеленушілермен және (немесе) олардың ата-аналарымен және ӛзге де заңды ӛкілдерімен қатынастарын ресімдеу тәртібін қамтуға тиіс. 2. Білім беру ҧйымының жарғысында оның қызметіне қатысты және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін ӛзге де ережелер қамтылуы мҥмкін. 3. Білім беру ҧйымының жарғысы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітіледі. Ескерту. 41-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 42-бап. Білім беру ҧйымдарын қҧру, қайта ҧйымдастыру және тарату 1. Білім беру ҧйымдарын қҧру, қайта ҧйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымы лицензиясынан айырылған немесе таратылған жағдайда оның қҧрылтайшысы (қҧрылтайшылары) білім алушыларды оқуын жалғастыру ҥшін басқа білім беру ҧйымдарына ауыстыруға шаралар қолданады. 43-бап. Білім беру ҧйымдарының қҧзыреті 1. Білім беру ҧйымдары Қазақстан Республикасының заңнамасында, тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымдарының қызметі туралы ҥлгілік ережелер мен білім беру ҧйымдарының жарғыларында белгіленген шектерде оқу-тәрбие процесін жҥзеге асыруда, кадрларды іріктеу мен орналастыруда ғылыми, қаржы-шаруашылық және ӛзге де қызметте дербес болады. 2. Білім беру ҧйымдары ӛз қызметін жария тҥрде жҥзеге асырады, жҧртшылықты оқу, ғылыми-зерттеу және қаржы қызметі туралы хабардар етеді. 3. Білім беру ҧйымдарының қҧзыретіне мынадай функциялар:
1) ішкі тәртіп ережелерін әзірлеу және бекіту; 2) әскери мамандықтар және арнаулы мемлекеттік органдар оқу орындарының және қҧқық қорғау органдары білім беру ҧйымдарының мамандықтары бойынша жҧмыс оқу бағдарламаларын бекітуден басқа, жҧмыс оқу жоспарлары мен жҧмыстық оқу бағдарламаларын әзiрлеу және бекiту; 2-1) қысқартылған оқыту мерзімімен білім беретін оқу бағдарламаларын әзірлеу және бекіту; 3) егер осы Заңда және қабылдаудың Ҥлгілік ережесінде ӛзгеше кӛзделмесе білім беру қызметін жҥргізу қҧқығына берілген лицензияға сәйкес білім алушылардың, тәрбиеленушілердің контингентін қалыптастыру; 4) оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде оқытудың кредиттік технологиясын және қашықтықтан білім беру технологияларын енгізу; 5) ҧлттық бірыңғай тестілеу мен техникалық және қызмет кӛрсету еңбегінің кәсіптері (мамандықтары) бойынша біліктілікті беруді қоспағанда, білім алушылардың ҥлгерімін ағымдық бақылауды, аралық және қорытынды аттестатталуын жҥргізу; 6) ӛз қаржы қаражаттары шектерінде мемлекеттік білім беру ҧйымдарындағы қызметкерлерге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен лауазымдық айлықақылар (ставкалар), қосымша ақылар, ҥстеме ақылар және ӛзге де ынталандыратын тӛлемдер белгілеу; 7) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен кадрлардың біліктілігін арттыруды және оларды қайта даярлауды қамтамасыз ету; 8) білім беру ҧйымдарын материалдық-техникалық қамтамасыз ету, жарақтандыру мен жабдықтау; 9) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен ақылы негізде тауарларды (жҧмыстарды, қызметтер кӛрсетуді) ҧсыну; 10) жарғылық қызметті жҥзеге асыру ҥшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қосымша қаржылық және материалдық қаражат кӛздерін тарту; 11) білім алушыларды тамақпен және медициналық қызмет кӛрсетумен қамтамасыз ету, білім алушылардың, тәрбиеленушілердің денсаулығын сақтау мен нығайтуды қамтамасыз ету; 12) білім алушылардың, тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарына Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген қосымша жеңілдіктер материалдық қамсыздандыру тҥрлерінің уақтылы берілуін қамтамасыз ету; 13) білім алушылар мен тәрбиеленушілерді асырау және олардың тіршілік ету жағдайларының белгіленген нормалардан тӛмен болмауын қамтамасыз ету; 14) қоғамдық ӛзін-ӛзі басқару органдарының, қоғамдық бірлестіктердің қызметіне жәрдемдесу; 15) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қаржылық есептілікті табыс ету; 16) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 17) жоғары оқу орындарында білім алушыларға "бакалавр" және "магистр" академиялық дәрежелерін беру; 18) кадрларды кәсіптік даярлаудың қазіргі заманғы нысандарын енгізу жатады. 4. Ерекше мәртебесі бар білім беру ҧйымы білім беру қызметтерін кӛрсету шартының нысанын ӛз бетінше бекітеді. 5. Ерекше мәртебесі бар білім беру ҧйымдары білім беру қызметін ӛз бетінше әзірлеген білім беретін оқу бағдарламалары, білім алушылар мен профессорлық-оқытушылық қҧрамның арақатынасы, оқу жҥктемесінің нормалары, еңбекақы тӛлеу нысандары мен мӛлшерінің негізінде жҥзеге асырады.
Ескерту. 43-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.05.2013 № 93-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 44-бап. Білім беру ҧйымдарын басқару 1. Білім беру ҧйымдарын басқару Қазақстан Республикасының заңнамасына, тиісті ҥлгідегі білім беру ҧйымы қызметінің ҥлгілік ережелері мен білім беру ҧйымының жарғысына сәйкес жеке-дара басқару және алқалылық принциптерімен жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымын тікелей басқаруды оның басшысы жҥзеге асырады. 3. Лауазымға тағайындау және лауазымнан босату тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын жекелеген мемлекеттік жоғары оқу орындарының бірінші басшыларын қоспағанда, білім беру ҧйымының басшысы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен лауазымға тағайындалады және лауазымнан босатылады. Бірінші басшыларын Қазақстан Республикасының Президенті лауазымға тағайындайтын және лауазымнан босататын мемлекеттік жоғары оқу орындарының тізбесін Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді. Мемлекеттік мекеме ҧйымдық-қҧқықтық нысанындағы мемлекеттік орта білім беру ҧйымының басшысы лауазымға конкурстық негізде тағайындалады. 4. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 5. Мемлекеттік білім беру ҧйымының басшысы ҥш жылда бір рет Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен аттестаттаудан ӛтеді. Қазақстан Республикасының Президенті лауазымға тағайындайтын және лауазымнан босататын жекелеген мемлекеттік жоғары оқу орындарының бірінші басшыларының аттестаттаудан ӛту тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды. 6. Мемлекеттік білім беру ҧйымының (медициналық және фармацевтік білім беру ҧйымдарынан басқа) басшысы мемлекеттік басқару органымен келісім бойынша бас бухгалтерді лауазымға тағайындайды және лауазымнан босатады. 7. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарының басшыларына ӛздерінің лауазымдарын білім беру ҧйымдары ішіндегі немесе одан тыс жерлердегі басқа да басшылық (ғылыми және ғылыми-әдістемелік басшылықтан басқа) лауазымдармен қоса атқаруға тыйым салынады. 8. Мемлекеттік білім беру ҧйымдары басшыларының лауазымдық міндеттерін қоса атқаруға болмайды. 9. Білім беру ҧйымдарында алқалы басқару органдары қҧрылады. Білім беру ҧйымын алқалы басқарудың нысандары, оларды сайлау тәртібімен қоса, жҧмысты ҧйымдастырудың ҥлгілік ережелерін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін білім беру ҧйымының кеңесі (ғылыми кеңес), қамқоршылық кеңес, педагогтік, әдістемелік (оқу-әдістемелік, ғылыми әдістемелік), кеңестер және басқа да нысандар бола алады. 9-1. Дербес білім беру ҧйымдарын қоспағанда, мемлекеттік техникалық және кәсіптік білім беру ҧйымының алқалы басқару органының қҧрамына Қазақстан Республикасының Ҧлттық кәсіпкерлер палатасының ӛкілі келісу бойынша кіреді. 10. Осы бап қадағалау кеңесі бар шаруашылық жҥргізу қҧқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның ҧйымдық-қҧқықтық нысанында қҧрылған білім беру ҧйымдарына «Мемлекеттік мҥлік туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген ережелерге қайшы келмейтін бӛлігінде қолданылады. Ескерту. 44-бапқа ӛзгерістер енгізілді - ҚР 2011.03.01 N 414-IV (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк
он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi); 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 45-бап. Еңбек қатынастары және білім беру ҧйымы басшысының жауапкершілігі 1. Қызметкер мен білім беру ҧйымының еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен реттеледі. Жоғары оқу орындарындағы ғылыми-педагогтік қызметкерлердің (профессорлық-оқытушылық қҧрамның, ғылыми қызметкерлердің) лауазымдарға орналасуы конкурстық негізде жҥзеге асырылады. 2. Азаматтарды кҥндізгі бӛлімдерінде оқыту уақыты әскери қызметті ӛткеруге теңестірілетін білім беру ҧйымдарының басшылары мен профессорлық-оқытушылық қҧрамын лауазымға тағайындау тәртібін және олардың еңбек жағдайларын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес олардың мемлекеттік басқару органдары айқындайды. 3. Білім беру ҧйымының басшысы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен: 1) білім беру ҧйымы білім алушыларының, тәрбиеленушілерінің, қызметкерлерінің қҧқықтары мен бостандықтарын бҧзғаны; 2) ӛзінің қҧзыретіне жатқызылған функцияларды орындамағаны; 3) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының талаптарын бҧзғаны; 4) білім беру ҧйымы білім алушыларының және тәрбиеленушілерінің, қызметкерлерінің оқу-тәрбие процесі кезіндегі ӛмірі мен денсаулығы; 5) қаржы-шаруашылық қызметтің жай-кҥйі, оның ішінде материалдық және ақша қаражаттарын нысаналы пайдаланбағаны; 6) нормативтік қҧқықтық актілерде және еңбек шартының талаптарында кӛзделген талаптарды ӛзге де бҧзғаны ҥшін жауаптылықта болады. 45-1-бап. Кәсіптік білім беру саласындағы әлеуметтік әріптестік 1. Кәсіптік білім беру саласындағы әлеуметтік әріптестік білім беру жҥйесінің қызметі нәтижелерінің барабарлығын арттыруға, кадрларды даярлау деңгейін экономика салаларының және жҧмыс берушілердің қажеттіліктеріне жақындатуға, оқытудың ӛндіріспен байланысын нығайтуға, қаржыландырудың қосымша кӛздерін тартуға бағытталған. 2. Кәсіптік білім беру саласындағы әріптестердің ӛзара іс-қимылдарының негізгі бағыттары: 1) жҧмыс берушілердің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын, ҥлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламаларын әзірлеуге қатысу; 2) кәсіпорындардың технологиялық базасын пайдалана отырып, білім алушылардың кәсіптік практикасын, арнайы пәндер бойынша оқытушылардың және мамандардың тағылымдамаларын ҧйымдастыру; 3) мамандар даярлау және оларды жҧмысқа орналастыруға жәрдемдесу мәселелері бойынша тараптардың ӛзара іс-қимылдарын дамыту; 4) экономиканың тиісті салаларында кәсіптік қызмет тәжірибесі бар мамандарды оқыту процесіне тарту; 5) кәсіптік білім беру сапасын бақылауды ҧйымдастыруға және тҥлектердің кәсіптік даярлығын бағалауға қатысу; 6) жҧмыс берушілердің қаржылай қаражатын білім беру ҧйымдарын дамытуға тарту болып табылады. 3. Әлеуметтік әріптестік: 1) республикалық деңгейде; 2) ӛңірлік (облыстық, қалалық, аудандық) деңгейде комиссиялар қҧру арқылы тараптардың ӛзара іс-қимылы жолымен жҥзеге асырылады. 4. Кәсіптік және техникалық білім беру саласындағы әлеуметтік әріптестік жӛніндегі комиссиялардың ҥлгі ережесі мен қызметінің тәртібін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді.
Ескерту. 6-тарау 45-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; ӛзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 130-V(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен. 46-бап. Білім беру жҥйесіндегі бірлестіктер Білім беру жҥйесіндегі білім беру қызметі субъектілерінің мҥдделерін олардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қҧрылған және әрекет ететін бірлестіктері білдіре алады. 47-бап. Білім алушылар мен тәрбиеленушілердің қҧқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі 1. Қазақстан Республикасы азаматтарының, Қазақстан Республикасында тҧрақты тҧратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың қабылдау талаптарына сәйкес білім беру ҧйымдарын және білім алу нысандарын таңдауға қҧқығы бар. 2. Білім алатын адамдар білім алушылар немесе тәрбиеленушілер болып табылады. Бiлiм алушыларға оқушылар, кадеттер, студенттер, магистранттар, адъюнкттар, интерндер, курсанттар, тыңдаушылар және докторанттар жатады. Тәрбиеленушілерге мектепке дейінгі, интернаттық ҧйымдарда білім алушы және тәрбиеленуші адамдар жатады. 3. Білім алушылар мен тәрбиеленушілердің: 1) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына сәйкес сапалы білім алуға; 2) білім беру ҧйымы кеңесінің шешімі бойынша жалпыға міндетті мемлекеттік білім беру стандарттары шеңберінде жеке оқу жоспарлары, қысқартылған білім беретін оқу бағдарламалары бойынша оқуға; 3) оқу жоспарларына сәйкес баламалы курстарды таңдауға; 4) ӛзінің бейімділігі мен қажеттеріне қарай қосымша білім беру қызметтерін, білімдерді ақылы негізде алуға; 5) білім беру ҧйымдарын басқаруға қатысуға; 6) қайта қабылдануға және бір оқу орнынан басқасына, бір мамандықтан басқасына, ақылы негізден мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша оқуға немесе оқудың бір нысанынан басқасына ауысуға; 7) білім беру ҧйымдарында ақпараттық ресурстарды тегін пайдалануға, оқулықтармен, оқу-әдістемелік кешендермен және оқу-әдістемелік қҧралдармен қамтамасыз етілуге; 8) спорт, оқу, акт залдарын, компьютерлік сыныптарын және кітапхананы тегін пайдалануға; 9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес халықты жҧмыспен қамту саласындағы жағдай туралы ақпарат алуға; 10) ӛзінің пікірі мен сенімін еркін білдіруге; 11) ӛзінің адамдық қадір-қасиетінің қҧрметтелуіне; 12) оқудағы, ғылыми және шығармашылық қызметтегі табыстары ҥшін кӛтермеленуге және сыйақы алуға қҧқығы бар. 4. Меншік нысаны мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, барлық білім беру ҧйымдарының кҥндізгі оқу нысаны бойынша білім алушылары мен тәрбиеленушілерінің: 1) жергілікті ӛкілді органдардың шешімі бойынша қоғамдық кӛлікте (таксиден басқа) жеңілдікпен жол жҥруге; 2) оқудан бос уақытта оқуды жҧмыспен ҧштастыруға;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әскери қызметке шақырылу мерзімін кейінге қалдыруға қҧқығы бар. 5. Медициналық айғақтар бойынша және ӛзге де ерекше жағдайларды білім алушыға академиялық демалыс берілуі мҥмкін. 6. Азаматтар бітірген білім беру ҧйымдарының меншік нысандарын қарамастан, келесі деңгейдегі білім беру ҧйымына тҥсу кезінде бірдей қҧқықтарға ие болады. 6-1. Білім беру саласындағы уәкілетті орган «Назарбаев Зияткерлік мектептерін» және халықаралық мектептерді бітіргеннен кейін білім туралы қҧжат алған адамдарға білім беру гранттарын алуға арналған конкурсқа қатысу ҥшін ҧлттық бірыңғай тестілеу нәтижелері туралы сертификаттар береді. Сертификаттардың балдары білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін шәкіл бойынша қорытынды бағаларды (балдарды) ауыстыру арқылы белгіленеді. 6-2. Жалпы білім беретін пәндер бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың) соңғы ҥш жылдағы жеңімпаздары, сондай-ақ жалпы білім беретін пәндер бойынша ағымдағы жылғы осы халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың) қатысушылары (ерекше ҥлгідегі аттестат және "Алтын белгі" белгісін алуға ҥміткер тҥлектерді қоспағанда) білім беру саласындағы уәкілетті орган қорытынды бағаларды сертификаттар баллына ауыстыру негізінде берген ҧлттық бірыңғай тестілеудің нәтижелері туралы сертификаттар алады. Білім алушының жылдық бағаларын сертификаттар баллына ауыстыруға арналған шәкілді білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді. 7. Білім беру ҧйымдарында кҥндізгі оқу нысаны бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алушы (кәсіптік лицейлердің оқушыларынан басқа) студенттерге, интерндерге, магистранттарға, докторанттарға, резидентура тыңдаушыларына, жоғары оқу орындарының дайындық бӛлімдерінің тыңдаушыларына мемлекеттік стипендия тӛленуі мҥмкін. Мемлекеттік стипендияны тағайындау және тӛлеу қағидаларын, сондай-ақ оның мӛлшерін Қазақстан Республикасының Ҥкіметі бекітеді. Мемлекеттiк атаулы стипендия жоғары оқу орындарының неғҧрлым дарынды магистранттарына және Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының кҥндiзгi оқу нысаны бойынша бiлiм алушыларына жоғары оқу орындары ғылыми кеңестерiнiң шешiмдерi негiзiнде тӛленеді. Кӛзі кӛрмейтін мҥгедектердің және қҧлағы естімейтін мҥгедектердің, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және қорғаншылыққа (қамқорлыққа) алынған балалардың, сондай-ақ кезекті аралық аттестаттаудың нәтижелері бойынша "ҥздік" деген бағаға ғана оқитын студенттер мен магистранттардың мӛлшерін Қазақстан Республикасының Ҥкіметі айқындайтын жоғары мемлекеттік стипендия алуға қҧқығы бар. Жеке және заңды тҧлғалар тағайындайтын атаулы стипендиялар техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ҧйымдарында оқытудың кҥндізгі нысаны бойынша білім алушыларға тағайындалады. Атаулы стипендиялардың мӛлшерін және оларды тӛлеу тәртібін оларды тағайындаған органдар мен тҧлғалар айқындайды. 8. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 9. Мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес оқуға қабылданған білім алушыларды білім беру ҧйымдары ӛздері белгілеген тәртіппен жатақханалардағы орындармен қамтамасыз етеді. 10. Білім алушылар мен тәрбиеленушілерді оқу процесінен алаңдатуға жол берілмейді. 11. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ҧйымдарында білім алушы және (немесе) тәрбиеленуші жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар толық мемлекет қамқорлығында ҧсталады. 12. Білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарына Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес басқа да жеңілдіктер беріледі.
13. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беретін ҧйымдарда мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушылардың қысқы және жазғы каникул кезінде қалааралық теміржол және автомобиль (таксиден басқа) кӛлігінде жеңілдікпен жол жҥруге қҧқығы бар. 14. Білім алушылар мен тәрбиеленушілер мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес білімді, шеберлікті, практикалық дағдылар мен біліктілікті меңгеруге, ішкі тәртіп ережелерін сақтауға, білім беру ҧйымының жарғысында және білім беру қызметтерін кӛрсету туралы шартта кӛзделген басқа да талаптарды орындауға міндетті. 15. Білім алушылар мен тәрбиеленушілер ӛздерінің денсаулығы ҥшін қам жеуге, рухани және тән саулығын ӛздігінен жетілдіруге ҧмтылуға міндетті. 15-1. Білім алушылар білім беру ҧйымдарында белгіленген киім ҥлгісін сақтауға міндетті. 16. Білім алушылар мен тәрбиеленушілер педагог қызметкердің ар-намысы мен қадір-қасиетін, ӛздері білім алатын оқу орнының дәстҥрлерін қҧрметтеуге міндетті. 17. Осы Заңның 26-бабы 8-тармағының 3) тармақшасында белгiленген квота шегiнде педагогтік, медициналық және ветеринарлық мамандықтар бойынша оқуға тҥскен ауыл жастары қатарынан шыққан азаматтар жоғары оқу орнын бітіргеннен кейiн тиісінше мемлекеттік бiлiм беру ҧйымдарында, мемлекеттік медицина ҧйымдарында, ветеринария саласында қызметін жҥзеге асыратын мемлекеттік органдар бӛлімшелерінде не ауылдық жерде орналасқан мемлекеттік ветеринария ҧйымдарында кемiнде ҥш жыл жҧмысты ӛтеуге мiндеттi. Мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде педагогтік және медициналық мамандықтар бойынша білім алушы азаматтар Қазақстан Республикасының Ҥкіметі айқындайтын тәртіппен мемлекеттік білім беру ҧйымдарында және мемлекеттік медицина ҧйымдарында жҧмысты ӛтеуге міндетті. Мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде философия докторлары (РhD) бағдарламасы бойынша докторантураға оқуға тҥскен азаматтар оқуын бітіргеннен кейін жоғары оқу орындарында немесе ғылыми ҧйымдарда кемінде ҥш жыл жҧмысты ӛтеуге міндетті. Осы тармақта аталған адамдардың жҧмысты ӛтеу жӛніндегі ӛз міндеттерін орындауына немесе жҧмысты ӛтемеген жағдайда бюджет қаражатының шығыстарын ӛтеуіне мониторингті және олардың сақталуына бақылауды қамтамасыз ету білім беру саласындағы уәкілетті орган сенім білдірген агентке жҥктеледі. 17-1. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарына және мемлекеттік медицина ҧйымдарына жҧмысқа бірінші кезекте бӛліну қҧқығына мыналар ие: 1) жҧбайы (зайыбы) бос орынды ҧсынған елді мекенде немесе оған жақын орналасқан елді мекенде тҧратын, жҧмыс істейтін немесе қызметін ӛткеретін адамдар; 2) ата-анасының біреуі немесе екеуі де І және ІІ топтағы мҥгедектер болып табылатын адамдар, сондай-ақ бос орынды ҧсынған елді мекенде қорғаншылар және қамқоршылар тҧрақты тҧрғындар болып табылатын адамдар. 17-2. Осы баптың 17-тармағында кӛзделген жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндеттен босату жас мамандарды жеке-жеке бӛлу жӛніндегі комиссияның шешімімен мынадай санаттағы жас мамандарға: 1) жҧбайы (зайыбы) тҧратын, жҧмыс істейтін немесе қызметін ӛткеретін елді мекенде не жақын орналасқан елді мекенде бос орын болмаған жағдайдағы адамдарға; 2) І және ІІ топтағы мҥгедектерге; 3) одан әрі оқу ҥшін магистратураға, резидентураға, докторантураға тҥскен адамдарға; 4) жҥкті әйелдерге, ҥш жасқа дейінгі баласы (балалары) бар, сондай-ақ ҥш жасқа дейінгі баланы (балаларды) ӛзі тәрбиелеп жатқан адамдарға беріледі. 17-3. Оқумен байланысты бюджет қаражаты есебінен шыққан шығыстар ӛтелместен, осы баптың 17-тармағында кӛзделген жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндеттің тоқтатылуы: 1) жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндеттің орындалуына байланысты; 2) тиісті қҧжатпен расталатын білім алушының (жас маманның) қайтыс болуына байланысты; 3) жҧмысты ӛтеу мерзімі ішінде І және ІІ топтағы мҥгедектік белгіленген жағдайда; 4) осы баптың 17-2-тармағында кӛзделген жағдайларда жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндеттен босатылуына байланысты басталады. 17-4. Осы баптың 17-2-тармағында кӛзделген жағдайларды қоспағанда, осы баптың 17-тармағында кӛзделген жҧмысты ӛтеу жӛніндегі міндетті орындамағаны ҥшін жас маман ӛзінің оқуына байланысты бюджет қаражаты есебінен шыққан шығыстарды ӛтеуге міндетті.
18. Білім алушылардың, тәрбиеленушілердің міндеттерін бҧзғаны ҥшін оларға білім беру ҧйымының ішкі тәртібінің ережелерімен және жарғысымен кӛзделген тәртіптік ықпал ету шаралары не білім беру қызметтерін кӛрсету туралы шартта кӛзделген ӛзге де шаралар қолданылуы мҥмкін. Ескерту. 47-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.09 № 535-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 48-бап. Білім алушылардың, тәрбиеленушілердің денсаулығын сақтау 1. Білім беру ҧйымдарында білім алушылардың, тәрбиеленушілердің науқастануын болдырмау, денсаулығын нығайту, тән саулығын жетілдіру, салауатты ӛмір салтына қалыптастыру жӛніндегі қажетті шаралардың орындалуы қамтамасыз етіледі. 2. Білім алушылардың, тәрбиеленушілердің оқу жҥктемесі, сабақ режимі мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары, санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар, оқу жоспарлары мен денсаулық сақтау және білім беру органдарының ҧсынымдары негізінде әзірленген білім беру ҧйымдары бекітетін ережелермен айқындалады. 3. Денсаулық сақтау жҥйесінің ҧйымдары білім алушылардың, тәрбиеленушілердің денсаулық жағдайына ҥнемі бақылау жасауды, оларға медициналық қызмет кӛрсетуді жҥзеге асырады. Білім беру ҧйымдары медициналық пункттер ҥшін ҥй-жайлар ҧсынады. Білім алушылардың, тәрбиеленушілердің денсаулығын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында білім беру ҧйымдары білім алушыларға және тәрбиеленушілерге медициналық қызмет кӛрсетуді қамтамасыз ететін қҧрылымдық бӛлімшелер қҧруға қҧқылы. 4. Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлері Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жыл сайын тегін медициналық тексеруден ӛтіп тҧруға міндетті. 5. Білім беру ҧйымдарындағы сабақ кестесінде білім алушылар мен тәрбиеленушілердің тамақтануы және белсенді тынығуы ҥшін ҧзақтығы жеткілікті ҥзіліс жасалуы кӛзделуге тиіс. Білім беру ҧйымдарында білім алушылардың тамақтануын ҧйымдастыру ҥшін жағдай жасалады. Тамақ сапасын бақылау денсаулық сақтау органдарына жҥктеледі. 6. Білім беру ҧйымдарында оқытудың, тәрбиелеудің, еңбек пен тынығудың салауатты және қауіпсіз жағдайларын жасау ҥшін жауапкершілік олардың басшыларына жҥктеледі. Ескерту. 48-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 49-бап. Ата-аналардың және ӛзге де заңды ӛкілдердің қҧқықтары мен міндеттері 1. Кәмелетке толмаған балалардың ата-аналары мен ӛзге де заңды ӛкілдерінің: 1) баланың тілегін, жеке бейімділігі мен ерекшеліктерін ескере отырып білім беру ҧйымын таңдауға; 2) ата-аналар комитеттері арқылы білім беру ҧйымдарын басқару органдарының жҧмысына қатысуға; 3) білім беру ҧйымдарынан ӛз балаларының ҥлгеріміне, мінез-қҧлқына және оқу жағдайларына қатысты ақпарат алуға; 4) ӛз балаларын оқыту мен тәрбиелеу проблемалары жӛнінде психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялардан консультациялық кӛмек алуға; 5) балаларының шарттық негізде қосымша қызмет кӛрсетулер алуына қҧқығы бар. 2. Ата-аналар мен ӛзге де заңды ӛкілдер:
1) балаларға ӛмірі мен оқуы ҥшін салауатты және қауіпсіз жағдайлар жасауға, олардың ой-ӛрісі мен дене кҥшін дамытуды, имандылық тҧрғысынан қалыптасуын қамтамасыз етуге; 2) балаларды одан әрі жалпы білім беретін мектепке беруді айқындай отырып, мектеп алды даярлығын қамтамасыз етуге; 3) білім беру ҧйымының жарғысында айқындалған қағидаларды орындауға; 4) балалардың оқу орнындағы сабаққа баруын қамтамасыз етуге міндетті. Ескерту. 49-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 7-тарау. ПЕДАГОГ ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ МӘРТЕБЕСІ 50-бап. Педагог қызметкердің мәртебесі 1. Білім беру ҧйымдарында, сондай-ақ білім беру бағдарламаларын іске асыратын басқа да ҧйымдарда білім алушылар мен тәрбиеленушілерді оқытуға және тәрбиелеуге байланысты білім беру қызметімен айналысатын адамдар педагог қызметкерлерге жатады. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлері азаматтық қызметшілер болып табылады. 2. Мемлекет қоғамдағы педагог қызметкерлердің ерекше мәртебесін таниды және кәсіптік қызметін жҥзеге асыруы ҥшін жағдайлар жасайды. 51-бап. Педагог қызметкердің қҧқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі 1. Тиісті бейіні бойынша арнайы педагогтік немесе кәсіптік білімі бар адамдар педагогтік қызметпен айналысуға жіберіледі. 2. Педагог қызметкердің: 1) кәсіби қызметіне арналған жағдаймен қамтамасыз етіле отырып, педагогтік қызметпен айналысуға; 2) ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-эксперименттік жҧмыспен айналысуға, педагогтік практикаға жаңа әдістемелер мен технологияларды енгізуге; 3) жеке педагогтік қызметке; 4) тиісті білім беру деңгейіндегі мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт талаптары сақталған кезде педагогтік қызметті ҧйымдастырудың әдістері мен нысандарын еркін таңдауға; 5) білім беру ҧйымдарын басқарудың алқалы органдарының жҧмысына қатысуға; 6) ҧзақтығы тӛрт айдан аспайтын, бес жылда кем дегенде бір рет біліктілігін арттыруға; 7) санатын арттыру мақсатында мерзімінен бҧрын аттестатталуға; 8) педагогтік қызметтегі табыстары ҥшін мемлекеттік наградалар, қҧрметті атақтар, сыйлықтар мен атаулы стипендиялар тҥріндегі моральдық және материалдық кӛтермеленуге; 9) ӛзінің кәсіптік ар-намысы мен қадір-қасиетінің қорғалуына; 10) әскери қызметке шақырылу мерзімінің кейінге қалдырылуына; 11) ғылыми қызметпен айналысу ҥшін педагогтік стажы сақтала отырып, шығармашылық демалыс алуға; 12) білім беру ҧйымы әкімшілігінің бҧйрықтары мен ӛкімдеріне шағымдануға қҧқығы бар. 3. Педагог қызметкер:
1) ӛзінің кәсіптік қҧзыреті саласында тиісті теориялық және практикалық білімді және оқыту дағдыларын меңгеруге; 2) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес кӛрсетілетін білім беру қызметтерінің сапасын қамтамасыз етуге; 3) білім алушыларды жоғары имандылық, ата-аналарына, этномәдени қҧндылықтарға қҧрмет кӛрсету рухында, қоршаған дҥниеге ҧқыпты қарауға тәрбиелеуге; 4) білім алушылардың ӛмірлік дағдыларын, біліктіліктерін, ӛздігінен жҧмыс істеуін, шығармашылық қабілеттерін дамытуға; 5) ӛзінің кәсіптік шеберлігін, зияткерлік, шығармашылық және жалпы ғылыми деңгейін ҧдайы жетілдіріп отыруға; 6) бес жылда кемінде бір рет аттестаттаудан ӛтуге; 7) педагогтік әдеп нормаларын сақтауға; 8) оқушылардың, тәрбиеленушілердің және олардың ата-аналарының абыройы мен қадір-қасиетін қҧрметтеуге міндетті. Міндеттері мен педагогтік әдеп нормаларын бҧзғаны ҥшін педагог қызметкер Қазақстан Республикасының заңдарында кӛзделген жауаптылыққа тартылуы мҥмкін. 4. Қазақстан Республикасының заңдарында кӛзделген жағдайларды қоспағанда, педагог қызметкерлерді ӛздерінің кәсіптік міндеттерін орындаумен байланысы жоқ жҧмыс тҥрлеріне тартуға жол берілмейді. РҚАО-ның ескертпесі! 5-тармақ жаңа редакцияда кӛзделген - ҚР 03.07.2014 № 227-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі). 5. Білім беру ҧйымдарында жҧмыс істеуге педагогтік қызметіне сот ҥкімімен немесе медициналық қорытындымен тыйым салынған адамдар, сондай-ақ заңда белгіленген тәртіппен ӛтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар адамдар жіберілмейді. 6. Педагог қызметкерлердің білім беру процесін саяси ҥгіттеу, діни насихат жҥргізу мақсатында немесе білім алушыларды Қазақстан Республикасының Конституциясына және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келетін әрекеттерге итермелеу пиғылымен пайдалануына тыйым салынады. Ескерту. 51-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 52-бап. Білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің еңбегіне ақы тӛлеу жҥйесі 1. Мемлекеттік білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің еңбегіне ақы тӛлеу жҥйесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен айқындалады. Жеке меншік білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің еңбегіне ақы тӛлеуді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес олардың қҧрылтайшылары немесе оған уәкілетті адам айқындайды. 2. Бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік білім беру ҧйымдары қызметкерлеріне жалақыны есептеу ережесін еңбек саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді. 3. Білім беретін мемлекеттік мекемелер мен қазыналық кәсіпорындардың педагог қызметкерлерінің лауазымдық айлықақысы, қосымша ақылар мен ҥстеме ақылар, сондай-ақ ынталандыру сипатындағы басқа да тӛлемдер Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалады. 4. Білім беру ҧйымдарының қызметкерлеріне ауылдық жерде жҧмыс істегені ҥшін, сынып жетекшілігі ҥшін, дәптерді, жазу жҧмыстарын тексергені ҥшін, оқу кабинеттеріне меңгерушілік еткені, пәндерді тереңдетіп оқытқаны ҥшін, эксперимент режимінде жҧмыс істегені ҥшін, мҥмкіндігі шектеулі
балалармен жҧмыс істегені ҥшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қосымша ақы және басқа да тӛлемдер тӛлеу жҥргізіледі. 5. Ерекше мәртебесі бар мемлекеттік жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар қҧрамы мен басшы қызметкерлерінің лауазымдық айлықақысы арттырылып отыратын коэффициентті ескере отырып айқындалады. 6. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлеріне тиісті дипломы бар болған кезде негізгі жҧмыс орны бойынша: философия докторы (РhD) және бейіні бойынша доктор дәрежесі ҥшін бір айлық ең тӛменгі жалақы мӛлшерінде; ғылым кандидаты дәрежесі ҥшін бір айлық ең тӛменгі жалақы және ғылым докторы дәрежесі ҥшін екі айлық ең тӛменгі жалақы мӛлшерінде қосымша ақы белгіленеді. 7. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарында оқу-тәрбие процесін тікелей жҥзеге асыратын педагог қызметкерлерге айлық жалақыны есептеу ҥшін аптасына нормативтік оқу жҥктемесі: 1) 18 сағат: бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдары ҥшін; білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім беру ҧйымдары ҥшін; мамандандырылған және арнайы білім беру ҧйымдары ҥшін; 2) 24 сағат: мектепке дейінгі ҧйымдар және мектепке дейінгі тәрбие берудің мектепалды топтары және білім беру ҧйымдарының мектеп алды сыныптары ҥшін; балалар мен жасӛспірімдердің спорттық білім беру ҧйымдары ҥшін; 3) 30 сағат интернаттық ҧйымдардың, демалыс лагерьлерінің, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ҧйымдары жатақханаларының тәрбиешілері ҥшін; 4) 25 сағат арнайы білім беру ҧйымдары және жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ҧйымдарының тәрбиелеушілері ҥшін белгіленеді. Нормативтік оқу жҥктемесі белгіленбеген білім беру ҧйымдары қызметкерлерінің жҧмыс уақытының ҧзақтығы Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес белгіленеді. Жоғары оқу орындары профессор-оқытушылар қҧрамының жылдық оқу жҥктемесі жҧмыс уақытының жылдық нормасының шегінде белгіленеді және ғылыми кеңестің шешімі негізінде жоғары оқу орнының басшысы бекітеді. 8. Мемлекеттік білім беру тапсырысын айқындау кезінде мемлекеттік жоғары оқу орындары профессор-оқытушылар қҧрамының жалпы саны мынадай орташа арақатынасты негізге ала отырып есептеледі: 1) студенттер мен оқытушылар (бір оқытушыға шаққандағы студенттердің орташа саны) тиісінше: кҥндізгі оқу нысаны ҥшін - 8:1 (медициналық жоғары оқу орындары ҥшін - 6:1); кешкі оқу нысаны ҥшін - 16:1; сырттай оқу нысаны ҥшін - 32:1; 2) магистранттар және оқытушылар - 4:1; 3) докторанттар және оқытушылар - 3:1. Ескерту. 52-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 53-бап. Әлеуметтік кепілдіктер 1. Педагог қызметкерлер мынадай: 1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тҧрғын ҥй, оның ішінде қызметтік ҥй және (немесе) жатақхана;
2) жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлері мен оларға теңестірілген адамдар ҥшін ҧзақтығы кҥнтізбелік 56 кҥн; оқу-әдістемелік қызметкерлері қамтамасыз ету, мектепке дейінгі және қосымша білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлері мен оларға теңестірілген адамдар ҥшін - кҥнтізбелік 42 кҥн ақы тӛленетін жыл сайынғы демалыс алудың әлеуметтік кепілдіктерін иеленеді. 2. Ауылдық жерде жҧмыс істейтін білім берудің педагог қызметкерлері жергілікті ӛкілді органдардың шешімі бойынша: 1) қала жағдайында педагогтік қызметпен айналысатын педагог қызметкерлердің ставкаларымен салыстырғанда айлықақылар мен тарифтік ставкалар кемінде жиырма бес процентке арттырылып белгіленеді; 2) коммуналдық қызмет кӛрсетулерге шығыстарды жабуға және тҧрғын ҥй-жайларды жылыту ҥшін отын сатып алуға жергілікті ӛкілді органдардың шешімі бойынша белгіленетін мӛлшерде бюджет қаражаты есебінен біржолғы ақшалай ӛтемақы тӛленеді; 3) (алынып тасталды - ҚР 2008.12.24. N 111-IV (2009.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен). 2-1. Ауылдық жерде жҧмыс істейтін білім беру саласының педагог қызметкерлеріне Қазақстан Республикасының заңнамасында кӛзделген қосымша әлеуметтік қолдау шаралары ҧсынылады. 2-2. Ауылдық жерде жҧмыс істейтін, жеке меншігінде малы бар білім беру саласының педагог қызметкерлеріне жергілікті ӛкілді және атқарушы органдардың шешімі бойынша жемшӛп, мал жаю және шӛп шабу ҥшін жер учаскелері беріледі. 3. Білім беру ҧйымдарының педагог қызметкерлеріне жыл сайын тиісті бюджет қаражаты есебінен: 1) оларға кезекті еңбек демалысын беру кезінде мемлекеттік білім беру ҧйымдарында Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасымен айқындалған мӛлшерде кҥнтізбелік жылда бір рет сауықтыруға жәрдемақы; 2) "Жоғары оқу орнының ҥздік оқытушысы" атағын иеленушіге жҧмсау бағытын Қазақстан Республикасының Ҥкіметі айқындайтын айлық есептік кӛрсеткіштің 2000 еселенген мӛлшерінде мемлекеттік грант; 3) "Ҥздік педагог" атағын иеленушіге айлық есептік кӛрсеткіштің 1000 еселенген мӛлшерінде сыйақы тӛленеді. Ескерту. 53-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2008.12.24 N 111-IV (2009.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен. 8-тарау. БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ 54-бап. Білім беру саласындағы мемлекеттік реттеудің мақсаты мен нысандары 1. Білім беру саласындағы мемлекеттік реттеу білім алуға конституциялық қҧқықтарды іске асыруды қамтамасыз ететін жағдайларды жасауға және білім беру ҧйымдары ҧсынатын білім беру қызметтерін кӛрсетудің жоғары сапасын қамтамасыз етуге бағытталған. 2. Білім беру саласындағы мемлекеттік реттеу қҧқықтық қамтамасыз ету, білім сапасын басқару, стандарттау, бақылау жҥргізу арқылы жҥзеге асырылады. 55-бап. Білім беру сапасын басқару 1. Білім беру сапасын басқару білім беру саласындағы бірыңғай мемлекеттік саясатты іске асыруға бағытталған және білім сапасын бағалаудың бірыңғай ҧлттық жҥйесін қҧрайтын мемлекеттік және институционалдық қҧрылымдарын, білім беруді қаржыландыруға бӛлінетін қаражатты пайдалану ҧтымдылығын және білім беру жҥйесі жҧмыс істеуінің тҧтастай тиімділігін қамтиды.
2. Білім беру сапасын басқару білім беру мониторингінің нәтижелері, негізінде барлық деңгейлерде басқарушылық шешімдерді қабылдау арқылы жҥзеге асырылады. 3. Бiлiм беру мониторингi бiлiм беру жҥйесінің сапасын сырттай және iшкi бағалау ҥшін статистикалық және талдамалық бағалау кӛрсеткіштерінің кешені кӛмегімен жҥзеге асырылады. 4. Оқу жетістіктерін сырттай бағалау білім беру ҧйымына тәуелсіз, оқыту сапасына мониторинг тҥрлерінің бірі болып табылады. Оқу жетістіктерін сырттай бағалау білім беру қызметтерінің сапасын бағалау және білім алушылардың негізгі орта, жалпы орта білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын және жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттында кӛзделген оқу пәндерінің кӛлемін меңгеру деңгейін айқындау мақсатында жҥзеге асырылады. 5. Оқу жетістіктерін сырттай бағалау негізгі орта, жалпы орта және жоғары білім алуды аяқтағаннан кейін: негізгі мектепте (9 (10)-сыныптан кейін) – оқытудың одан әрі траекториясын айқындау мақсатында; жалпы орта (бейіндік) мектепте – оқу жетістіктерінің деңгейін бағалау мақсатында; жоғары білім беруде – оқыту бағыттары бойынша оқу бағдарламасын меңгеруді мониторингілеу мақсатында іріктеліп жҥргізіледі. 6. Оқу жетістіктеріне сырттай бағалау жҥргізілетін негізгі орта, жалпы орта білім беру ҧйымдарының және жоғары білімді мамандықтардың тізбесін білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды. Ескерту. 55-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 56-бап. Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары 1. Қазақстан Республикасында әрбір білім беру деңгейі бойынша: 1) білімнің мазмҧнына; 2) білім алушылар мен тәрбиеленушілердің оқу жҥктемесінің ең кӛп кӛлеміне; 3) білім алушылардың даярлық деңгейіне қойылатын жалпы талаптардың жиынтығын айқындайтын білім берудің мемлекеттік жалпыда міндетті стандарттары белгіленеді. 2. Тиісті білім беру деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары, меншік нысандарына, ҥлгілері мен тҥрлеріне қарамастан, барлық білім беру ҧйымдары ҥшін міндетті. РҚАО-ның ескертпесі! 57-бап жаңа редакцияда кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 57-бап. Білім беру қызметін лицензиялау 1. Заңды тҧлғалардың (бҧдан әрі - лицензиат) білім беру қызметі Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасына сәйкес лицензиялануға жатады. 2. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғалардың білім беру қызметін кәсіптік біліктілік деңгейлерін ескере отырып, олар ҥшін жаңа кәсіптер мен мамандықтар бойынша лицензиялау оларда лицензиялардың болуына қарамастан, жалпы негіздерде жҥргізіледі. 3. Лицензиар лицензияны беру, оның қолданысын тоқтата тҧру мәселелерін алқалы және жария қарау ҥшін консультациялық-кеңесші орган қҧрады. 4. Лицензиардың білім беру қызметімен айналысуға қҧқық беретін лицензияның қолданысын алты ай мерзімге дейін Қазақстан Республикасының әкімшілік қҧқық бҧзушылық туралы заңнамасында кӛзделген тәртіппен тоқтата тҧруға қҧқығы бар. 5. Білім беру қызметімен айналысуға қҧқық беретін лицензиядан айыруды Қазақстан Республикасының әкімшілік қҧқық бҧзушылық туралы заңнамасында кӛзделген тәртіппен сот жҥзеге асырады.
6. Білім беру ҧйымдарының филиалдары лицензиялауға жататын білім беру қызметінің кіші тҥрлерін қоспағанда, білім беру қызметін жҥзеге асыруға қҧқылы. Ескерту. 57-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. РҚАО-ның ескертпесі! 8-тарауды 57-1-баппен толықтыру кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 58-бап. Білім беру ҧйымдарын аккредиттеу Ескерту. 58-бап алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. РҚАО-ның ескертпесі! 59-бапқа ӛзгеріс енгізу кӛзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен кейін алты ай ӛткен соң қолданысқа енгізіледі). 59-бап. Білім беру жҥйесіндегі мемлекеттік бақылау 1. Білім беру жҥйесіндегі мемлекеттік бақылау мемлекеттің білім алуға деген қҧқықты қамтамасыз етуге және білім беру бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғалардың ӛздері жҥзеге асыратын білім беру қызметінің Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы және лицензиялау туралы заңнамасының талаптарына сәйкестігін сақтауға бағытталған және оны білім беру саласындағы уәкілетті орган мен жергілікті атқарушы органдар ӛз қҧзыреті шегінде жҥзеге асырады. 2. Білім беру жҥйесіндегі мемлекеттік бақылау объектілері: 1) білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын заңды тҧлғалардың білім беру қызметі; 2) білім алушылардың тиісті білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеру деңгейі болып табылады. 3. Мемлекеттік бақылаудың негізгі тҥрлері: 1) білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттау; 2) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 3) Қазақстан Республикасының білім туралы заңнамасының және білім беру қызметіне қойылатын біліктілік талаптарының сақталуын бақылау болып табылады. 4. Білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттауды, олардың ведомстволық бағыныстылығы мен меншік нысандарына қарамастан, білім беруді мемлекеттік басқару органдары ӛздерінің қҧзыретіне сәйкес жоспарлы тҥрде бес жылда бір рет ӛткізеді. Техникалық және кәсіптік білім берудің, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдары ҥшін мемлекеттік аттестаттау да мамандықтар бойынша жҥзеге асырылады. Аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдары мен білім беретін оқу бағдарламаларының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында институционалдық және мамандандырылған аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымдары аккредиттеу мерзіміне, бірақ 5 жылдан аспайтын мерзімге аккредиттелген білім беретін оқу бағдарламалары (мамандықтар) бойынша мемлекеттік аттестаттау рәсімінен босатылады. Медициналық және фармацевтік білім беру ҧйымдарын мемлекеттік аттестаттауды денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган жҥзеге асырады. Бірінші мемлекеттік аттестаттау жаңадан қҧрылған: 1) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында тӛрт жылдан кейін;
2) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарында мамандардың алғашқы бітіру жылынан кешіктірілмей; 3) мектепке дейінгі ҧйымдарда және қосымша білім беру ҧйымдарында ҥш жылдан кейін ӛткізіледі. 4-1. Мемлекеттік аттестатталуға жататын білім беру ҧйымдары ӛзін-ӛзі бағалауды жҥргізеді және ӛзін-ӛзі бағалау материалдарын білім беруді басқарудың мемлекеттік органдарына табыс етеді. 5. Шетелдік білім беру ҧйымдары мен халықаралық білім беру ҧйымдарының филиалдарын аттестаттау, егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда ӛзгеше белгіленбесе, осы Заңға сәйкес жҥзеге асырылады. 6. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 7. Алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 8. Білім беру ҧйымдарының Қазақстан Республикасының білім туралы және лицензиялау туралы заңнамасының сақталуын бақылау тексеру нысанында және ӛзге де нысандарда жҥзеге асырылады. Тексеру "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жҥзеге асырылады. Мемлекеттік бақылаудың ӛзге де нысандары осы Заңға сәйкес жҥзеге асырылады. 9. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 10. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 11. Қазақстан Республикасының аумағында қҧрылған халықаралық және шетелдік білім беру ҧйымдары мен олардың филиалдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тексеріледі. 12. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 13. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 14. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 15. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. 16. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV Заңымен. Ескерту. 59-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.17. N 188-IV(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 60-бап. Мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдардың қҧқықтары мен міндеттері 1. Білім беру саласындағы мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдар қажетті біліктілікке ие болуы және қосымша білім беруі жҥйесінде кемінде бес жылда бір рет тиісті оқытудан ӛтуі тиіс. 2. Білім беру саласындағы мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдардың: 1) білім беру ҧйымдарына, мекемелеріне және кәсіпорындарына, тексеру мақсатында қызметтік куәлікті кӛрсету арқылы кедергісіз кіруге, ал ведомстволық білім беру ҧйымдарына - оларға кірудің белгіленген режимін ескере отырып кіруге;
2) тексеруді жҥргізу кезінде кез келген қажетті ақпаратты сҧратып алуға, тексеру нысанасына жататын қҧжаттардың тҥпнҧсқаларымен танысуға қҧқығы бар. 3. Білім беру саласындағы мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдар: 1) Қазақстан Республикасының заңнамаларын, білім беру қызметі субъектілерінің қҧқықтары мен заңды мҥдделерін сақтауға; 2) тексерулерді осы Заң және Қазақстан Республикасының ӛзге де нормативтік қҧқықтық актілері негізінде және оларда белгіленген тәртіпке қатаң сәйкестікте жҥргізуге; 3) тексеру жҥргізу кезеңінде білім беру ҧйымдарының белгіленген жҧмыс режиміне кедергі келтірмеуге; 4) Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамаларымен белгіленген талаптарын бҧзушылықтардың алдын алу оларды анықтау және болдырмау жӛніндегі Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес берілген ӛкілеттілікті уақтылы және толық кӛлемде орындауға; 5) білім беру ҧйымына тексеру қорытындылары туралы анықтаманы оны аяқтаған кҥні беруге; 6) алынған қҧжаттар мен тексеру нәтижесінде алынған мәліметтердің сақталуын қамтамасыз етуге міндетті. 4. Білім беру саласындағы мемлекеттік бақылауды жҥзеге асыратын лауазымды адамдардың іс-әрекетіне (шешімдеріне) және іс-әрекеттер жасау (шешімдерді қабылдау) ҥшін негіздеме болған ақпаратқа мҥдделі адамдар жоғары тҧрған лауазымды адамға және (немесе) сотқа шағымдануы мҥмкін. 9-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІН ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ 61-бап. Қаржыландыру жҥйесі, принциптері мен кӛздері 1. Білім беруді қаржыландыру жҥйесі - республикалық және жергілікті бюджеттердің, басқа да кіріс кӛздерінің жиынтығы. 2. Білім беруді қаржыландыру жҥйесі: 1) тиімділік пен нәтижелілік; 2) басымдық; 3) айқындылық; 4) жауаптылық; 5) бюджеттердің барлық деңгейлерінің ара жігін ажырату мен дербестік принциптеріне негізделеді. 3. Білім беру жҥйесі қаржыландыру кӛздері: 1) мемлекеттік білім беру мекемелерін ҧстауды бюджеттік қаржыландыру; 2) мемлекеттік білім беру тапсырысын бюджеттік қаржыландыру; 3) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін ақылы қызметтер кӛрсетуден тҥскен кірістер; 4) қаржылық ҧйымдардың кредиттері; 5) демеушілік және қайырымдылық кӛмек, ӛтемсіз аударымдар мен қайырмалдықтар, гранттар болып табылады. Ескерту. 61-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
62-бап. Білім беру ҧйымдарын мемлекеттік қаржыландыру 1. Мемлекет білім берудің басымдығын ескере отырып оған бюджеттік қаражаттардың бӛлінуін қамтамасыз етеді. 2. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарын қаржыландыру білім беру деңгейлері бойынша мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарымен белгіленген талаптар және Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалатын нормалар негізінде бюджеттік қаражаттар есебінен жҥзеге асырылады. 3. Мемлекеттік білім беру мекемелерін бюджеттік қаражаттар есебінен қаржыландыру мекемелердің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына сәйкес ҧсталуын және функцияларды орындауын қамтамасыз етеді. 4. Мемлекеттік білім беру кәсіпорындарын, басқа да ҧйымдық-қҧқықтық нысандағы білім беру ҧйымдарын қаржыландыру мемлекеттік білім тапсырысы негізінде жҥзеге асырылады. Мемлекеттік білім беру тапсырысына байланысты қызметтердің тізбесін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді. 5. Білікті жҧмысшылар мен мамандарды даярлауға, біліктілігін арттыруға және қайта даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысы: 1) мамандарды даярлау бағыттарын; 2) оқыту нысандары бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысының кӛлемін (орындар, гранттар санын); 3) бір маманды оқытуға жҧмсалатын шығыстардың орташа қҧнын қамтуға тиіс. Мемлекеттік білім беру мекемелерінде техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар мамандарды даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру кезінде бюджеттік бағдарламаның әкімшісі және білім беру ҧйымының атауы кӛрсетіледі. Мемлекеттік білім беру тапсырысына сонымен қатар осы Заңның 65-бабының 4-тармағында кӛзделген тәртіппен қҧрылған оқу орындарында және (немесе) олардың филиалдарында мамандарды даярлау, сондай-ақ жоғары оқу орындарының дайындық бӛлімдерінде шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды оқыту енеді. РҚАО-ның ескертпесі! ҚР 2011.10.24 N 487-IV Заңымен 5-1-тармақта бірінші және екінші абзац кӛзделген (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі). 5-1. Білім беру тапсырысының негізінде жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің мамандықтары бойынша кадрлар даярлауды қаржыландыру аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдарының және білім беретін оқу бағдарламаларының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында институционалдық аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымдарында жҥзеге асырылады. Білім беру тапсырысының негізінде жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің жекелеген мамандықтары бойынша кадрлар даярлауды қаржыландыру аккредиттеу органдарының, аккредиттелген білім беру ҧйымдарының және білім беретін оқу бағдарламаларының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында білім беретін оқу бағдарламалары бойынша мамандандырылған аккредиттеуден ӛткен білім беру ҧйымдарында жҥзеге асырылады. 6. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ҧйымдарында орналастырылатын мемлекеттік білім беру тапсырысы тәрбиеленушілер санын және бір тәрбиеленушіге жҧмсалатын шығыстардың орташа қҧнын қамтуға тиіс. 7. Білім беру жҥйесін оқу-әдістемелік қамтамасыз ету бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысын ҧстауға қойылатын талаптарды білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды. 8. Жоғары білім беруді қаржыландыруға мемлекеттік білім беру тапсырысы білім беру гранттары тҥрінде мамандыққа, оқу орнының тҥрі мен мәртебесіне қарай саралана отырып орналастырылады. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ҧйымдарының ақылы негізде бір білім алушыға жҧмсалатын шығындары білім беру грантының немесе мемлекеттік білім беру тапсырысының мӛлшерінен кем болмайды.
Ескерту. 5-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен. 63-бап. Білім беру ҧйымдарының ақылы негізде тауарлар (жҧмыстар, қызметтер кӛрсету) ҧсынуы 1. Білім алушылар мен тәрбиеленушілерге білім беру ҧйымдары бюджет қаражаттары есебінен кӛрсететін білім беру қызметтері тегін ҧсынылады. 2. Мемлекеттiк бiлiм беру мекемелерiне: 1) бiлiм алушылар мен тәрбиеленушiлерге мемлекеттiк жалпыға мiндеттi бiлiм беру стандарттары шеңберiнде ақылы негiзде бiлiм беру қызметтерiн кӛрсетуге; 2) осы Заңның 63-бабының 3-тармағында кӛзделген жағдайларды қоспағанда, оқушылардан және педагог қызметкерлерден ақшаны ӛндіріп алуға тыйым салынады. Ӛнер мамандығы бойынша жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын, сондай-ақ техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру мекемелері бюджеттік қаражаттар есебінен кӛрсетілетін білім беру қызметтерінің кӛлемдерінен тыс ақылы негізде білім беру қызметтерін ҧсынуға қҧқылы. 3. Мемлекеттік білім беру мекемелері білім берудің мемлекеттік жалпы білім беру стандарттарының талаптарынан тыс, ақылы қызмет кӛрсету туралы шартты жасай отырып, ақылы негізде мынадай: 1) қосымша білім беру бағдарламаларын (балалар және жасӛспірімдер шығармашылығын, спорт, мәдениет және ӛнер саласындағы бейімділіктер мен қызығушылықтарды дамыту, мамандардың біліктілігін арттыру) іске асыру; 2) оқу жоспары мен бағдарламалары бойынша бӛлінген оқу уақытынан пәндер (сабақтар және сабақтардың циклдері) бойынша жекелеген білім алушылармен қосымша сабақтар ҧйымдастыру; 3) пәндер (сабақтар және сабақтардың циклдері) бойынша білім алушылармен ғылым негіздерін тереңдетіп оқып ҥйренуді ҧйымдастыру; 4) білім алушылар мен тәрбиеленушілер, педагог қызметкерлер мен ересек жҧртшылық арасында әр тҥрлі: спорт жарыстарын, семинарлар, кеңестер, конференциялар, сондай-ақ оқу-әдістемелік әдебиетті әзірлеу мен ӛткізу жӛніндегі іс-шаралар ҧйымдастыру және ӛткізу; 5) музыка аспаптарын пайдалануға беру және Интернет-байланыстың қосымша қызметтерін ҧсыну; 6) жазғы демалысты ҧйымдастыру, білім алушылар мен тәрбиеленушілердің, білім беру ҧйымында ӛткізілетін тҥрлі іс-шараларға қатысушылардың тамақтануын қамтамасыз ету; 7) энергия қондырғылары мен қазандықтар беретін жылу энергиясын жіберу; 8) кәсіптік білім беруді ҧйымдастыру (техникалық және қызмет кӛрсетуші еңбек мамандарын қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру); 9) оқу-ӛндірістік шеберханалардың, оқу шаруашылықтарының, оқу-тәжірибе учаскелерінің ӛнімдерін ӛндіру мен ӛткізуді ҧйымдастыру бойынша тауарларды (жҧмыстарды, қызметтер кӛрсетуді) беруге қҧқылы. 4. Мемлекеттік білім беру мекемелері ақылы негізде ҧсынатын тауарларға (жҧмыстарға және қызметтер кӛрсетуге) бағалар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілуге жатады. 5. Жеке меншік білім беру ҧйымдары ақылы негізде тауарларды (жҧмыстарды және қызметтер кӛрсетуді) ӛткізуден, оның ішінде мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының шеңберінде оқытудан тҥскен кірістерді, қҧрылтайшылардың қаражаттарын және заңнамамен тыйым салынбаған басқа да қаржыландыру кӛздерін дербес пайдаланады. 6. Ақылы негізде қызметтер кӛрсететін білім беру ҧйымдарының және білім алушының (тәрбиеленушінің), оның ата-анасының немесе ӛзге де заңды ӛкілдердің ӛзара қатынастары шартпен
реттеледі. Білім алушы шарт жасасу кезінде бҥкіл оқу кезеңіне шығыстарды бір мезгілде тӛлеген жағдайда тӛлем сомасы оқу мерзімі аяқталғанға дейін ӛзгермейтін болады. Оқуға тӛлемді кезең-кезеңмен тӛлеген ретте тӛлем сомасы жалақының ҧлғаюы жағдайында және инфляция индексі ескеріле отырып, жылына бір реттен жиі емес ӛзгертілуі мҥмкін. Ескерту. 63-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. 64-бап. Білім беру ҧйымдарының материалдық-техникалық базасын дамыту 1. Мемлекеттік білім беру ҧйымдарының материалдық-техникалық базасын жасау және дамыту бюджет қаражаттары, ақылы негізде кӛрсетілетін қызметтерден тҥскен кірістер, Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған ӛзге де кӛздер есебінен жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымдарының Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалатын тәртіппен мҥліктерге иелік ету және пайдалану қҧқығы бар. Білім беру ҧйымының мемлекеттік мҥлкі алып қойылуға немесе білім беру ҧйымының негізгі міндеттеріне қайшы келетін мақсаттарда пайдаланылуға тиіс емес. 3. Білім беру ҧйымдарын жекешелендіру «Мемлекеттік мҥлік туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша жҥзеге асырылады. 4. Конкурстық негізде "Орта білім беретін ҥздік ҧйым" грантын алған мемлекеттік орта білім беру мекемелері грантты материалдық-техникалық және ғылыми-әдістемелік жағынан білім беру процесін қамтамасыз етуге жҧмсайды. Ескерту. 64-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.03.01 N 414-IV (алғашқы ресми жарияланған кҥнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен. 10-тарау. БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ 65-бап. Халықаралық ынтымақтастық және сыртқы экономикалық қызмет 1. Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы халықаралық ынтымақтастығы Қазақстан Республикасының заңнамасы және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары негізінде жҥзеге асырылады. 2. Білім беру ҧйымының ӛз жҧмысының ерекшеліктеріне сәйкес шетелдік білім беру, ғылым және мәдениет ҧйымдарымен, халықаралық ҧйымдармен және қорлармен тікелей байланыстар орнатуға, ынтымақтастық туралы екі жақтан және кӛп жақты шарттар жасасуға, студенттер, магистранттар, докторанттар, педагог және ғылыми қызметкерлер алмасудың халықаралық бағдарламаларына қатысуға, білім беру саласындағы халықаралық ҥкіметтік емес ҧйымдарға (қауымдастықтарға) кіруге қҧқығы бар. Әскери және арнаулы оқу орындарының халықаралық шарттар мен келiсiмшарттарға сәйкес шетелдiк азаматтардың қатарынан мамандар даярлауды жҥзеге асыруға қҧқығы бар. Білім беру ҧйымдары Қазақстан Республикасының заңнамасында және білім беру ҧйымдарының жарғысында айқындалған тәртіппен сыртқы экономикалық қызметпен айналысуға қҧқылы. 3. Қазақстан Республикасы білім беру ҧйымдарының халықаралық ынтымақтастықты жҥзеге асыру тәртібін білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілейді. 4. Қазақстан Республикасында халықаралық және шетелдік оқу орындарын және (немесе) олардың филиалдарын қҧру халықаралық шарттардың негізінде немесе Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің шешімі бойынша жҥзеге асырылады. Халықаралық мектеп мәртебесін беру Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің шешімі бойынша, ол айқындаған тәртіппен жҥзеге асырылады. 5. Халықаралық оқу орындарының және Қазақстан Республикасының аумағында басқа мемлекеттер немесе олардың заңды және жеке тҧлғалары оқу орындарының, олардың филиалдарының білім беру
қызметін лицензиялау, сондай-ақ оларды мемлекеттік аттестаттау мен аккредиттеу, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда ӛзгеше кӛзделмесе, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жҥзеге асырылады. Ескерту. 65-бапқа ӛзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.09 № 535-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтізбелік он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен. 66-бап. Шет елдегі қазақ диаспорасының білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыру 1. Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын ҧлты қазақ адамдардың Қазақстан Республикасында білім алуға қҧқығы бар. 2. Мемлекет шет елдегі қазақ диаспорасының білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға жәрдемдеседі. 3. Шет елдегі қазақ диаспорасы ҥшін білім беру ҧйымдарын қҧру және оған қаржылық-материалдық кӛмек кӛрсету халықаралық шарттарда белгіленген тәртіппен жҥзеге асырылады. 11-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫН БҦЗҒАНЫ ҤШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ 67-бап. Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасын бҧзғаны ҥшін жауаптылық Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасын бҧзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады. 12-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 68-бап. Осы Заңның қолданысқа енгізілуі 1. Осы Заң, 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 8-баптың 2-тармағының екінші бӛлігін, 52-баптың 6-тармағының екінші абзацын, 7-тармағы 1) тармақшасының екінші және бесінші абзацтарын, 8-тармағының 2), 3) тармақшаларын және 53-баптың 3-тармағының 1), 3) тармақшаларын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған кҥнінен бастап кҥнтізбелік он кҥн ӛткеннен кейін қолданысқа енгізіледі. 2. Бiлiм беру ҧйымдарына осы Заң қолданысқа енгiзiлгенге дейiн тиісті оқу мерзімдерімен оқуға тҥскен адамдар оқуға тҥскен кезде қолданыста болған бiлiм беру бағдарламалары бойынша оқуын бiтiрiп, оларға оқуға тҥскен кезде қолданыста болған бiлiм туралы белгiленген ҥлгiдегi қҧжат берiледi. 3. "Білім туралы" 1999 жылғы 7 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы 1999 ж., N 13, 429-қҧжат; N 23, 927-қҧжат; 2001 ж., N 13-14, 173-қҧжат; N 24, 338-қҧжат; 2004 ж., N 18, 111-қҧжат; N 23, 142-қҧжат; 2006 ж., N 1, 5-қҧжат; N 3, 22-қҧжат; N 12, 71-қҧжат; N 15, 92-қҧжат; 2007 ж., N 2, 18-қҧжат; N 9, 67-қҧжат) кҥші жойылды деп танылсын. Ескерту. 68-бапқа ӛзгерту енгізілді - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін кҥнтiзбелiк он кҥн ӛткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен. Қазақстан Республикасының Президенті